Innowacyjność technologiczna w zarządzaniu placówkami systemu opieki zdrowotnej ? system e-ZOZ jako polski odpowiednik systemu typu ?Business Inteligence?

Sektor opieki zdrowotnej początku XXI wieku jest obszarem realizacji złożonych, kosztochłonnych i wzajemnie ze sobą powiązanych procesów, nastawionych na osiąganie wysokiej jakości i efektywności, co stawia przed interesariuszami opieki zdrowotnej bardzo wysokie wymagania, co do wiedzy, kompetencji, umiejętności i doświadczenia.

Zakres informacji potrzebnych do efektywnego świadczenia usług medycznych jest już dzisiaj tak duży i złożony, że nie jest możliwe zapewnienie wysokiej jakości świadczonych usług oraz efektywności działania placówek opieki zdrowotnej bez szerokiej partnerskiej współpracy w rozbudowanej sieci działań.

Z punktu widzenia zagadnień związanych z budową i funkcjonowaniem systemu e-ZOZ istotnym jest aby efektywna współpraca pomiędzy podmiotami powodowała szersze wykorzystanie technologi teleinformatycznych do komunikacji elektronicznej pomiędzy nimi. Stworzenie warunków technicznych, organizacyjnych i prawnych dla elektronicznego przetwarzania rozproszonych informacji z dowolnego miejsca i o dowolnej porze jest fundamentem rozwoju sektora opieki zdrowotnej. Spełnienie tych warunków wymaga szerokich działań normalizacyjnych w celu zapewnienia interoperacyjności systemów teleinformatycznych w tym sektorze.

Budowa i implementacja polskiego odpowiednika systemu Business Inteligence (BI), czyli systemu e-ZOZ opartego na Cyfrowej Platformie Wymiany Informacji, powinna mieć nie tylko pośrednie ale i bezpośrednie oddziaływanie na gospodarkę regionu. Ponieważ system ten ma innowacyjny charakter (brak przykładów pełnych zastosowań w Polsce) musimy więc opierać się na przykładach jego realizacji w innych krajach.

Prześledźmy doświadczenia Szpitala Uniwersyteckiego w Aachen, jednego z większych szpitali w Niemczech. Zatrudnia on przeszło 5700 pracowników i rocznie hospitalizuje prawie 180 000 pacjentów. W Polsce nie ma swojego odpowiednika. Według raportu opublikowanego przez firmę analityczną International Data Corporation (IDC) w ciągu pięciu lat inwestycja w system Business Inteligence wygeneruje tu zysk na poziomie 5,1 mln Euro, co odpowiada 569% stopie zwrotu z inwestycji po opodatkowaniu. Wydaje się, że jest to zupełnie niespotykany wynik finansowy. I tak jest rzeczywiście, jeżeli weźmiemy pod uwagę wartości bezwzględne.

Prognoza oszczędności dla dużego polskiego szpitala wojewódzkiego, który jako pierwszy w Polsce zastosował modelowanie i optymalizację procesów medycznych i biznesowych przedstawia się następująco. W wyniku tych prac stan zatrudnienia w przeciągu czterech lat został zmniejszony z 1800 osób personelu do niecałych 1200. Uległ skróceniu czas hospitalizacji o przeszło 50%, zmniejszyła się ilość łóżek z ponad 1000 do około 800 a sama placówka zamiast popadać w straty wyszła na prostą. Niestety i tam nie wdrożono jeszcze w pełni systemu typu Business Inteligence. Mimo to oszczędności w jego rocznym budżecie, sięgnęły około 10% jego wartości, co daje rocznie sumę między 7 a 8 mln zł, które można przeznaczyć m. in. na podwyżki dla pracowników. To spowodowało spadek niezadowolenia wśród deficytowego personelu medycznego i jego odpływ z przyczyn ekonomicznych do placówek ochrony zdrowia zlokalizowanych w innych regionach a nawet do innych krajów.

