Prelegent: dr n. med. Michał R. Janik
Autorzy pracy: dr n. med. Tomasz G. Rogula, lek. Leena Khaitan (Department of General Surgery, University Hospital/Cleveland Medical Center Medicine, Cleveland, USA); lek. Piotr Kowalewski, lek. Maciej Walędziak, prof. dr hab. n. med. Krzysztof Paśnik (opiekun naukowy; Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Metabolicznej i Torakochirurgii, Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa)
Wstęp
Otyłość to nadmierna masa ciała, prowadząca do zaburzeń zdrowia. Częstość występowania otyłości w polskiej populacji systematycznie narasta. Zachowawcze metody leczenia, jak modyfikacja stylu życia oraz diety nierzadko bywają nieskuteczne. Leczenie farmakologiczne jest obecnie niezalecane. W tej sytuacji jedyną skuteczną i dającą trwałe efekty metodą leczenia otyłości jest chirurgia bariatryczna. Pozwala ona stracić średnio od 40 do 50 kilogramów w ciągu roku od operacji. Choć to wręcz spektakularne efekty, nie wszyscy leczeni są zadowoleni z osiągniętej wagi ? zwłaszcza, jeśli przed podjęciem leczenia chorzy mieli nierealistyczne oczekiwania w stosunku do swojego wyglądu po zabiegu. Ta sytuacja prowadzi nierzadko do zerwania współpracy między chorym a prowadzącym go zespołem ? co w efekcie często powoduje powrót do wyjściowej masy ciała. Celem badania było zbudowanie modelu prognostycznego, umożliwiającego oszacowanie utraty masy ciała w rok po operacji, przeprowadzonej metodą laparoskopowej rękawowej resekcji żołądka (ang. Laparoscopic Sleeve Gastrectomy, LSG).
Metodyka
Badanie jest retrospektywną analizą przypadków 211 pacjentów, operowanych z powodu otyłości metodą LSG (grupa ucząca się). Analizie zostało poddanych dziewięć zmiennych, charakteryzujących badaną populację. W celu wyselekcjonowania zmiennych, mających rok po operacji wpływ na wskaźnik body mass index (BMI) wykorzystano algorytm regresji liniowej ? Least Angle Regression (LARS). Uzyskane wyniki zostały wykorzystane do stworzenia modelu predykcyjnego, który następnie został poddany walidacji na zewnętrznym zbiorze 184 pacjentów, operowanych wcześniej metodą LSG.W celu przetestowania dokładności modelu, porównano oszacowany wskaźnik BMI z rzeczywistym wskaźnikiem BMI, zarówno w grupie uczącej się, jak i grupie walidacyjnej. Równanie regresji liniowej zostało wykorzystane do stworzenia kalkulatora, pozwalającego przewidzieć utratę masy ciała po operacji.
Wyniki
Uzyskany model zawierał trzy zmienne: przedoperacyjny wskaźnik BMI (? = 0.023, p <0.001), wiek (? = 0.005, p<0.001) oraz płeć (żeńska) (? = 0.116, p = 0.001). Model charakteryzował się dobrą dyskryminacją (R2 = 0.672; adjusted R2 = 0.664) oraz dobrą dokładnością (root meansquared error of estimate RMSE = 0.124). Rozziew pomiędzy obserwowanym BMI, a BMI oszacowanym, nie różnił się istotnie statystycznie w grupie uczącej [mediana = 0.737 (-2.676, 3.254); p = 0.223] oraz grupie walidacyjnej [mediana ? 0.223 (-3.506, 2.667); p = 0.160]. Walidacja zewnętrzna modelu potwierdziła jego dobre parametry.
Wnioski
Powstał klinicznie użyteczny model matematyczny, pozwalający na predykcję wskaźnika BMI po operacji sposobem rękawowej resekcji żołądka. To pozwoliło na skonstruowanie kalkulatora, który umożliwia oszacowanie utraty masy ciała po chirurgicznym leczeniu otyłości. Dzięki temu pacjenci bariatryczni w okresie przygotowawczym mogą zostać poinformowani o prognozach, odnośnie utraty masy ciała, którą mogą osiągnąć rok po operacji metodą LSG. Postawienie realnych oczekiwań względem chirurgicznego leczenia otyłości może mieć zasadnicze znaczenie w procesie podejmowania decyzji leczenia, jak i w dalszej współpracy pomiędzy chorym a zespołem bariatrycznym.