Co może łączyć fana baseballu z miłośnikiem motocykli Harley-Davidson i zbieraczem skamieniałości? Wszyscy trzej poświęcili się badaniu molekularnych podstaw zegara biologicznego. Za swoje odkrycia w tej dziedzinie trzej Amerykanie ? Michael Rosbash, Jeffrey C. Hall oraz Michael W. Young ? zostali w 2017 r. docenieni Nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.
Ich życiowe ścieżki do tego najwyższego wyróżnienia naukowego przebiegały odmiennie ? mieli inne tradycje rodzinne, różne osobowości i doświadczenia życiowe.
Rodzice Michaela Rosbasha byli Żydami z Europy Wschodniej. Przybyli do USA w 1938 r. z Wrocławia, który wówczas należał do nazistowskich Niemiec. Przyszły noblista urodził się sześć lat później ? 7 marca w 1944 r. w Kansas City w stanie Missouri. Po dwóch latach jego rodzina przeprowadziła się do Bostonu. Chłopiec szybko stał się zagorzałym fanem słynnej bostońskiej drużyny baseballowej Red Sox.
Ojciec Michaela (żydowski kantor) zmarł w wieku 42 lat na zawał serca, gdy syn miał zaledwie 10 lat, a jego brat ? sześć. To zapoczątkowało trudny okres dla rodziny. W jednym z wywiadów przeprowadzonych po otrzymaniu Nobla (Medscape, 19 października 2017) Rosbash ocenił, że zburzyło to jej emocjonalną stabilność.
W wieku 17 lat wyjechał na studia na prestiżowy California Institute of Technology (Caltech). Zdecydował się na tę uczelnię nie tylko ze względu na jej świetną reputację, ale też na dużą odległość od domu. Jak sam przyznaje, nauka nigdy nie interesowała go jakoś szczególnie. W szkole podstawowej lubił bawić się elektrycznymi kolejkami i oglądać mecze ukochanych Red Soxów. Dopiero w szkole średniej odkrył, że nauki ścisłe, w tym biologia, mogą być interesujące.
W 1965 r. w California Institute of Technology obronił pracę magisterską z chemii. W ramach stypendium Programu Fulbrighta spędził rok w Institut de Biologie Physico-Chimique w Paryżu. Doktorat z biofizyki zrobił w 1970 r. w Massachusetts Institute of Technology. Następnie przez trzy lata prowadził badania genetyczne na University of Edinburgh w Szkocji.
W 1974 r. Brandeis University w Waltham (stan Massachusetts) zaproponował mu posadę naukową. Jest związany z tą uczelnią do dziś.
To właśnie na Brandeis University Rosbash poznał innego tegorocznego noblistę w dziedzinie fizjologii i medycyny, Jeffa Halla, i zaprzyjaźnił się z nim. Połączyły ich m.in. wspólne zainteresowania sportem i polityką. To Hall zaznajomił Rosbasha z przełomowym badaniem Ronalda Konopki, w którym udało się ustalić u muszki owocowej Drosophila melanogaster przybliżone położenie genu period (per) odpowiedzialnego za kontrolę 24-godzinnego rytmu okołodobowego.
Wspólne prace Rosbasha z Hallem zaowocowały sklonowaniem w 1984 r. tego genu. Artykuł na ten temat został opublikowany w prestiżowym piśmie ?Cell?. W 1990 r. badacze podjęli współpracę z Konopką. Zaproponowali też mechanizm działania zegara biologicznego, w którym aktywność genu per pełni kluczową rolę. Kolejne lata przyniosły odkrycia następnych genów regulujących rytm okołodobowy.
W jednym z wywiadów Rosbash przyznał, że osiągnął szczęście również w życiu prywatnym. W latach 80. XX wieku ożenił się z pochodzącą z Chile badaczką ? Nadją Abovich. Mają dwójkę dzieci: 42-letnią córkę Paulę z pierwszego małżeństwa Nadji oraz 31-letnią córkę o imieniu Tanya.
Inaczej potoczyło się życie osobiste Jeffreya C. Halla, który ? jak powiedział w rozmowie przeprowadzonej po otrzymaniu Nobla (Medscape, 26 października 2017 r.) ? prawie zawsze był sam. Nie ożenił się i nie ma dzieci. Ma za to kilka psów.
Hall przyszedł na świat w 1945 r. w nowojorskim Brooklynie, ale dorastał na przedmieściach Waszyngtonu, ponieważ jego ojciec jako dziennikarz Associated Press relacjonował wydarzenia z Senatu Stanów Zjednoczonych oraz z kampanii prezydenckiej. Przez dwa lata przyszły noblista zatrudniał się latem do pracy w Kapitolu.
Wbrew zachętom ojca nie został dziennikarzem. Bardziej pociągała go bowiem medycyna, którą zaczął studiować w Amherst College. Ostatecznie jednak porzucił studia na rzecz podstawowych badań w dziedzinie biologii. Na tej samej uczelni zaczął pracować w laboratorium Philipa Ivesa, który w młodości stracił słuch. Był to wspaniały genetyk prowadzący badania nad muszkami owocowymi, jednak nie był doceniamy w Amherst College. To Ives zaraził Halla entuzjazmem do badań nad Drosophila melanogaster.
