Celami strategicznymi moich działań jako ministra zdrowia w ramach zwalczania chorób układu krążenia pozostaje zmniejszenie zapadalności i przedwczesnej umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. Cel ten musi być podejmowany wielowątkowo, zaczynając od profilaktyki pierwotnej ? mówi minister zdrowia Adam Niedzielski.
Jakie są cele Krajowej Sieci Kardiologicznej (KSK) i Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia?
Celami strategicznymi moich działań jako ministra zdrowia w ramach zwalczania chorób układu krążenia pozostaje zmniejszenie zapadalności i przedwczesnej umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym zawałów serca, niewydolności serca i udarów mózgu.
Niewątpliwie, patrząc na problem z wielu perspektyw, cel ten musi być podejmowany wielowątkowo, zaczynając od profilaktyki pierwotnej. Tu prawidłowe, racjonalne odżywianie i podejmowanie aktywności fizycznej należą do istotnych elementów zapobiegania występowaniu tak chorób układu krążenia, jak i otyłości, będącej kolejnym czynnikiem ryzyka ich wystąpienia. Mając na uwadze fakt, że monitorowanie czynników ryzyka chorób już od wczesnych lat życia jest kluczową strategią umożliwiającą planowanie działań profilaktycznych, działania profilaktyczne i edukacyjne w tym zakresie były realizowane w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020, zaplanowane są także do realizacji w ramach NPZ na lata 2021-2025.
Odnosząc się do aspektów terapeutycznych, które także muszą realizować cel strategiczny działań w tym obszarze, chcę zwrócić uwagę na fakt, że w ostatnim czasie zostały już sfinalizowane prace nad projektem programu pilotażowego opieki nad pacjentem w ramach sieci kardiologicznej, który stanowi realizację tych założeń strategicznych. Celem pilotażu jest ocena organizacji, jakości i efektów opieki kardiologicznej w ramach sieci kardiologicznej. W trakcie tego projektu testowana i oceniana będzie także zasadność oraz skuteczność funkcjonowania modelu opartego na sieci ośrodków kardiologicznych, w tym podział kompetencji pomiędzy ustalone poziomy referencyjne działających w ramach umów z NFZ podmiotów prowadzących diagnostykę i leczenie kardiologiczne. Obecnie realizowany jest też program polityki zdrowotnej ?Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego POLKARD na lata 2017-2021?.
Pamiętajmy też, że zdiagnozowane choroby układu krążenia powinny być pod stałą kontrolą specjalisty kardiologa, który ustala plan leczenia i wspiera pacjentów w okresie rehabilitacji. Taka rehabilitacja ? integralna część strategii polityki państwa w tym obszarze ? może być efektywna jedynie przy pełnej współpracy lekarza z pacjentem. Przypominam, że rehabilitacja kardiologiczna jest kompleksowym, zaplanowanym na cały okres życia chorego działaniem zmniejszającym zaburzenia chorobowe, poprawiającym sprawność fizyczną, stan psychiczny i sytuację społeczną oraz jakość życia osoby z chorobą układu krążenia i równocześnie zmniejszającym ryzyko dalszego niekorzystnego przebiegu choroby. Rehabilitacja kardiologiczna to także ścisłe połączenie usprawniania z zapobieganiem (prewencja wtórna), polegające na usuwaniu czynników zwiększających ryzyko występowania chorób układu krążenia i kształtowaniu prozdrowotnego stylu życia. Zatem tu obowiązki ma nie tylko lekarz, ale i pacjent.
Jakie korzyści dla pacjentów niesie powstanie Krajowej Sieci Kardiologicznej?
Korzyści dla pacjentów to koordynowana opieka kardiologiczna osób z rozpoznaniem nadciśnienia tętniczego opornego i wtórnego lub niewydolności serca czy nadkomorowego i komorowego zaburzenia rytmu i przewodzenia oraz wad zastawek serca.
Inna korzyść to odpowiedni pomiar jakości udzielanych świadczeń oraz lepsze wykorzystanie możliwości ośrodków kardiologicznych, opartych na potencjale sprzętowym i doświadczonych zasobach kadrowych, które obecnie nie udzielają świadczeń w pełnym zakresie możliwości.
Pacjent objęty pilotażem będzie miał zapewnione rozpoczęcie procesu diagnostycznego w ciągu 30 dni od zgłoszenia.
Wszystkie te korzyści poprawią proces diagnostyczno-terapeutyczny, obniżą ryzyko nieprawidłowego kwalifikowania chorego do określonej metody leczenia, a co za tym idzie ? poprawią wyniki leczenia.
