Więcej

    Pęcherz, nerka, prostata ? dlaczego opieka koordynowana?

     

    Najnowsze informacje o XXI Gali Nagród Złoty OTIS
    blank

    PROF. PIOTR CHŁOSTA, KIEROWNIK KATEDRY I KLINIKI UROLOGII UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO W KRAKOWIE, PREZES POLSKIEGO TOWARZYSTWA UROLOGICZNEGO

    Aż 80 proc. pacjentów urologicznych stanowią chorzy na raka. Specjalista narządowy, jakim jest urolog, uzyskuje lepsze wyniki leczenia chorych dotkniętych nowotworem. Dysponuje nie tylko pełnym spektrum metod diagnostycznych, ale także potencjałem chirurgicznym umożliwiającym pełne wyleczenie większości chorych, a u pozostałych chorych przedłużenie życia.

    Liczymy na to, że od jesieni 2019 r., zgodnie z zapowiedzią prezesa NFZ Andrzeja Jacyny, w kilku ośrodkach urologicznych w kraju zostaną wdrożone programy pilotażowe dotyczące kompleksowej opieki nad chorymi na raka gruczołu krokowego, raka pęcherza moczowego i raka nerki. Będą one finansowane ze środków NFZ. Mamy nadzieję, że po zakończeniu programu pilotażowego dojdzie do wdrożenia tego modelu opieki w całym kraju.

    RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO

    Zapadalność na raka gruczołu krokowego systematycznie wzrasta; dynamika wzrostu zachorowań na ten typ nowotworu będzie najwyższa w najbliższych 15 latach spośród wszystkich nowotworów w Polsce. Szacuje się, że w 2029 roku nastąpi blisko 30-procentowy wzrost zapadalności w porównaniu z rokiem 2016. Stąd konieczność pilnego wprowadzania zmian organizacyjno-finansowych w opiece nad pacjentami, które przyczynią się do poprawy jakości i skuteczności leczenia. Jest to zgodne z zaleceniami Najwyższej Izby Kontroli, która w dokumencie z marca 2018 roku ?Dostępność i efekty leczenia nowotworów? wymienia m.in. zapewnienie dostępu do kompleksowego leczenia onkologicznego wysokiej jakości. Kompleksowa opieka specjalistyczna nad chorym na nowotwór złośliwy gruczołu krokowego to szansa na obniżenie odsetka śmiertelności odległej i na przywrócenie zdolności do pracy u części pacjentów. Wizja modelu KOS-NZGK została przedstawiona w raporcie ?Nowotwór złośliwy gruczołu krokowego ? rekomendacje w zakresie kompleksowej opieki nad pacjentem? w grudniu 2018 r. na posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów. Ośrodkiem koordynującym kompleksową opiekę nad pacjentem z nowotworem pęcherza moczowego ma być szpital posiadający oddział urologiczny i przyszpitalną poradnię urologiczną. Przy takich placówkach powinny być zorganizowane ośrodki chemio- i radioterapii leczące ten typ nowotworu. Ośrodek koordynujący będzie odpowiadać za organizację i nadzorowanie wszystkich działań związanych z opieką nad pacjentem w ramach hospitalizacji oraz w kolejnych 12 miesiącach od rozpoczęcia leczenia. Działania te będą obejmowały: diagnostykę (także endoskopową), leczenie zachowawcze i zabiegowe (w tym wykonanie procedury radykalnej prostatektomii), zapewnienie dostępu do ewentualnego leczenia obejmującego radioterapię i/ lub chemioterapię, dostęp do programu lekowego ,,Leczenie opornego na kastrację raka gruczołu krokowego?, zapewnienie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i rehabilitacji w ciągu 12 miesięcy od rozpoczęcia realizacji świadczenia, edukację pacjenta dotyczącą stylu życia, czynników ryzyka.

    Leczenie pacjenta w ramach KOS-NZGK ma przebiegać zgodnie z indywidualnym planem opracowanym w ośrodku koordynującym po odbyciu konsylium z udziałem specjalistów z dziedziny urologii, onkologii klinicznej, radioterapii i rehabilitacji medycznej. Konieczne jest opracowanie przez PTU kryteriów, jakie powinny spełniać specjalistyczne ośrodki leczenia raka gruczołu krokowego, dokonanie wyceny prostatektomii radykalnej przy użyciu robota medycznego, ustalenie wskazań klinicznych do stosowania tej procedury, wprowadzenie, jako nowego świadczenia gwarantowanego, procedury ?biopsja fuzyjna gruczołu krokowego pod kontrolą obrazu TRUS i MRI?. Konieczne jest też utworzenie Krajowego Rejestru Nowotworu Złośliwego Gruczołu Krokowego.