Systemy BI pozwalają w prosty sposób policzyć skutki finansowe np. starty z powodu przestoju w ciągłości pracy jednostki czy grupy jednostek i bezpośredni wpływ na gospodarkę jednostki oraz gospodarkę lokalną.

Z całą pewnością wdrożenie tego typu systemu ma także pośredni wpływ na gospodarkę ponadlokalną (regionalną). Dzieje się dzięki spadkowi zachorowalności mieszkańców regionu, poprzez:

• możliwość powszechnego wprowadzenia w życie programów profilaktycznych od najmłodszych lat, według starej zasady, że lepiej zapobiegać niż leczyć,
• poprawie dostępności do świadczeń zdrowotnych,
• poprawie jakości diagnostyki i co za tym idzie przebiegu terapii,
• skróceniu przebywania pracowników na zwolnieniu lekarskim,
• obniżeniu śmiertelności nagłych przypadków.

Wdrożenie tego typu systemu, dzięki poprawie dostępności obywateli do świadczeń zdrowotnych, przyciąga także do regionu potencjalnych inwestorów, którzy konkurując o wysokokwalifikowanego pracownika, oferują w ramach tzw. bonusów, dostęp do zaawansowanej technologicznie służby zdrowia.

Prace nad zbudowaniem i wdrożeniem polskiego odpowiednika systemu Business Inteligence na szczeblu powiatowej opieki zdrowotnej, już trwają. Swoim zakresem system ten będzie obejmował świadczenie e-usług, które zostały opisane poniżej wraz z systemem elektronicznego obiegu dokumentów.

Projekt systemu e-ZOZ swoim zakresem obejmie systemy gromadzenia i przetwarzania danych o zachodzących procesach informacyjnych i biznesowych:

1. Związanych z kompleksową obsługą medyczną pacjenta procesy medyczne i za tym idące procesy biznesowe ? w tej płaszczyźnie procesów zaprojektowane są następujące rozwiązania funkcjonalne:
   A. Portal informacyjny dla pacjentów, który ma umożliwić im za pomocą e-usług dostęp do niezbędnych informacji związanych z procesami medycznymi i biznesowymi obejmującymi proces udzielanych im świadczeń zdrowotnych przez personel medyczny ZOZ. W ramach projektowanego portalu mają być świadczone następujące e-usługi, polegające na:
   a) dostępie do grafików dyżurów lekarzy w lecznictwie otwartym, umożliwienia zapisu na wizyty do lekarzy w lecznictwie otwartym,
   b) kontroli on-line stanu kolejki do poszczególnych lekarzy lecznictwa otwartego,
   c) umożliwienia określenia celu wizyty u lekarza, z podziałem na: przypadek nagły incydentalny, stan nagły przy chorobie przewlekłej, wizytę kontrolną, wizytę po kolejną receptę, wizytę po skierowanie na badanie specjalistyczne oraz inne przypadki, które ze względu na brak miejsca nie będą tu opisywane,
   d) umożliwienia wygenerowania pacjentowi przez lekarza zleceń na badania diagnostyczne, konsultacje do innych lekarzy lub ośrodków, zamówienia drogą elektroniczną zaordynowanych pacjentowi leków we współpracującej aptece w ramach projektu e-ZOZ,
   e) umożliwienia zapisania pacjenta na dodatkowe badania i wizyty konsultacyjne,
   f) umożliwienia automatycznego odbioru bezpośrednio do historii choroby danego pacjenta wyników zleconych mu badań,
   g) umożliwienia zarządzania przez pacjenta wynikami badań specjalistycznych,
   h) prowadzenia elektronicznego archiwum historii zdrowia pacjenta.

B. Systemy świadczenia e-usług związanych z telekonsultacjami i telemediagnostyką, przez co rozumiane są e-usługi związane z konsultacjami lekarskim on-line dotyczącymi stanu zdrowia pacjenta a także e-usługi związane z procesami wspomagania diagnostyki funkcji i sygnałów życiowych pacjenta na odległość a w tym systemu mobilnego monitorowania sygnałów życiowych. W przyszłości system ten będzie mógł być także być wykorzystany do monitorowania sygnałów funkcji życiowych pacjenta z poziomu jego miejsca zamieszkania.

