W Polsce każdego roku umiera na raka jajnika ponad 2600 kobiet. To więcej niż siedem kobiet dziennie! Skąd te ponure statystyki?
Przyczyną jest fakt, że rak jajnika jest w naszym kraju wykrywany w stadium zaawansowanym. Nie tylko dlatego, że kobiety za późno się zgłaszają do lekarza, ale także dlatego, że rak jajnika – w przeciwieństwie np. do raka szyjki macicy czy raka piersi – daje tak mało charakterystyczne objawy, że alarmuje dopiero w późnym stadium. Pacjentki nie trafiają więc do lekarza wtedy, kiedy szanse na wyleczenie są duże. Dlatego tak ważne jest wdrażanie dobrych metod diagnostycznych. Jedną z takich metod są badania genetyczne.
Dziś już wiemy, że co czwarty pacjent z rakiem choruje, ponieważ odziedziczył zmutowany gen. Gdyby dowiedział się o tym odpowiednio wcześnie, mógłby modelować swój tryb życia tak, by zminimalizować ryzyko rozwoju nowotworu. Mógłby też, znając swoje obciążenie genetyczne, podjąć kroki, umożliwiające wczesną diagnozę nowotworu. Miałby także szansę na skuteczniejszą terapię („rozłożonego” na geny przeciwnika łatwiej jest pokonać). Mógłby też ostrzec swoje dzieci, które – znając zagrożenie – od samego początku miałyby okazję pozytywnie kształtować swoje nawyki tak, by służyły zdrowiu.
Zastosowanie metod, umożliwiających wczesne ostrzeganie przed ryzykiem oraz szybkie wykrywanie nowotworów, zwyczajnie się opłaci. Zaowocuje krótszym i skuteczniejszym leczeniem, pozwoli lepiej dobierać metody efektywnej terapii. Stąd warto powszechnie wprowadzać nowoczesną diagnostykę, która pozwoli na identyfikację osób, obarczonych wysokim ryzykiem zachorowania na raka. Jest to wręcz konieczny element strategii rozwoju służby zdrowia w Polsce. Wiadomo, że dla wszystkich lepiej jest zapobiegać, niż leczyć. Trzeba skorzystać z otwierających się przed nami nowych możliwości. Dzięki pracom polskich naukowców z PUM, ale także z WUM (zwłaszcza grupy prof. Krystiana Jażdżewskiego), coraz więcej wiemy o charakterystycznych dla polskiej populacji mutacjach w genach; mutacjach, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka. Dzięki rozwojowi biologii molekularnej będziemy znać coraz więcej takich mutacji, to zwiększy możliwości diagnozowania i leczenia. Pamiętajmy: wykrycie zmian nowotworowych w bardzo wczesnym stadium zmniejsza śmiertelność o przeszło 65 proc. Znacznie łatwiej będzie wykrywać zmiany w takim stadium, jeśli pacjent będzie mieć świadomość, że jest w grupie większego ryzyka ze względu na obciążenie genetyczne.
red. Krzysztof Michalski | Polskie Radio Program 1