Rozmowa z prof. nadzw. dr hab. med. Andrzejem M. Falem, kierownikiem Kliniki Chorób Wewnętrznych i Alergologii CSK MSWiA w Warszawie o nowych lekach w terapii POChP
Czy w leczeniu POChP nastąpił przełom?
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) zajmuje czwarte miejsce wśród przyczyn zgonów na świecie. Jest chorobą postępującą, której progresji obecnie nie potrafimy zatrzymać farmakologicznie. Podstawową przyczyną rozwoju POChP w naszym kręgu kulturowym jest palenie tytoniu, a więc zerwanie z nałogiem stanowi jedyne leczenie przyczynowe. Tylko to gwarantuje de facto istotne spowolnienie progresji choroby. Pojawiają się nowe leki, nowe inhalatory, ale należy mieć świadomość, że pomimo syntezy kilku nowych cząsteczek aktywnych, nie ma ewidentnego przełomu w leczeniu POChP.
Jakie zmiany w modelu leczenia POChP wprowadzają najnowsze wytyczne GOLD?
Światowa Inicjatywa Zwalczania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease, GOLD) została powołana w 1997 r. Miała na celu zwiększenie świadomości społecznej, przede wszystkim zwrócenie uwagi na palenie tytoniu jako podstawową przyczynę ryzyka rozwoju POChP i optymalizację terapii tej choroby. Raporty GOLD były corocznie aktualizowane, a w grudniu 2011 r. ukazało się podsumowanie stanu aktualnej wiedzy ? ?Światowa strategia rozpoznania, leczenia i prewencji POChP?. Jest to istotny dokument, który wprowadza nowe podejście do oceny ciężkości stadiów choroby i związanych z tym metod leczenia i rehabilitacji. Zrezygnowano m.in. z wyróżniania stadiów rozwoju POChP wyłącznie na podstawie wartości natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1). Ponadto przy klasyfikacji do grupy ciężkości bierze się obecnie pod uwagę natężenie objawów klinicznych i ryzyko wystąpienia zaostrzeń choroby (na podstawie liczby zaostrzeń z poprzedniego roku). Dokument GOLD 2011 wprowadza więc pewne zmiany do strategii leczenia farmakologicznego.
Czy ostatnio pojawiły się jakieś nowe leki w terapii POChP?
W terapii w dalszym ciągu dominują leki z grupy agonistów receptora beta2-adrenergicznego (krótko działające ? SABA i długo działające ? LABA) i antagonistów receptora muskarynowego (odpowiednio SAMA i LAMA). Znacząco wzmocniła się pozycja leków z grupy LAMA, które wraz z grupą LABA są traktowane jako leki pierwszego rzutu w leczeniu pacjentów z grup B, C i D. Dotychczas na rynku był de facto tylko jeden przedstawiciel tej grupy leków ? tiotropium. Obecnie wprowadzany jest drugi ? aklidyna ? w preparacie Eklira Genuair. Jest to bardzo istotny moment, ponieważ wprowadzenie drugiej molekuły o podobnym działaniu daje lekarzom nie tylko możliwość wyboru, lecz także bardziej optymalnego dopasowania preparatu do potrzeb konkretnego pacjenta.
Jakiego typu lekiem jest Eklira Genuair?
Jest to lek długo działający, do stosowania wziewnego dwa razy na dobę, o dobrze udokumentowanym efekcie rozkurczowym. Substancją czynną preparatu jest bromek aklidynium (aklidyny) ? cząsteczka, jak większość nowoczesnych leków, stworzona w laboratoriach badawczych. Lek ten został zarejestrowany przez EMA i FDA.
Lek podaje się w dwóch dawkach skorelowanych z dobowym nasileniem objawów. Ma on postać proszku. W jednej dawce inhalator dostarcza 400 mikrogramów substancji czynnej, czyli bromku aklidyny, co odpowiada 322 mikrogramom aklidyny w każdym wziewie.
Wiadomo już, że w niedalekiej przyszłości na rynku pojawią się kolejne leki z tej grupy, jak również preparaty łączone, tzn. zawierające w jednym inhalatorze LABA i LAMA.
Jakie są działania niepożądane tego leku?
Najczęściej obserwuje się zapalenie zatok obocznych nosa, śluzówki nosa i gardła, ból głowy, kaszel i biegunkę, które występują u 1-10 proc. pacjentów. Częstość występowania tych objawów jest rzadka, a nasilenie ? znikome, podobnie jak w przypadku tiotropium. Oczywiście leku nie powinny stosować osoby uczulone na bromek aklidyny lub którykolwiek składnik produktu. Ostrożność powinni też zachować pacjenci, którzy w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeszli zawał serca lub mają istotne zaburzenia rytmu serca.
Jak lek Eklira Genuair jest oceniana przez pacjentów?
Aby pacjenci mogli ocenić i docenić nowy lek, musi on znaleźć się na rynku. Musi być sprzedawany w aptekach w przystępnej cenie, a to oznacza konieczność refundacji. 20 lipca 2012 r. Komisja Europejska zezwoliła na dopuszczenie leku Eklira Genuair do obrotu na terenie całej Unii Europejskiej. Pozostaje więc mieć nadzieję, że związane z tym procesy nie będą się w naszym kraju przedłużały.
Czym charakteryzuje się nowy inhalator Genuair?
Genuair jest przedstawicielem grupy inhalatorów suchoproszkowych i wielodawkowych, tzn. takich, które zawierają wiele dawek leku. Jest szereg parametrów warunkujących dobór inhalatora. Najistotniejsze są bez wątpienia dostępność, koszt, a także preferencja lekarza i pacjenta. Zawsze trzeba jednak pamiętać o parametrach funkcjonalnych i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy pacjent jest w stanie efektywnie inhalować się za pomocą danego urządzenia (łatwość obsługi, wymagany PIF, opór wewnętrzny). W tym kontekście Genuair ma szereg zalet, tj. wysoką zawartość drobnych cząstek, dużą powtarzalność uwolnionej dawki leku, wygodę i prostotę użytkowania, informowanie o skuteczności wykonania inhalacji, wyraźny licznik dawek. Z punktu widzenia bezpieczeństwa użytkowania ważne jest automatyczne blokowanie mechanizmu inhalatora po wyczerpaniu dawek, co zapobiega wykorzystywaniu pustego urządzenia do inhalacji. Wszystkie te cechy istotnie zwiększają poczucie bezpieczeństwa pacjenta.