1. Związanych z gromadzeniem, przetwarzaniem i analizą informacji zarządczej ? w tej płaszczyźnie procesów uruchomione będą systemy wspomagania zarządzania procesami medycznymi obejmujący swym zakresem przepływy informacyjne związane z obsługą:
   a) e-usług z zakresu Ruchu Chorych ? przez co rozumiane są e-usługi związane z:
   ? Przyjęciem-Wypisem-Przeniesieniem pacjenta w lecznictwie zamkniętym,
   ? Przyjęciem i Obsługą pacjenta (badaniami, konsultacjami specjalistycznym,
   ? diagnostyką, ordynacją leków i wyrobów medycznych) w lecznictwie otwartym,

b) e-usług związanych z diagnostyką medyczną w lecznictwie zamkniętym, przez co rozumiane są e-usługi związane z procesami generowania zleceń na badania diagnostyczne, śledzenia i kontroli stanu ich realizacji a także automatycznego lub wymuszonego odbioru ich wyników,
c) e-usług związanych z ordynacją leków i wyrobów medycznych w jednostkach i komórkach ZOZ lecznictwa zamkniętego, przez co rozumiane są e-usługi związane z ordynowaniem na pacjenta w trakcie hospitalizacji jak i wypisu.
d) e-usług związanych z kontrolą gospodarki lekiem i wyrobami medycznymi, w Zakładzie Opieki Zdrowotnej, na poziomie apteki centralnej jak i apteczek oddziałowych,
e) e-usług związanych z kontrolą i zapobieganiem Zakażeniom Szpitalnym,
f) e-usług związanych z obsługą sprawozdawczości statystyki medycznej jak i finansowej w tym zarządczej.

1. Systemy związane ze wspomagania zarządzania procesami ekonomicznymi, obejmujący swym zakresem:
   ? Finanse i Księgowość.
   ? Kadry-Płace.
   ? Środki Trwałe.
   ? Liczeniem kosztów, w tym kosztów zarządczych.
   ? Gospodarkę Materiałowa/Logistyka.

W ramach systemu e-ZOZ mają być uruchomione także kolejne pakiety e-usług realizowane przez następujące systemy wspomagające zarządzanie ZOZ-em:

1. System kontroli dostępu do pomieszczeń,
2. System kontroli czasu pracy,
3. System lokalizacji urządzeń medycznych,
4. System lokalizacji personelu medycznego,
5. System lokalizacji pacjentów,
6. System wspomagania zakupów i postępowań o zamówienie publiczne,
7. system do archiwizacji, dystrybucji i rekonstrukcji obrazów diagnostycznych,
8. portal informacyjny dla pracowników ochrony zdrowia umożliwiający m. in. e-learning.

Ze względu na zastosowaną w systemie e-ZOZ trójwarstwową architekturę podsystemów tj. serwer bazy danych, serwer aplikacji, cienki klient projekt e-ZOZ jest odporny na zmiany technologiczne sprzętu jak i systemów operacyjnych, w okresie co najmniej dziesięciu lat. Tym samym wybrana architektura ma także silny wpływ na koszty operacyjne użytkowania tego systemu. Ze względu na wcześniej wspomnianą odporność systemu na zmianę technologii a w szczególności systemów operacyjnych i bazodanowych, których zmiany technologiczne w funkcji czasu wymuszają stałą modyfikację sprzętu informatycznego a co trzy cztery lata wręcz jego wymianę, wybrana architektura do jego realizacji zapobiega tym wydatkom eksploatacyjnym.

W tym miejscu należy rozważyć kontekst ekonomiczny budowy jednej Centralnej Platformy Wymiany Informacji do obsługi wszystkich wyżej wymienionych podsystemów, wchodzących w skład systemu typu BI. Dzięki zaawansowaniu technologicznemu konstrukcji w warstwie IT i ICT poprzez zastosowanie innowacyjnych technologii i metodyki wdrażania, nie trzeba będzie budować dodatkowych drogich oddzielnych systemów teleinformatycznych m.in. do obsługi telefonii, dystrybucji obrazów rentgenodiagnostycznych czy też systemu mobilnego monitorowania sygnałów życiowych.