    PĘCHERZ MOCZOWY

    Rak pęcherza moczowego jest piątym pod względem częstości występowania, a drugim (po raku prostaty) nowotworem urologicznym. Co roku jest on rozpoznawany u 8,2 tys. osób. Zgodnie z prognozami, w ciągu najbliższych 10 lat liczba nowych zachorowań na ten nowotwór gwałtownie wzrośnie i w 2029 r. wyniesie 11,5 tys. Leczenie tego nowotworu powinno przebiegać pod kontrolą lekarza urologa. Wdrożenie kompleksowej opieki specjalistycznej nad pacjentem z nowotworem pęcherza moczowego (KOS-NPM) zmniejszy śmiertelność wśród chorych, obniży ryzyko powikłań po terapii. Raport ?Nowotwór pęcherza moczowego. Rekomendacje w zakresie kompleksowej opieki nad pacjentem? ? efekt współpracy konsultanta krajowego w dziedzinie urologii, Polskiego Towarzystwa Urologicznego oraz Fundacji Eksperci dla Zdrowia ? został przedstawiony w lipcu 2018 r. na posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów.

    Model KOS-NPM kładzie nacisk na zaangażowanie środowiska urologów we wdrażanie założeń opieki kompleksowej. Ośrodkiem koordynującym opiekę nad pacjentem z rakiem pęcherza moczowego ma być oddział urologii z poradnią przyszpitalną, który ma duże doświadczenie w wykonywaniu procedur i operacji związanych z leczeniem tego nowotworu. To klucz, by poprawić jakość i skuteczność leczenia chorych, a w rezultacie doprowadzić do zmniejszenia powikłań terapii oraz śmiertelności pacjentów. Ośrodek ma organizować i nadzorować wszystkie działania związane z opieką nad pacjentem w ramach hospitalizacji oraz w okresie kolejnych 12 miesięcy od rozpoczęcia leczenia. Po zakończeniu świadczenia ośrodek przekaże zalecenia dotyczące postępowania z pacjentem lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej lub specjaliście, który będzie się dalej zajmował chorym. Konieczne jest stworzenie Krajowego Rejestru Raka Pęcherza Moczowego, do którego ośrodki koordynujące KOS-NPM będą wysyłać sprawozdania dotyczące wykonanych świadczeń z zakresu diagnostyki i terapii.

    RAK NERKI

    W 2016 r. w Polsce na raka nerki zarejestrowano ok. 11 tys. nowych zachorowań. Zgodnie z prognozami, w najbliższych latach nastąpi wzrost rejestrowanych przypadków tego nowotworu o ok. 10 proc., dlatego wskazane jest opracowanie nowych rozwiązań systemowych i organizacyjnych, które pozwoliłyby poprawić jakość i skuteczność leczenia tych chorych. Model Kompleksowej Opieki Specjalistycznej nad Pacjentem Chorym na Nowotwór Złośliwy Nerki (KOS ? NZN) został opracowany przez Polskie Towarzystwo Urologiczne, konsultanta krajowego w dziedzinie urologii, konsultanta w dziedzinie rehabilitacji medycznej oraz Fundację ?Eksperci dla Zdrowia?. Zaprezentowaliśmy go w maju 2019 r. podczas debaty Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów.

    Podobnie jak w przypadku raka prostaty i pęcherza moczowego, również w przypadku kompleksowej opieki specjalistycznej nad chorym na nowotwór złośliwy nerki, ośrodkiem koordynującym powinien być oddział urologii z poradnią przyszpitalną, który ma duże doświadczenie w wykonywaniu procedur zabiegowych i farmakologicznych związanych z leczeniem tego nowotworu. Ośrodek ten będzie zapewniał postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne, leczenie szpitalne, specjalistyczne świadczenia ambulatoryjne oraz ? w zależności od wskazań medycznych ? różne formy rehabilitacji. Model KOS-NZN zakłada opiekę nad pacjentem w okresie 12 miesięcy i składa się z trzech modułów leczenia: leczenie zabiegowe, rehabilitacja, urologiczna opieka specjalistyczna. Konieczne jest też stworzenie rejestru chorych na ten typ nowotworu.

    Dla chorych z nowotworami układu moczowo-płciowego urolog jest lekarzem pierwszego kontaktu, ponieważ prowadzi ich od momentu rozpoznania choroby. Urolog zajmuje się leczeniem chirurgicznym tych pacjentów i współdecyduje o wyborze kolejnych metod terapii, ale również zajmuje się leczeniem powikłań, które są następstwem choroby i/lub leczenia uzupełniającego bądź systemowego.

    Pacjenci z nowotworami układu moczowo-płciowego są przeważnie osobami w podeszłym wieku, wymagającymi podejścia holistycznego, dlatego koordynowanie tej opieki przez urologa, oczywiście w ramach dobrze pojętej współpracy interdyscyplinarnej, wydaje się najlepszym rozwiązaniem. Zgodnie z zapisami obecnie obowiązującego rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego specjalista urologii posiada uprawnienia do samodzielnego stosowania chemioterapii w nowotworach układu moczowo-płciowego.

    blank
    Świat Lekarza
    Świat Lekarza
    Świat Lekarza to opiniotwórcze pismo, portal i platforma medialna, skierowana do lekarzy, poruszająca tematykę systemu ochrony zdrowia oraz poszczególnych dziedzin medycyny, m.in. kardiologii, onkologii, pulmonologii, urologii, diabetologii, okulistyki, chorób rzadkich.

    Więcej od autora

    Chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata medycyny?

    Zaprenumeruj bezpłatnie ŚWIAT LEKARZA 3D