DOŁĄCZ DO SUBSKRYBENTÓW

NEWSLETTERA

Ultrasonografia CANON w ginekologii i położnictwie

Podziel się treścią:

 

Dzięki nowoczesnej ultrasonografii możemy nie tylko coraz dokładniej zobaczyć wygląd przekrojów ciała pacjenta, ale też dowiedzieć się więcej o naturze uwidocznionych tkanek.

Ultrasonograf staje się dziś niemal tak samo oczywistym wyposażeniem gabinetu ginekologa i położnika, jak fotel i wzierniki. Także i w tej specjalności medycznej postęp skuteczności działań zależy od łatwo dostępnej, pozbawionej efektów ubocznych diagnostyki obrazowej. Natomiast postęp w ultrasonografii to już nie tylko cyzelowanie obrazu tkanek w skali szarości, widoku przepływu w dużych naczyniach w skali koloru, a nawet nowoczesnego obrazowania trójwymiarowego. Na bazie tych filarów ultrasonografii firma Canon rozwija możliwość uwidocznienia bardziej subtelnych własności tkanek i narządów. Są nimi przede wszystkim: unaczynienie miąższowe i spoistość tkanki.

SMI ? OBRAZOWANIE UNACZYNIENIA MIĄŻSZOWEGO

Unaczynienie miąższowe to co innego niż przepływ w dużych naczyniach, widoczny w kolorowym Dopplerze i w Dopplerze mocy. Można powiedzieć, że jest ono własnością samej tkanki ? patologiczną (np. w tkankach nowotworowych) lub fizjologiczną (np. w narządach, których aktywność zależy od czynników hormonalnych).

Dzięki inteligentnemu algorytmowi filtrowania szumu, eliminującemu z obrazu ruchy chaotyczne i pozostawiającemu w nim to, co jest ruchem uporządkowanym, Canon stworzył unikalną technologię Superb Microvascular Imaging (SMI), charakteryzującą się następującymi zaletami:

– bardzo wysoka czułość, widoczne nawet przepływy o prędkościach bliskich zeru,

– wysoka rozdzielczość przestrzenna ? widok najdrobniejszych naczyń,

– niespotykana szybkość obrazowania (rozdzielczość czasowa, frame rate) w tempie ok. czterokrotnie szybszym od wszelkich innych typów obrazowania dopplerowskiego,

– znacznie wyższa niż w innych metodach dopplerowskich odporność na artefakty ruchowe.

Metoda ta ma oczywiste zastosowanie w diagnostyce złośliwych zmian nowotworowych w każdej lokalizacji ? w tym w obrębie narządu rodnego kobiety ? ze swej natury wykazujących patologicznie wzmożone unaczynienie. Wyjątkowa czułość SMI pozwala nawet na różnicowanie zmian przednowotworowych, takich jak guzy jajnika typu borderline.

Jednocześnie, wzmożony przepływ w strukturach narządu rodnego może mieć charakter fizjologiczny zależny od gry hormonalnej. Dojrzewający pęcherzyk jajnikowy ma żywsze unaczynienie ścian, a w fazie lutealnej cyklu hormonalnego kobiety wzrasta zarówno przepływ miąższowy w endometrium oraz całej macicy, jak i w ciałku żółtym, co może pomóc w diagnostyce płodności i procedurach wspomagania rozrodu. Przy okazji, wzmożenie unaczynienia tkanek endometrialnych w drugiej fazie cyklu może ułatwić wykrycie tych tkanek położonych w innych lokalizacjach w przypadku endometriozy.

Zalety trybu SMI mają szczególne znaczenie w badaniach położniczych. Po pierwsze, połączenie wysokiej czułości i rozdzielczości z szybkością i odpornością na artefakty ruchowe czyni z SMI idealną wprost metodę w echokardiografii płodowej. W badaniach empirycznych udowodniono znacznie wyższą skuteczność SMI w obrazowaniu kluczowych struktur serca płodu, w dodatku też na większej głębokości (jeżeli matka ma wysokie BMI).

Szczególnym obszarem zastosowania SMI w położnictwie są badania łożyska. Wizualizacja jego wewnętrznego unaczynienia dotychczas leżała poza zakresem możliwości funkcji dopplerowskich. W SMI widać znakomicie i matczyne tętnice spiralne, i kosmki płodowe. Możliwe jest zdiagnozowanie nie tylko masywnych zmian, takich jak np. zawały lub naczyniaki, ale też różnicowanie subtelnych zaburzeń przepływu w kosmkach, np. w zaburzeniach przepływu w żyłach pępowinowych lub w przebiegu gestozy.

SMI: Patologiczne unaczynienie raka jajnika (L) i fizjologiczne unaczynienie trzonu macicy w fazie lutealnej (P)

ELASTOGRAFIA ? OBRAZOWANIE SPOISTOŚCI TKANKI

O tym, że zmiany spoistości tkanek korelują z wieloma patologiami, wiedzieli już starożytni i na tym opiera się badanie palpacyjne ? najstarsza metoda diagnostyki. Nowoczesna elastografia ultrasonograficzna nie tylko przenosi te zmiany na obraz, ale w dodatku wykazuje w tym zakresie czułość znacznie wyższą od palców lekarza. Rozróżniamy dwie metody elastografii, obie dostępne w ultrasonografach Canona.