Po wdrożeniu systemu e-ZOZ, placówki użytkujące tego typu system powinny odnotować następujące korzyści:

Rynkowe, takie jak:

• umocnienie pozycji na konkurencyjnym rynku placówek ochrony zdrowia,
  zwłaszcza warszawskich,
• pozyskanie pacjentów z sąsiadujących powiatów,
• wzmocnienie pozytywnego wizerunku Zakładu Opieki Zdrowotnej wśród pacjentów
  ale także i płatników za usługi medyczne,
• przygotowanie do świadczenia usług medycznych na otwartym rynku Unii
  Europejskiej, co ma nastąpić w przeciągu dwóch najbliższych lat.

Organizacyjne, takie jak:

• uporządkowanie i wystandaryzowanie struktury organizacyjnej,
• określenie rzeczywistego i racjonalnego obiegu informacji w całej organizacji,
• ustalenie jasnych reguł i standardów postępowania pracowników na każdym
  stanowisku pracy.
• stworzenie systemu standardów procedur postępowania zarówno w części medycznej
  jak i organizacyjnej.

Ekonomiczne, takie jak:

• ograniczenie kosztów złej jakości,
• możliwość obniżenia kosztów poprzez ograniczenie marnotrawstwa,
• wymierne obniżenie kosztów ordynacji leków i wyrobów medycznych o poziom około 10% obecnego budżetu wydawanego na nie, poprzez podniesienie efektywności ordynacji,
• wymierne obniżenie kosztów badań diagnostycznych o poziom około 10% obecnego budżetu wydawanego na nie, poprzez eliminację niepotrzebnego ponownego ich zlecania,
• zwiększenie efektywności pracy poprzez zastosowanie elektronicznego obiegu dokumentów.

Społeczne, takie jak:

• skrócenie kolejek do świadczeń zdrowotnych,
• poprawa dostępności do świadczeń zdrowotnych dla wszystkich pacjentów, tym w szczególności dla inwalidów,
• poczucie wzrostu bezpieczeństwa wśród obywateli Powiatu Mińskiego,
• transparentność polityki dostępu do świadczeń zdrowotnych,
• prowadzenie dla pacjentów elektronicznej historii zdrowia.

Jak wspomniano powyżej system e-ZOZ został oparty na Architekturze Zorientowanej na Usługi (ang. Service Oriented Architecture, SOA) czyli koncepcję tworzenia systemów informatycznych, w której główny nacisk stawia się na definiowanie e-usług, które spełnią wymagania użytkownika. Pojęcie SOA obejmuje zestaw metod organizacyjnych i technicznych mający na celu lepsze powiązanie biznesowej strony organizacji z jej zasobami informacyjnymi. Jest to zupełnie nowatorskie i innowacyjne podejście do rozwiązań informatycznych oferowanych na rynku polskim. Rozwiązanie oparte jest o wielopłaszczyznową architekturę funkcjonalno-użytkową, za pomocą której zostały zdefiniowane zakresy e-usług, jak i grupy ich odbiorców.

Do wdrożenia systemu e-ZOZ wymagane jest innowacyjne podejście procesowe. Oparte jest ono na wykorzystaniu narzędzi mapowania i analizy procesów zachodzących w placówce systemu opieki zdrowotnej. Kluczowym elementem wdrożenia jest tzw. procesowa koncepcja wdrożenia, stanowiąca opis funkcjonowania placówki po wdrożeniu systemu. Procesowe podejście do wdrożenia systemów informacyjnych pozwala niewątpliwie na uniknięcie szeregu problemów, które można napotkać podczas wdrażania systemu według tradycyjnego podejścia.