W maju br. rozpoczął się pilotaż sieci kardiologicznej na Mazowszu. Z jakich etapów się składa, jak długo będzie trwał, do kogo jest kierowany, na czym polega i na co będzie mógł liczyć pacjent po zakwalifikowaniu do pilotażu?
Pierwszy etap, który trwa 4 miesiące od dnia wejścia w życie rozporządzenia, obejmuje przygotowanie przez regionalny ośrodek koordynujący i zatwierdzenie wytycznych postępowania procesu diagnostycznego oraz leczniczego w ciągu miesiąca od wejścia w życie rozporządzenia. Następnie będzie miało miejsce podpisanie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie programu pilotażowego przez ośrodki wchodzące w skład sieci kardiologicznej z Funduszem. Kolejny etap to realizacja programu pilotażowego, który trwa 18 miesięcy od zakończenia etapu organizacji. Następnie etap ewaluacji programu pilotażowego, który trwa kolejne 3 miesiące.
Istotą pilotażu jest koordynacja leczenia pacjentów ze wskazaniami określonymi w rozporządzeniu. Pacjent będzie mógł być zakwalifikowany do programu pilotażowego na każdym poziomie referencyjności. Będzie miał zapewnione rozpoczęcie procesu diagnostycznego w terminie do 30 dni od dnia zgłoszenia.
Rekomendujemy określony czas realizacji wybranych zdarzeń medycznych w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej w ramach sieci kardiologicznej. I tak wykonanie badań biochemicznych i obrazowych, takich jak EKG, RTG klatki piersiowej ? nie powinno odbyć się później niż 14 dni od pierwszej wizyty w POZ. Pierwsza wizyta powinna mieć miejsce do 30 dni od skierowania i zgłoszenia przez lekarza POZ. Diagnostykę należy wykonać do 30 dni od pierwszej wizyty, a kwalifikacja pacjenta do pilotażu powinna odbyć się do 45 dni od pierwszej wizyty. Oceny stanu klinicznego pacjenta wraz z podjęciem decyzji o dalszej ścieżce postępowania diagnostycznego i leczenia w ramach sieci należy dokonać do 45 dni od pierwszej wizyty.
Jak wyglądają zasady kwalifikacji pacjenta do pilotażu, a także jakie są kryteria kwalifikacji podmiotów POZ do pilotażu?
Program pilotażowy jest kierowany do pacjentów z województwa mazowieckiego, którzy ukończyli 18. rok życia oraz spełniają łącznie kryteria kwalifikacji. Będą musieli posiadać zdiagnozowane rozpoznanie wstępne: nadciśnienia tętniczego opornego i wtórnego, niewydolności serca, nadkomorowego i komorowego zaburzenia rytmu i przewodzenia lub wad serca zastawkowych.
Dodatkowo konieczne będzie wyrażenie zgody na udział w tym programie po zapoznaniu się z jego warunkami. Niezbędne jest też wyrażenie zgody na przekazywanie danych między ośrodkami realizującymi program pilotażowy.
Dlaczego pilotaż sieci kardiologicznej został wprowadzony tylko w jednym województwie? I czy według Pana jest to województwo reprezentatywne?
Za wyborem województwa mazowieckiego przemawiało usytuowanie w nim Narodowego Instytutu Kardiologii, mającego status Państwowego Instytutu Badawczego. Jego zadaniem ? na wstępnym etapie pilotażu ? będzie zaproponowanie i przetestowanie rozwiązań, które będą podstawą do wprowadzenia zasad współpracy pomiędzy ośrodkami na różnych poziomach referencyjnych.
Z jakich źródeł finansowany jest projekt? Czy są to te same pieniądze, które już zostały zaplanowane na kardiologię?
Na realizację świadczeń w ramach programów pilotażowych są przeznaczone dodatkowe środki, niezależne od już zawartych umów.
Po jakim czasie pilotaż zostanie rozszerzony?
Po pierwszych sprawozdaniach okresowych zostaną sprawdzone wypracowane rozwiązania i skuteczność wiążących umów, wtedy też zostanie podjęta decyzja o ewentualnym rozszerzeniu zakresu terytorialnego.
Czy w programie KSK wdrożony zostanie również program KONS?
W ramach KSK jako jedno z rozpoznań przewidziano niewydolność krążenia. Przy opracowaniu wytycznych jako jedno ze źródeł zostanie wykorzystany projekt KONS.
