?Choć szacuje się, że 40 proc. obaw w dobie pandemii dotyczy wydarzeń, które z dużym prawdopodobieństwem nigdy nie nastąpią lub podjętych decyzji, których nie można zmienić (30 proc.), to ten stan przewlekłego zamartwiania się jest już podstawą rozwoju zaburzeń lękowych uogólnionych (GAD), depresji czy zaburzeń snu ? podkreśla psychiatra dr n. med. Piotr Wierzbiński.
Pandemia COVID-19 na długo pozostawi ślad w zdrowiu psychicznym czy w zachowaniach społecznych na całym świecie. Już dziś zauważane są objawy zespołu stresu pourazowego (PTSD) w społeczeństwie ? wzrasta między innymi lęk antycypacyjny (lęk przed lękiem, boimy się choć nie do końca wiemy czego). Może on być związany z poczuciem niestabilności czy niepewności ogólnej związanej z pandemią, izolacji, koniecznością zmiany planów czy utraty stabilności zawodowej, a co za tym idzie finansowej. Przede wszystkim odczuwamy poczucie braku kontroli nad własnym życiem. To są stresory, które w dobie pandemii oddziałują na ludzi jeszcze mocniej. Osobami, które nadmiernie reagują na sytuację związaną z COVID-19 są osoby starsze, pracownicy służby zdrowia, dzieci i młodzież, a także osoby z zaburzeniami psychicznymi.
Według badań Covid-19 Peritraumatic Distress Index (CPDI)[1] to kobiety bardziej niż mężczyźni mają nasilony stres psychologiczny podczas epidemii, są bardziej podatne na stres i częściej rozwinęły PTSD. Podobne wyniki były obserwowane również w grupie osób z wyższym wykształceniem.
Dziś wiadomo już, że osoby przebywające na kwarantannie dość często odczuwają wyczerpanie emocjonalne, zaburzenia depresyjne, stres, drażliwość i cierpią na bezsenność. Natomiast u osób bezpośrednio zaangażowanych w walkę z COVID-19 z czasem może pojawić się wtórny zespół stresu pourazowego objawiający się m.in.poczuciem winy, tendencją do wycofania z kontaktów społecznych, zaburzeniami snu, koncentracji uwagi, drażliwością czy wybuchami gniewu.
| Objawy nadmiernego stresu: -Somatyczne objawy lęku np. ból brzucha -Zaburzenia snu -Brak apetytu -Zwiększenie używania alkoholu, papierosów |
Niektórzy psychologowie porównują obecną sytuację w wielu domach do procesu, który w biznesie opisuje się jako ?storming?, czyli proces formowania się zespołu. Przebywanie w tym samym środowisku, z ograniczonym wychodzeniem, nadmierną liczbą bodźców: zawodowych, szkolnych, rodzinnych w jednym czasie, powodują, że pojawiają się ?trudne emocje?, a ?odcięcie? się od nich jest trudne, co skutkuje wyższym poziomem drażliwości i impulsywności.
| Jak przetrwać w domu w czasie COVID-19? Ważna jest zmiana funkcjonowania w zakresie nawyków, rutyn i codziennych kontaktów z domownikami |
Nowej rzeczywistości można się nauczyć, wypracować pewne mechanizmy czy działania, które znormalizują tę niecodzienną sytuację. Ważne jest, aby ją zaakceptować ponieważ dzięki temu możliwe jest obniżenie poziomu stresu i frustracji.
CO POMAGA?
- Ustalenie planu: harmonogramu dnia, wspólne z domownikami
- Formułowanie celów: widocznych i możliwych do osiągnięcia
- Próba przewartościowania potrzeb
- Transparentna komunikacja: jasne wyrażanie potrzeb, umiejętność przepraszania
- Analiza wzajemnych potrzeb
- Pomaganie innym (jest absorbujące stąd nie ma się czasu na analizę tego co dzieje się wokół)
Obecna sytuacja pod względem psychologicznym jest trudna. Warto pamiętać o zadbaniu o swoje zdrowie psychiczne poprzez odpowiednią długość snu, dietę oraz wysiłek fizyczny. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ styl życia w największym stopniu decyduje o stanie zdrowia (aż w 53 proc.). Brak dbania o właściwy styl życia może wpływać na obniżoną odporność i stanowić podłoże dla wielu chorób, również dla COVID19.
Dr Paweł Wierzbiński był gościem webinaru dla dziennikarzy Psychospołeczne skutki pandemii COVID19, czyli jak na nas wpłynie społeczna izolacja i konieczność pracy zdalnej, organizowanego przez firmę Servier.
[1] General Psychiatry, A nationwidesurvey of psychologicaldistressamongChinesepeople in the COVID19 epidemic:implications and policy recommendations, Feb 2020