Ze względu na wybraną do realizacji systemu e-ZOZ metodykę i technologię, tj.:

• architekturę trójwarstwową tj. serwer bazy danych, serwer aplikacji, cienki
  klient,
• Architekturę Zorientowaną na Usługi (ang. Service Oriented Architecture,
  SOA),
• projekt wykonany o podejście procesowe metodyką PRINCE2,
• projekt wykonany w oparciu o modelowanie w UML,

rozwiązania techniczne dla projektu e-ZOZ są odporne na zmianę technologiczną sprzętu jak, systemów operacyjnych a również odporne na zmiany otoczenia prawnego i funkcjonalnego otoczenia, co najmniej w okresie dziesięciu lat. Analiza techniczna i technologiczna udowadnia, że zastosowana metodyka i technologia do wytworzenia systemu e-ZOZ ma charakter przyszłościowy a projekt systemu e-ZOZ jest w stanie elastycznie odpowiedzieć na zmieniające się trendy i prognozy technologiczne.

W płaszczyźnie finansowej system e-ZOZ jest również odporny na zmiany zachodzące w otoczeniu, ponieważ wybrana architektura ma silny wpływ na koszty operacyjne użytkowania systemu. Ze względu na wcześniej wspomnianą odporność na zmianę technologii, w szczególności systemów operacyjnych i bazodanowych, jedynymi wydatkami operacyjnymi ponoszonymi przez użytkownika w trakcie użytkowania systemu będą koszty aktualizacji systemu do zmieniającego się otoczenia prawnego.

Dotychczasowe wdrażanie narzędzi informacyjnych i informatycznych w lecznictwie zamkniętym trwa od wielu lat. Poziom wdrożeń w skali całego kraju jest mocno zróżnicowany, a wykonywane prace niejednokrotnie zmierzały w różnych od siebie niezależnych kierunkach, co uniemożliwia unifikację ich efektów i przyjęcie modelowego rozwiązania dla całego systemu ochrony zdrowia w Polsce. Dla poprawy takiego stanu rzeczy wskazanym byłoby zastosować metodologię procesowego wdrażania tych systemów.

Uwzględniając wymogi stawiane przez księgę jakości (System Zarządzania Jakością ISO) oraz konieczność postępowania zgodnie z mapami procesów, celowym staje się wykorzystanie tych narzędzi dla poprawy i usystematyzowania procesu wdrożeń a w dalszym etapie do opracowania rozwiązania modelowego. Proponowana metodologia usystematyzuje dotychczasowe nieścisłości oraz doprowadzi do pełnej spójności i kompatybilności w ramach całego systemu e-ZOZ.

Procesowe podejście do wdrażania systemów informacyjnych jak i systemów informatycznych, jako narzędzi technicznych realizujących w rzeczywistości systemy informacyjne, oparta powinna być na wykorzystaniu graficznych narzędzi mapowania i analizy procesów zachodzących w instytucji poddanej procesowi wdrażania. Zaleca się aby proponowane rozwiązanie było stosowane niezależnie od poziomu podstawowego szczebla organizacyjnego w całym systemie ochrony zdrowia. Dla przybliżenia omawianej tematyki, rozważania zostaną zaprezentowane dla poziomu organizacyjnego i struktury jakim jest szpital.

Procesowe podejście do wdrażania systemu e-ZOZ pozwoli z pewnością uniknięć szereg problemów, z którymi zmagają się zespoły wdrożeniowe i sami użytkownicy w trakcie wdrażania omawianych systemów metodą tradycyjną.

Tradycyjny proces wdrożeniowy najczęściej polega na nakładaniu, na rzeczywisty funkcjonujący w szpitalu funkcjonalny system organizacyjny, nowego nie do końca sprawdzonego w warunkach rzeczywistych systemu informatycznego z zaimplementowanym szkieletem systemu informacyjnego. W postępowaniu tradycyjnym zespoły wdrożeniowe napotykają na szereg trudności związanych z tym procesem, wśród których na szczególnie wyróżnić należy:

• niedostateczna wiedza o zależnościach zewnętrznych szpitala,
• niedostateczna wiedza o zależnościach wewnątrz szpitala,
• niedostateczna wiedza o relacjach zewnętrznych struktury organizacyjnej szpitala,
• niedostateczna wiedza o relacjach wewnętrznych struktury organizacyjnej szpitala,
• modułowa orientacja prac analityczno-projektowych.

Brak wiedzy dotyczy przede wszystkim powiązań informacyjnych i przebiegu działań wykonywanych w różnych komórkach organizacyjnych. Powiązania i zależności te są w niekontrolowany sposób zmieniane przez zintegrowany system, co wcale nie prowadzi do poprawy funkcjonowania szpitala.

Obserwując dotychczasowe wdrożenia i poziom zinformatyzowania szpitali a z drugiej strony patrząc na towarzyszące tym działaniom koszty widzimy delikatnie mówiąc nie zbyt optymistyczny obraz. Proces ten niestety dalej trwa i funkcjonuje w określonej sytuacji w jakiej był i jest do obecnej system ochrony zdrowia w Polsce. Przedstawione zjawiska nie są rozpoznawane przed wdrożeniem systemu, czyli w fazie przygotowawczej. W związku z tym przebieg przedsięwzięcia wdrożeniowego implikuje żywiołowe i interpersonalne konflikty, które to praktycznie uniemożliwiają prawidłowy proces wdrożeniowy nawet najbardziej doskonałego systemu informacyjnego i informatycznego.

Modułowa orientacja procesu wdrożeniowego polega z kolei na rozpatrywaniu integracji wewnątrz systemu w dalszej etapach wdrożeniowych, co praktycznie wyklucza powodzenie przedsięwzięcia. Nie spotykanym w praktyce a zarazem potrzebnym i oczekiwanym jest brak graficznej wizualizacji opisu procesów operacyjnych zachodzących wewnątrz szpitala, a jest ich naprawdę duża ilość. W praktyce powoływane Zespoły Wdrożeniowe są tworzone dla poszczególnych zadań wycinkowych w oparciu o komórki organizacyjne występujące w ramach struktury organizacyjnej szpitala. Tak utworzone i powołane Zespoły Wdrożeniowe koncentrują się na jednym module funkcjonalnym systemu, merytorycznie związanym z daną komórką organizacyjną. Koncepcja wdrożenia ma postać opisową pozbawioną grafów i tym samym graficznej interpretacji faz i etapów wdrażania. Tekst opisuje przede wszystkim przetwarzanie w ramach poszczególnych modułów. Metodologia powyższa sama z siebie generuje węzły gordyjskie, dodatkowo powodując poniżej przedstawione aspekty:

• trudności w porozumiewaniu się Zespołów Wdrożeniowych,
• komplikacje w relacji użytkownik – konsultanci,
• utrudnienia w zrozumieniu koncepcji przez użytkowników i decydentów,
• brak spójności i kompatybilności w integracji modułów,
• opóźnione konsekwencje z procesu wdrożenia systemu,
• odkrycie wielu potrzeb informacyjnych po fakcie wdrożenia,
• mniejsze korzyści z wdrożenia,
• trudności podczas wprowadzaniem wymuszonych zmian funkcjonalnych.