Została powołana również Rada do spraw Kardiologii. Jakie są jej zadania?
Do zadań Rady należą udział w opracowaniu projektu Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia oraz monitorowanie jego realizacji, przedstawianie propozycji zmian w zakresie świadczeń objętych programem pilotażowym opieki nad pacjentem w ramach sieci kardiologicznej. Rada może też występować do ministra zdrowia z wnioskiem w sprawach dotyczących tworzenia, zmian i uzupełniania świadczeń opieki zdrowotnej, związanych z profilaktyką, diagnostyką i leczeniem chorób układu krążenia.
Kolejne zadanie to opracowywanie i przedstawianie propozycji działań w zakresie podniesienia skuteczności i upowszechnienia profilaktycznych badań przesiewowych w obszarze zwalczania chorób układu krążenia, poprawy koordynacji i efektywności opieki kardiologicznej oraz monitorowania funkcjonowania opieki kardiologicznej i jej skuteczności.
Rada opracowuje także, we współpracy ze stowarzyszeniami będącymi towarzystwami naukowymi o zasięgu krajowym, standardy postępowania medycznego w zakresie chorób układu krążenia i ich upowszechniania.
Czy oprócz zmian w opiece nad pacjentem w planach jest również refundacja nowych, skutecznych terapii lekowych potrzebnych w kardiologii?
Aktualnie trwają postępowania o objęcie refundacją i ustalenie urzędowej ceny zbytu dla nowych wskazań terapeutycznych w zakresie kardiologii. W ocenie formalno-prawnej są produkty lecznicze: Trepulmix (treprostynil) w ramach programu lekowego we wskazaniu przewlekłego zakrzepowo-zatorowego nadciśnienie płucnego (CEPTH) oraz Mizetam (ezetymib + atorwastatyna) w ramach dostępności aptecznej w leczeniu hipercholesterolemii.
Zawieszone na wniosek podmiotu odpowiedzialnego od 2019 r. z pozytywnymi rekomendacjami Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w ramach dostępności aptecznej są produkty: Xarelto (rywaroksaban) w leczeniu choroby wieńcowej oraz Valarox (walsartan + rosuwastatyna) wskazany do stosowania w nadciśnieniu tętniczym i hipercholesterolemii.
W oczekiwaniu na podjęcie decyzji przez ministra jest produkt leczniczy Forxiga (dapagliflozyna) we wskazaniu niewydolności serca, który otrzymał negatywną rekomendację Prezesa AOTMiT i oczekuje na wydanie decyzji. Dodatkowo decyzja negatywna w II instancji jest przygotowywana do wydania dla leku Entresto (sakubutryl/walsartan) dla ?dorosłych pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca?.
Resort zdrowia podejmuje wszelkie możliwe działania mające na celu zwiększenie pacjentom dostępu do skutecznej i bezpiecznej farmakoterapii w ramach środków publicznych. Realizując politykę zdrowotną państwa, kierujemy się zasadami medycyny opartej na dowodach naukowych (EBM) oraz oceny technologii medycznych (HTA), co zapewnia przejrzystość i racjonalność podejmowanych decyzji o alokacji środków publicznych. Należy zaznaczyć, że środki finansowe przeznaczone na refundację są ograniczone, zatem istotne jest racjonalne wprowadzanie na wykazy kolejnych produktów leczniczych.
Jakie będą następne elementy odbudowy zdrowia Polaków?
W konsultacjach publicznych znajduje się obecnie projekt ustawy o jakości w ochronie zdrowia. Dzięki niej pieniądze wprowadzane do systemu ochrony zdrowia mają trafiać przede wszystkim do placówek, które gwarantują odpowiednią jakość świadczonych usług.
Od 1 lipca ruszył program ?Profilaktyka 40 PLUS?, który ma pomóc wykryć choroby na wczesnym etapie i uniknąć długotrwałego leczenia. Zakłada realizację badań diagnostycznych w formie pakietów przeznaczonych oddzielnie dla kobiet i mężczyzn oraz pakietu wspólnego. Każdy Polak powyżej 40. roku życia może bezpłatnie wykonać pakiet badań diagnostycznych.
W celu zwiększenia dostępności do lekarzy specjalistów zostały zniesione limity przyjęć do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. To jedna z podstawowych barier w dostępie do specjalistów. Od 1 lipca NFZ płaci za każdego chorego, który pojawi się w gabinecie lekarza specjalisty.
Rozmawiała Sonia Młodzianowska