Więcej

    Lustracja konsultantów w ochronie zdrowia

     

    Najnowsze informacje o XXI Gali Nagród Złoty OTIS

    11 września 2014 roku weszła w życie znowelizowana ustawa o konsultantach w ochronie zdrowia.

    Zmienione przepisy mają na celu ? jak wskazuje się w uzasadnieniu do projektu ustawy ? wzmocnienie roli konsultantów jako podmiotów doradczych Ministra Zdrowia oraz wojewodów, przy czym cel ten ma zostać osiągnięty poprzez zagwarantowanie ich bezstronności.

    Najważniejszą zmianą wprowadzoną do przepisów jest budzący kontrowersje obowiązek składania przez konsultantów szczegółowych oświadczeń, które mają wykazać wszelkie powiązania z przedsiębiorstwami farmaceutycznymi, rodzaje prowadzonej działalności zawodowej i gospodarczej, stanowiska piastowane w organach korporacyjnych spółek i innych podmiotów z branży leczniczej i farmaceutycznej, prowadzoną działalność doradczą, naukową i badania kliniczne. Dodatkowo każdy konsultant na bieżąco (w terminie do 14 dni) jest zobowiązany do składania oświadczenia zawierającego informacje o korzyściach o wartości wyższej niż 380 zł, w tym darowiznach oraz wyjazdach krajowych lub zagranicznych niezwiązanych z funkcją konsultanta, których koszt nie został pokryty przez konsultanta lub jego małżonka albo instytucje ich zatrudniające, uzyskanych m.in. od podmiotu prowadzącego działalność na rynku leczniczym lub farmaceutycznym. W celu ujednolicenia oświadczeń Minister Zdrowia wydał rozporządzenie zawierające wzór formularza oświadczeń.

    Rozwiązanie legislacyjne

    Niemal od początku prac nad projektem noweli, proponowane i wdrożone rozwiązania budziły wątpliwości. Rozwiązanie legislacyjne nakładające na konsultantów obowiązek składania oświadczeń wydaje się być zasadne, jako że faktycznie przyczynić może się do transparentności prac konsultantów. Poza tym, rozwiązania takie funkcjonują w innych państwach europejskich i w USA. Na tle znowelizowanych przepisów powstają natomiast pytania o przyjęty sposób weryfikacji oświadczeń i zasadność ich publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej.

    Należy bowiem zaznaczyć, że powyższe oświadczenia mają być składane organowi powołującemu, lecz podlegają weryfikacji przez CBA oraz publikowane są w Biuletynie Informacji Publicznej (udostępniane publicznie). Fakt przekazywania oświadczeń organom powołującym konsultantów znajduje swoje uzasadnienie, jako że organy te zweryfikować muszą specjalistów mających pełnić lub pełniących funkcję konsultantów pod kątem rękojmi należytego i bezstronnego wykonywania zadań konsultanta. Powstaje natomiast pytanie, czy weryfikacja oświadczeń składanych przez wybitnych specjalistów, wykonujących zawód zaufania publicznego przekazana powinna być do kompetencji CBA ? służby specjalnej, która zgodnie z przepisami utworzona została do zwalczania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym?

    Oświadczenia w BIP

    Podobnie niezasadnym wydaje się publikowanie oświadczeń w BIP. W ocenie ustawodawcy takie działania mają wzmocnić przejrzystość działań podejmowanych przez konsultantów i ich wiarygodność, a w konsekwencji umożliwią podniesienie standardów etycznych. W tym miejscu zaznaczyć należy, iż rozwiązania legislacyjne odnoszące się od oświadczeń w przeważającej mierze oparto o przepisy regulujące kwestie składania i publikowania oświadczeń posłów i senatorów. O ile w przypadku parlamentarzystów, wybieranych wszak w wyborach powszechnych i decydujących o polityce prawnej i finansowej kraju publikacja oświadczeń majątkowych ma pełne uzasadnienie, to nie sposób odnieść takie uzasadnienie do publikacji oświadczeń konsultantów. Czy dla weryfikacji rękojmi należytego i bezstronnego wykonywania zadań konsultanta koniecznym jest upublicznienie oświadczenia? W mojej ocenie, pacjentom i podmiotom współpracującym z konsultantem powinna wystarczać informacja o powołaniu konsultanta, faktycznie równoznaczna ze spełnianiem przez konsultanta wymogów ustawowych ? i w tym kontekście upublicznianie oświadczenia jest zbędne.

    Konsekwencje niezłożenia oświadczeń w terminie lub błędów w oświadczeniach

    Znowelizowane przepisy ustawy o konsultantach w ochronie zdrowia przewidują istotne konsekwencje związane z niezłożeniem oświadczenia lub złożeniem oświadczenia niegodnego ze stanem faktycznym. Mianowicie powyższe okoliczności obligują Ministra Zdrowia do odwołania konsultanta przed upływem jego pięcioletniej kadencji.

    Nadto zgodnie z nowymi regulacjami oświadczenia składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli o następującej treści: ?Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.? Innymi słowy w przypadku, gdy kandydat na konsultanta albo konsultant złoży fałszywe oświadczenie lub zatai prawdę zastosowanie będzie miał przepis art. 233 Kodeksu karnego. W takim przypadku ustawodawca przewidział karę do trzech lat pozbawienia wolności.

    Konsultanci byli zobowiązani do złożenia oświadczenia do 11 grudnia 2014 roku.

    Stanisław Radowicki
    Stanisław Radowicki
    Kancelaria Prof. Marek Wierzbowski i Partnerzy

    Więcej od autora

    Chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata medycyny?

    Zaprenumeruj bezpłatnie ŚWIAT LEKARZA 3D