Dla uniknięcia lub znacznego zminimalizowania omawianych aspektów procesu wdrażania systemu e-ZOZ, kluczowym elementem wdrożenia jest tzw. Procesowa Koncepcja Wdrożenia. Wynika ona z procesowego modelu zarządzania, stanowiącego graficzną prezentacje procesów zachodzących w placówce i wzbogaconą o część opisową funkcjonowania szpitala po wdrożeniu systemu. Tak naprawdę Procesowa Koncepcja Wdrożenia systemu stanowi opis funkcjonowania szpitala po wdrożeniu systemu, z uwzględnieniem projektowanych zmian organizacyjno ? funkcjonalnych, bez konieczności łamania niejednokrotnie ustalonych mechanizmów i relacji o znamionach interpersonalnych wypracowanych przez tworzących tą organizację pracowników. Koncepcja Procesowego Wdrażania jest elementem spinającym sferę organizacyjną, informacyjną i informatyczną, wskazującą na docelowy model działalności organizacji jako całości , bez konieczności czynienia niepotrzebnej rewolucji. Procesowa koncepcja jako efekt analizy przedwdrożeniowej stanowi usystematyzowanie stanu bieżącego analizowanej organizacji, obejmującej możliwie kompleksowo poszczególne jej obszary. Umożliwia to szczególne uwzględnienie zakresu funkcjonalnego wykorzystania wdrażanego systemu. Ponadto precyzuje drogi wynikających z tego, możliwych do przeprowadzenia zmian organizacyjnych. W efekcie opracowanie stanowi opis funkcjonowania organizacji wg docelowego modelu opartego o podejście procesowe ze zintegrowanym wspomaganiem systemem informatycznym.

Proponowane podejście do analizy procesowej i określenie wymagań co do systemu e-ZOZ z pewnością umożliwi:

• łatwiejsze porozumiewanie się członków Zespołów Wdrożeniowych,
• łatwiejsze porozumiewanie się konsultantów i użytkowników,
• lepsze dopasowanie systemu do potrzeb szpitala i jego komórek
• organizacyjnych,
• przełożenie wdrożenie na rzeczywiste i wymagane zmiany
• organizacyjne,
• większe zadowolenie użytkowników i ich identyfikację z procesem
• wdrożenia,
• większe korzyści z wdrożenia, tak materialne jak i organizacyjne,
• szybszą amortyzację procesu inwestycyjnego,
• klarowność i przejrzystość przeprowadzonego projektu
• wdrożeniowego.

Całość przedsięwzięcia zorientowanego na procesowe wdrażania systemu informatycznego wspierane jest graficznymi narzędziami do tego typu projektów, które zapewniają wsparcie uczestnikom na każdym etapie procesu wdrożeniowego. Bazową funkcjonalnością w sferze użytkowej, jest opracowanie wielopoziomowych o zróżnicowanym zakresie szczegółowości map procesów, dając tym samym stosowne narzędzia do analizowania i raportowania procesów z graficznymi interfejsami prezentacji w postaci elektronicznej. Wizualizacja omówionego sposobu prezentuje poniższy graf obrazujący mapy procesu wdrożeniowego.

BIBLIOGRAFIA

1. Białas Andrzej. „Bezpieczeństwo informacji i usług w nowoczesnej instytucji i firmie. Wydanie drugie”. WNT, Warszawa 2007.
2. Ernst&Young Business Advisory ?Studium Wykonalności dla projektu: Elektroniczna platforma gromadzenia, analizy i udostępniania zasobów cyfrowych?, wersja 1.4, Warszawa, 2008.
3. Mainz Reinhold A., Commissioner for Telematics National Association of Statutory Health Insurance Physicians, Kolonia, Germany ?Narodowa polityka i strategia dla ICT w opiece zdrowotnej: Niemcy?, 2008.
4. Nicholas, D. i inni; ?First steps towards providing the nation with healthcare information and advice via TV sets?, City University, London, 2003.
5. Strategia eZdrowia Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013.
6. Hermanowski T: Gry rynkowe. Wypowiedź: w Menedżer Zdrowia, 8-12, Nr 4/2007.
7. HL7 Health Level Seven, Electronic Health Record (EHR) Work Group, http://www.hl7.org/ehr/, 2009.
8. European Committee for Standardization, Technical Committee for Health Informatics. CEN/ TC 251, www.centc251.org, 2010.
9. Current and future standardization issues in the e-Health domain: Achieving interoperability – Report from the CEN/ISSS e-Health Standardization Focus Group, part 1, CEN/ISSS eHealth Standardization Focus Group, 2005 .
10. eZDROWIE – podnoszenie jakości i efektywności opieki zdrowotnej dzięki rozwiązaniom teleinformatycznym, Materiały szkoleniowe projektu SIRMA, Stowarzyszenie ?Miasta w Internecie?, 2007.