Dzięki rozwiązaniu technologicznemu SMART MDI (Multiple Daily Injections; wielokrotne wstrzyknięcia insuliny) uzyskujemy pełen obraz leczenia chorego z cukrzycą, informacje o glikemii i jej zmianach są monitorowane w sposób ciągły, a także rejestrowana jest każda dawka insuliny. Ponadto system Smart MDI pozwala obliczyć, ile szybkodziałającej insuliny powinien przyjąć pacjent przed posiłkiem – mówi prof. dr hab. n. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
W Polsce żyje nawet 300 tys. osób z cukrzycą typu 1, przy czym nadal większość z nich nie korzysta z terapii pompowej. Czy tacy pacjenci są w stanie prawidłowo kontrolować cukrzycę?
Cukrzyca typu 1 jest następstwem procesu autoimmunologicznego, który prowadzi do destrukcji komórek β wysp trzustki produkujących insulinę. Osoba z cukrzycą typu 1, aby normalnie żyć, musi dostawać insulinę w postaci preparatów podawanych podskórnie. Służy temu tzw. intensywna insulinoterapia funkcjonalna (czynnościowa), w której pacjent odgrywa kluczową rolę. Może być to realizowane za pomocą osobistej pompy insulinowej i tak się dzieje u większości chorych do 26. roku życia. Natomiast po 26. roku życia pompy nie są już refundowane i głównie z tego powodu większość chorych w tej grupie korzysta z intensywnej insulinoterapii za pomocą wstrzykiwaczy nazywanych „penami”.
Czy System Ciągłego Monitorowania Glikemii (Continuous Glucose Monitor, CGM) to wszystko, co możemy zaproponować w nowoczesnej insulinoterapii?
Insulinoterapia u osób z cukrzycą typu 1 obejmuje kompleksowe działania tj. zdrowy tryb życia oraz podawanie insuliny na podstawie pomiarów systemu CGM. To właśnie ten system dokonał ogromnego przełomu w zakresie insulinoterapii, bo spełnił marzenia o pętli zamkniętej (chodzi o leczenie cukrzycy, gdzie system automatycznie reguluje podawanie insuliny odpowiednio od stężenia glukozy – przyp. red.). Jest to technologia z wykorzystaniem osobistej pompy insulinowej, którą nazywamy „sztuczną trzustką”. W 1993 roku opublikowano wyniki słynnego badania Diabetes Control and Complication Trial (DCCT), w którym wykazano, że osoby z cukrzycą typu 1 powinny dostawać insulinę w sposób najbliższy fizjologii. Orędownikiem dopasowywania dawek insuliny do życia, nie na odwrót, był prof. Michael Berger. Rewolucja polegała na tym, że chory sam obliczał dawki insuliny, jednak przed erą cyfrową wszystko musiał kalkulować w swojej głowie pacjent, dochodziło więc do pomyłek, a teraz te kalkulacje wspomagają dedykowane aplikacje.
Co odróżnia system CGM od systemu SMART MDI?
System CGM dokonuje ciągłego pomiaru stężenia glukozy w płynie międzykomórkowym (sensor jest założony przezskórnie albo podskórnie). Dzięki CGM mamy szczegółowy wgląd w glikemię, ale nie mamy informacji o dawkowaniu insuliny. I to jest kluczowa różnica, gdyż rozwiązanie technologiczne SMART MDI (Multiple Daily Injections; wielokrotne wstrzyknięcia insuliny) to system łączący CGM + SmartPen. Dzięki czemu uzyskujemy pełen obraz leczenia, informacje o glikemii i jej zmianach są monitorowane w sposób ciągły, a także rejestrowana jest każda dawka insuliny podana przy użyciu SmartPena. Ponadto system Smart MDI (w aplikacji na smartfonie) pozwala obliczyć, ile szybkodziałającej insuliny (wielkość bolusa) powinien przyjąć pacjent przed posiłkiem. To nie wszystko. System wygeneruje powiadomienie, kiedy stwierdzi, że aktualna glikemia jest zbyt wysoka – co może być następstwem pominięcia dawki na posiłek – lub zaproponuje korektę, jeśli glikemia będzie utrzymywać się na zbyt wysokim poziomie.
Czas podania bolusa oraz dawka są zapamiętane i możliwe do analizy przez lekarza. System daje obiektywne informacje o prowadzonej insulinoterapii w modelu wielokrotnych wstrzyknięć. W przypadku SMART MDI mówimy o konkretnym produkcie oferowanym wyłącznie przez firmę Medtronic.
Co z pacjentami, którzy już używają systemu CGM albo FGM? Czy oni też mogą rozpocząć nowy rozdział w leczeniu swojej cukrzycy? Czy intensywna insulinoterapia funkcjonalna zintegrowana z CGM ma u nich sens?
Jeżeli pacjent korzysta z systemu CGM albo FGM (Flash Glucose Monitoring), a chciałaby skorzystać ze SMART MDI, to oczywiście może. SMART MDI jest rozszerzeniem tamtych systemów.
Przypomnijmy, jak powinny się kształtować prawidłowe cukry u osób z cukrzycą typu 1. Czy jest to osiągalne przy zastosowaniu systemu SMART MDI?
Wraz z CGM pojawiły się nowe kryteria wyrównania glikemicznego, m.in. Time in Range (TIR) – jest to czas spędzony w docelowej glikemii, czyli między wartościami glikemii 70 mg/dl (alert hipoglikemii) a 180 mg/dl (próg nerkowy). Cel glikemiczny dla większości pacjentów z cukrzycą typu 1 powinien przekraczać 70 proc., co odpowiada wartości hemoglobiny glikowanej (HbA1c) <7 proc. Niestety, z badań wiemy, że więcej niż połowa pacjentów tego celu nie osiąga. Przyczyniają się do tego niewłaściwy styl życia, omijanie doposiłkowych dawek insuliny, błędne obliczanie dawki, nakładanie się na siebie dawek insuliny i brak możliwości obiektywnej realizacji insulinoterapii przez pacjenta. Wyjściem z tych problemów jest właśnie system SMART MDI. Wykazano, że użytkownicy tego systemu osiągali wyznaczony TIR, tzn. powyżej 70 proc., a ponadto zredukowali ryzyko niedocukrzenia i ciężkiej hipoglikemii.
Rozmawiała: Ewa Podsiadły-Natorska