Jednym z projektów realizowanych w ramach programu Strategmed, który wykazał swoją przydatność podczas pandemii to TELEREH-HF. Wykazano w nim, że 9-tygodniowa, kompleksowa rehabilitacja, która obejmuje teleopiekę, zdalny monitoring wszczepionych urządzeń, poprawia nie tylko wydolność fizyczną, ale też jakość życia chorych z niewydolnością serca w stosunku do opieki standardowej. Jest nie tylko bezpieczna, lecz także była akceptowana przez pacjentów, którzy bardzo chętnie brali w niej udział ? mówi prof. dr hab. n. med. Janina Marta Stępińska z Narodowego Instytutu Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Kardynała Stefana Wyszyńskiego, przewodnicząca Komitetu Sterującego programu Strategmed NCBiR.
Program finansowania badań w dziedzinie medycyny Strategmed, realizowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, dobiega końca. W minionym roku zakończono siedem kolejnych projektów. Na które spośród tych w dziedzinie kardiologii warto zwrócić szczególną uwagę?
Wśród tych znaczących projektów wymieniłabym nieinwazyjny monitoring we wczesnym wykrywaniu migotania przedsionków (NOMED-AF). Zakładał on przeprowadzenie badania epidemiologicznego w populacji osób 65+. Okazało się, że migotanie przedsionków występuje u prawie 20 proc. tej populacji. Jak wiemy, samo migotanie przedsionków nie jest groźne, natomiast wiąże się ze wzrostem ryzyka udaru mózgu. Badanie to wykazało, że prawie 5 proc. tej populacji ma nieme klinicznie migotanie przedsionków. Problem dotyczy więc ok. 350 tys. osób, które nie mają świadomości tej choroby. Dodatkową zaletą tej pracy jest stworzenie skali pozwalającej na wskazanie osób, które są zagrożone tym niemym klinicznie migotaniem przedsionków. Osobom mającym wysoką punktację w skali MR-DASH możemy zaoferować długie monitorowanie w celu potwierdzenia albo wykluczenia napadowego migotania przedsionków. Badanie zakończyło się bardzo dobrymi publikacjami. Nowa skala MR-DASH została opublikowana wspólnie z zespołem profesora Gregory?ego Lipa z University of Liverpool, wybitnego specjalisty w zakresie leczenia migotania przedsionków i leczenia przeciwzakrzepowego. Na podstawie projektu NOMED-AF powstają prace doktorskie, przygotowywana jest również praca habilitacyjna.
Były również projekty, które wykazały swoją przydatność w okresie pandemii.
Jeden z nich to TELEREH-HF. Jego liderem był Narodowy Instytut Kardiologii, ale w związku z tym, że wyniki zostały już opublikowane, mogę na ten temat mówić. To badanie wieloośrodkowe, randomizowane, w którym wykazano, że 9-tygodniowa, kompleksowa rehabilitacja, która obejmuje teleopiekę, zdalny monitoring wszczepionych urządzeń, istotnie poprawia nie tylko wydolność fizyczną, ale też bardzo poprawia jakość życia chorych z niewydolnością serca w stosunku do opieki standardowej. I co ważne ? jest nie tylko bezpieczna, lecz także była akceptowana przez pacjentów, którzy bardzo chętnie brali w niej udział. Okazało się, że ta procedura jest efektywna kosztowo, a w sytuacji pandemii ma znaczenie szczególne. Wyniki projektu opublikowano w 11 pracach, a łączny impact factor tych prac to prawie 50. Stworzono też prototypy urządzeń do zdalnej rehabilitacji i stosowania platformy telemedycznej.
Ten drugi projekt również dotyczy telemedycyny?
Projekt AMULET realizowany przez konsorcjum, którego liderem jest Wojskowy Instytut Medyczny, to nowy model opieki medycznej z wykorzystaniem nowoczesnych metod nieinwazyjnej oceny klinicznej i telemedycyny u chorych z niewydolnością serca. Ten model oparty jest na punktach opieki ambulatoryjnej, w których wiodącą rolę odgrywa wykwalifikowany zespół pielęgniarski. Dane, które są gromadzone, zastępują osobisty kontakt pacjenta z lekarzem. Rozmaite nieinwazyjne narzędzia diagnostyczne umożliwiają nie tylko rozpoznanie choroby, ale i ocenę stopnia zaawansowania. Te dane są wprowadzane do platformy telemedycznej, do której mają dostęp wszyscy uczestniczący w procesie leczenia. Nadzorujący kardiolog może zobaczyć wszystkie wyniki, zoptymalizować terapię i sposób nadzoru nad pacjentem. Niedługo odbędzie się konferencja, na której zostaną zaprezentowane szczegółowe wyniki.
Czy to już czas na podsumowanie programu Strategmed?
Myślę, że z podsumowaniem powinniśmy jeszcze poczekać. Nie muszę mówić, że pandemia miała wpływ na realizację niektórych projektów. To dotyczyło np. badań klinicznych wymagających kontaktu z pacjentami. Utrudniona była również praca zespołów badawczych. W niektórych projektach zakończono część merytoryczną badań, ale pozostały jeszcze kwestie formalne, np. patentowe. Poczekajmy na zupełne zakończenie wszystkich projektów.
Rozmawiał Andrzej Dziurdzikowski