Metodą chronologicznie starszą jest elastografia odkształceniowa (strain elastography). W wyniku niewielkich odkształceń obrazowanych struktur, spowodowanych uciskiem głowicy aparatu lub ruchami fizjologicznymi, powstaje kolorowa mapa spoistości tkanek. Jej zalety to szerokie pole widzenia i duża szybkość obrazowania. Nawet pomimo wady, jaką jest brak obiektywnych pomiarów spoistości (mapa pokazuje tylko twardości względne), elastografia odkształceniowa jest cennym narzędziem do szybkiej lokalizacji podejrzanych zmian. Wprawdzie nadaje się ona tylko do badania struktur położonych powierzchownie, ale przecież w przypadku badań sondą przezpochwową cały narząd rodny jest położony powierzchownie względem głowicy.

SMI: Kadr z echokardiografii płodowej (G), unaczynienie łożyska z elementami krążenia matczynego i płodowego (D)

Nowocześniejsza elastografia fali poprzecznej (shear wave elastography) umożliwia już obiektywne pomiary spoistości tkanek, wyrażonej w liczbach bezwzględnych (w kilopaskalach). Ultrasonografy Canona umożliwiają nie tylko pomiar modułu Younga, ale także sporządzenie mapy elastyczności w wybranym obszarze i map dodatkowych danych, odzwierciedlających jakość badania (wariancja, propagacja czoła fali). Tylko Canon umożliwia uzyskanie tak pełnej informacji elastograficznej.

W badaniach ginekologicznych elastografia znajduje zastosowanie przede wszystkim w diagnostyce zmian nowotworowych, zarówno łagodnych (np. mięśniaki), jak i złośliwych w obrębie macicy i jajników, umożliwiając także lokalizację i różnicowanie węzłów chłonnych. Dotychczas brak doniesień o przydatności elastografii w diagnostyce płodu, może być jednak stosowana w ocenie zmian w łożysku, a także w diagnostyce wydolności szyjki macicy, której rozmiękanie jest wykładnikiem ryzyka przedwczesnego porodu.

Elastografia: mięśniak trzonu macicy (obszar niebieski) w elastografii odkształceniowej (L), badanie spoistości szyjki macicy w elastografii fali poprzecznej (P)

BADANIA TRÓJWYMIAROWE ? CZY TYLKO BUZIE PŁODU?

Przywykliśmy już do tego, że twarz dziecka możemy zobaczyć jeszcze przed jego narodzeniem w ultrasonografii 3D, znalazło to nawet praktyczne uzasadnienie w postaci lepszego przygotowania przyszłych rodziców na narodziny. Canon oczywiście też oferuje takie możliwości, a także cały szereg powszechnie uznawanych opcji diagnostycznych opartych na obrazowaniu trójwymiarowym, takich jak rekonstrukcje wielowarstwowe (tomograficzne) i wielopłaszczyznowe (MPR) oraz automatyczne pomiary objętościowe, przydatne np. do oceny pęcherzyków jajnikowych w procedurach wspomaganego rozrodu.

Warto jednak wspomnieć o dwu innych opcjach obrazowania przestrzennego proponowanych przez Canona. Jedna z nich to tzw. mleczna szyba, czyli shadow glass. Pozwala ona na oglądanie rekonstrukcji obiektu (np. ciała płodu) w widoku półprzezroczystym o regulowanej przezierności, umożliwiającej dobre rozróżnienie struktur wewnętrznych.

Szczególnie twórczym sposobem wykorzystania obrazowania 3D w ginekologii jest tzw. wirtualna endoskopia (flythrough). Badanie jest niemal całkowicie nieinwazyjne, wymaga jedynie podania do jamy macicy niewielkiej ilości fizjologicznego roztworu soli, aby nieco poszerzyć światło macicy i jajowodów. Na podstawie zebranych danych objętościowych można następnie odtworzyć widok światła narządów od środka, podobnie jak w badanu endoskopowym. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że flythrough wymaga tylko odpowiedniego oprogramowania, a do wirtualnej endoskopii wystarczą dane zebrane w trybie 3D ?z wolnej ręki?, bez konieczności inwestowania w zakup głowicy objętościowej.

Badania objętościowe: Obrazy płodu w rekonstrukcji ?mlecznej szyby? przy różnych ustawieniach przejrzystości

Zarodek w jamie macicy i ujścia jajowodów w wirtualnej histeroskopii

POSTĘP W DIAGNOSTYCE TO TEŻ PRZESTRZEGANIE PRZYJĘTYCH PROCEDUR

Tworząc wizjonerskie metody diagnostyki przyszłości, Canon jednocześnie twardo stąpa po ziemi. Wyrazem tego jest przystosowanie do międzynarodowych standardów opisu i raportowania znalezisk diagnostycznych. W ultrasonografach Canona zaimplementowano protokół Międzynarodowej Grupy Analizy Guzów Jajnika (IOTA). Oprogramowanie pozwala na łatwe wprowadzanie danych, automatycznie wybiera i zapisuje parametry uwidocznionych zmian, również automatycznie wyliczając ryzyko złośliwości według ustalonego algorytmu. Dzięki opisanemu wyżej twórczemu podejściu inżynierów firmy Canon, połączonemu z konsekwentnym trzymaniem się ustaleń gremiów naukowych, obrazki z filmów science-fiction przedstawiające urządzenia zdolne w ciągu sekund bezbłędnie zlokalizować wszystkie zmiany w ciele pacjenta, stają się coraz bliższe rzeczywistości.

LEK. MED. ADAM LUFT

Świat Lekarza
Świat Lekarza
Świat Lekarza to opiniotwórcze pismo, portal i platforma medialna, skierowana do lekarzy, poruszająca tematykę systemu ochrony zdrowia oraz poszczególnych dziedzin medycyny, m.in. kardiologii, onkologii, pulmonologii, urologii, diabetologii, okulistyki, chorób rzadkich.

Więcej od autora

Chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata medycyny?

ŚWIAT LEKARZA i ŚWIAT LEKARZA 3D w Twojej skrzynce mailowej: