Żyjemy coraz dłużej. Wiele chorób, na które dotąd ludzie wcześnie umierali, stało się przewlekłymi dzięki nowym, skutecznym lekom. Rzecz jednak w tym, by uzyskanymi w ten sposób latami życia móc się cieszyć.
Dlatego ciągle prowadzone są prace nad nowymi lekami ? nie tylko skutecznymi, ale też bezpiecznymi, zapewniającymi życie nie tylko dłuższe, ale też w dobrej jakości. Nowe technologie medyczne to nie tylko spektakularne sukcesy, ale też stopniowa poprawa komfortu życia pacjentów, zmagających się z chorobą nieraz przez długie lata.
Przykłady osiągnięć terapeutycznych ostatnich lat to m.in.: odkrycie i zastosowanie immunoterapii w leczeniu nowotworów, umożliwienie długiego życia z wirusem HIV, terapia bezinterferonowa dla pacjentów z HCV, zredukowanie o 20 proc. ryzyka nagłego zgonu u chorych z niewydolnością serca dzięki zastosowaniu nowego leku.
To jednak za mało, by zaspokoić potrzeby wszystkich pacjentów. Ponad 10,5 mln osób w Europie żyje z demencją, w tym większość z nich z chorobą Alzheimera. 4 mln cierpi na cukrzycę typu 1, a
44 tys. osób rocznie zapada na nowotwory krwi. Czy i dla nich znajdą się przełomowe terapie, wydłużające życie i poprawiające jego jakość?
Można wymienić sześć obszarów, w których w ciągu najbliższych 5-10 lat pojawią się innowacje, zaspokajające potrzeby pacjentów i pozwalające na indywidualizację leczenia. Najbardziej obiecujące z nich to: stosowana w leczeniu nowotworów hematologicznych terapia CAR-T cell, gdzie zmodyfikowane genetycznie limfocyty T aktywnie poszukują, rozpoznają i likwidują komórki nowotworowe; terapie skojarzone (kombinowane), gdzie równolegle stosuje się dwa różne leki innowacyjne, co podnosi ich skuteczność, stosowane w raku płuca; terapie genetyczne, mające zastosowanie zwłaszcza w chorobach rzadkich, jak hemofilia B, na którą cierpi w Europie około 14 tys. osób; terapia komórkowa, w której wykorzystuje się komórki samego pacjenta lub dawcy do regeneracji tkanek lub narządów, np. w celu przywrócenia funkcji trzustki w cukrzycy typu 1; leki antyamyloidowe, które dają nadzieję na spowolnienie rozwoju choroby Alzheimera (efekty ich stosowania mogłyby zmniejszyć koszty opieki nad chorymi, które obecnie w Europie ocenia się na 17 bilionów euro); zastosowanie przeciwciał monoklonalnych w walce z opornymi na antybiotyki bakteriami ? szacuje się, że na świecie w ciągu 35 lat 300 milionów ludzi może umrzeć z powodu oporności drobnoustrojów na leki.
Takich przykładów można wymienić bardzo wiele. Z całą pewnością system ochrony zdrowia powinien przygotowywać się na nadchodzące zmiany i nowoczesne terapie, tak aby zapewnić pacjentom jak najszybszy i najszerszy dostęp do tych rozwiązań.
Warto podkreślić, że aby jednak postęp mógł się dokonywać i przynosić wymierne korzyści dla chorych, niezbędna jest współpraca między sektorem farmaceutycznym a przedstawicielami zawodów medycznych. Dzięki niej firmy farmaceutyczne zyskują wiedzę o potrzebach pacjentów, a lekarze dowiadują się o nowych możliwościach terapii i mogą podejmować decyzje w oparciu o najnowszą wiedzę. Oczywiste jest, że aby odbywało się to z jak największą korzyścią dla chorych, współpraca ta musi przebiegać w sposób przejrzysty, zgodnie z zasadami prawa i standardami etycznymi.
Halina Sterczyńska