Młody naukowiec kontynuował je również podczas robienia pracy doktorskiej na University of Washington oraz po doktoracie, gdy pracował w California Institute of Technology w Pasadenie, gdzie poznał Konopkę. W 1974 r., czyli mniej więcej w tym samym czasie co Rosbash, został zatrudniony na Brandeis University, gdzie prowadził badania nad molekularnymi mechanizmami rytmów okołodobowych u muszek owocowych.
Na emeryturę przeszedł w 2007 r. Mieszka w stanie Maine. Nigdy się nie nudzi; ma liczne hobby. Wśród swoich pasji Hall wymienia muzykę. Jest posiadaczem tysięcy płyt. Zawsze lubił pracować przy muzyce, robił nawet kompilacje ulubionych piosenek. Kocha też oglądać filmy. Jako przykład ulubionego kinowego bohatera podaje inspektora Jacques’a Clouseau z ?Różowej Pantery?. Kolejnym hobby noblisty jest jazda na motocyklach. Ma dwa motocykle marki Harley-Davidson, jeden większy, do pokonywania większych odległości, i drugi mniejszy, do jazdy po okolicy. Fascynuje się również wojną secesyjną Stanów Zjednoczonych. Na wielu zdjęciach pozuje w czapce konfederatce. Ma ich zresztą całą kolekcję. Prowadził kurs na temat wojny secesyjnej na wydziale historycznym Brandeis University i napisał na ten temat skrypt dla studentów, który opublikowano w 2003 r. Jego zainteresowanie tym tematem ma związek z faktem, że w domu rodzinnym zawsze żywe były tematy historyczne, polityczne i społeczne. Ale prawdziwa fascynacja zrodziła się dopiero w wieku dorosłym podczas rodzinnej wycieczki na miejsce krwawej bitwy, do której doszło w lipcu 1863 r. pod Gettysburgiem w stanie Pensylwania.
Trzeci tegoroczny noblista ? Michael W. Young ? urodził się 28 marca 1949 r. w Miami. Pochodzi z rodziny bez naukowych tradycji ? jego ojciec pracował najpierw w amerykańskich siłach powietrznych, a następnie sprzedawał sztaby aluminium w południowych stanach USA. Matka pracowała jako sekretarka. Michael od dziecka interesował się biologią i techniką. A rodzice bardzo wspierali jego hobby, kupując książki na temat tajemnic przyrody (w tym o teorii ewolucji Darwina, z której dowiedział się o istnieniu zegara biologicznego), mikroskop, teleskop czy zestaw do chemicznych eksperymentów, podczas których uszkodził terakotową podłogę w domu. Przez to musiał przenieść się ze swoimi doświadczeniami do garażu.
Na przydomowym podwórku chłopiec napotykał różne egzotyczne ptaki i inne zwierzęta, które uciekały z pobliskich parków stworzonych dla turystów. Interesowały go również rośliny, które mógł obserwować m.in. dzięki wizytom w licznych pobliskich ogrodach botanicznych. W wieku 11-12 lat szczególnie zainteresował się techniką. Zbudował nawet samodzielnie gokarta. Do szkoły średniej Michael W. Young chodził w Dallas, dokąd przeniosła się jego rodzina.
W 1971 r. ukończył University of Texas w Austin. Podczas ostatniego roku studiów zrobił letni kurs genetyki. To właśnie wtedy podjął decyzję, że będzie zgłębiał różne zagadnienia genetyczne na muszkach owocowych. To na tej uczelni poznał swoją przyszłą żonę ? Laurel Eckhardt, biologa i immunogenetyka.
W 1975 r. na University of Texas badacz uzyskał tytuł doktora w dziedzinie genetyki. Jeszcze tego samego roku (1975) przeniósł się na studia po doktoracie na Stanford University, gdzie rozpoczął doświadczenia w zakresie biologii molekularnej w laboratorium Dave?a Hognessa. W styczniu 1978 r. przeniósł się na Rockefeller University, gdzie prowadził badania nad zegarem biologicznym łącząc techniki stosowane w eksperymentach genetycznych oraz z dziedziny biologii molekularnej.
W 1983 r. Young ustalił dokładniejsze położenie genu per na chromosomie X u muszki owocowej. Gdy sklonował ten gen i wprowadził go muszkom z uszkodzonym zegarem biologicznym, owady zaczynały funkcjonować w zgodzie z prawidłowym cyklem okołodobowym.
W późniejszych latach noblista odkrył kolejne geny wchodzące w skład mechanizmu zegara biologicznego ? gen timeless w 1994 r. (publikacja w ?Science?) oraz doubletime w 1998 r. (publikacja w ?Cell?).
Young ma dwie córki ? Natalie i Arissę. Razem z żoną lubi spędzać czas na wędrówkach kanionami Gór Skalistych i zbieraniu skamieniałości.
Rosbash, Hall i Young są laureatami licznych prestiżowych nagród naukowych (oprócz Nobla), członkami znanych towarzystw naukowych i autorami licznych publikacji.