Polscy diabetolodzy pracują w ośrodkach diabetologicznych w Europie i Stanach Zjednoczonych zajmując się m.in. badaniami nad genetycznymi powikłaniami cukrzycy. Również wyniki prac wielu zespołów w Polsce uznawane są za bardzo obiecujące. O polskiej diabetologii na tle świata mówi prof. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych WUM.
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zostało utworzone w 1987 roku, dzięki usamodzielnieniu się Sekcji Diabetologicznej Towarzystwa Internistów Polskich. Na początku lat 90. powstała specjalizacja diabetologiczna: byliśmy jednym z pierwszych krajów, w którym wyodrębniono diabetologię w osobną specjalizację. Do dziś w wielu krajach nie jest ona odrębną specjalizacją. Na pewno stworzenie specjalizacji jest naszą?polską drogą? leczenia chorych na cukrzycę.Dzięki temu mocniej zaczęliśmy koncentrować się na leczeniu pacjentów i zapobieganiu powikłaniom.
Najbardziej znaną osobą z polskich lekarzy-naukowców zajmujących się diabetologią był prof. Artur Czyżyk. Był on też członkiem-założycielem w 1965 roku Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD) oraz jego wiceprezesem. Dzięki niemu w 1971 roku odbył się w Warszawie zjazd Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą. W radzie naukowej EASD był też prof. Krzysztof Strojek z Zabrza, obecny konsultant krajowy, następnie ja, a potem przez prawie 10 lat kierowałem Komitetem Kształcenia Podyplomowego EASD, współorganizowałem konferencje i kursy podyplomowe z diabetologii w Europie, Azji i Afryce. Obecnie w szeroko pojętych gremiach EASD jest też aktywny prof. Tomasz Klupa.
Obok Europy, drugim miejscem, które umożliwiło ?wybicie się? polskim diabetologom, były Stany Zjednoczone. W 1980 roku wyjechał z Warszawy do Stanów prof. Andrzej Królewski; pracuje on w Bostonie, w najważniejszym ośrodku diabetologicznym w Stanach: Joslin Diabetes Center. Prof. Królewski zajmuje się m.in. badaniami nad genetycznymi powikłaniami cukrzycy, wspiera też polskich diabetologów, ułatwiając im prowadzenie badań naukowe. Prace naukowe w Bostonie prowadzili m.in. prof. Maciej Małecki, prof. Tomasz Klupa, doc. Jan Skupień, prof. Wojciech Młynarski. Z kolei w ośrodku diabetologii dziecięcej w Denver w Kolorado pod kierunkiem prof. Mariana Rewersa, niegdyś pracującego w Poznaniu, pracował m.in. prof. Adam Krętowski, obecny rektor Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Nasi nauczyciele diabetologii, jak np. prof. Jacek Sieradzki, odbywali szkolenia w Niemczech (m.in. w Bochum).
Po to, żeby polska diabetologia zaistniała na arenie międzynarodowej, konieczne są duże inwestycje w naukę i środki na badania naukowe i tworzenie oryginalnych prac naukowych. Niestety, obecnie wciąż mamy regres, co widać m.in. po liczbie nadsyłanych prac naukowych: na zjazdy Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego na przełomie wieków przesyłano ok. 280 prac, w tym roku będzie ich ok. 100, w 2019 roku było ich 80. Nadzieją są granty z NCBiR oraz powołanie Agencji Badań Medycznych. Jedną z przyczyn niewielkiej aktywności naukowej w naszym środowisku, ale i chyba w ogóle w polskiej medycynie, jest niewielki napływ absolwentów kierunków biomedycznych do ośrodków naukowych. Jest to jednak w pełni zrozumiałe, gdyż odbywanie np. studiów doktorskich jest pod względem finansowym dużo mniej obecnie atrakcyjne niż odbywanie specjalizacji w trybie rezydenckim, a i perspektywy samodzielności finansowej i zawodowej są większe w tej drugiej sytuacji.
Jeśli chodzi o wyróżniające się ośrodki naukowe w Polsce, to można wyróżnić ośrodek w Poznaniu, prof. Doroty Zozulińskiej-Ziółkiewicz, który zajmuje się nowymi technologiami w cukrzycy, pompami insulinowymi, systemami monitorowania glikemii, a także rolą wysiłku fizycznego w leczeniu cukrzycy typu 1 i zapobieganiu powikłaniom. Innym ważnym ośrodkiem naukowym jest Kraków, gdzie kontynuując prace prof. Jacka Sieradzkiego badania prowadzą prof. Maciej Małecki i prof. Tomasz Klupa: to m.in. badania genetyczne w cukrzycy, nad ciężarnymi z cukrzycą, w zespole stopy cukrzycowej. W swoich ośrodkach w Zabrzu prof. Krzysztof Strojek i prof. Janusz Gumprecht prowadzą badania nad powikłaniami kardiologicznymi i nefrologicznymi w cukrzycy, i szerzej nad leczeniem cukrzycy typu 2, niegdyś zapoczątkowane przez prof. Władysława Grzeszczaka. Z wiodących ośrodków naukowych w diabetologii dorosłych warto wymienić jeszcze Białystok (prof. Adam Krętowski, prof. Irina Kowalska), Gdańsk (dr Bogumił Wolnik), Szczecin (prof. Liliana Majkowska), Lublin (prof. Grzegorz Dzida, dr hab. Piotr Dziemidok) W Łodzi wzorcowo pod względem klinicznym i naukowym działa ośrodek diabetologii wieku rozwojowego prof. Agnieszki Szadkowskiej, warto też wymienić działalność naukową prowadzoną w tym obszarze diabetologii przez prof. Małgorzatę Myśliwiec z Gdańska i prof. Przemysławę Jarosz-Chobot z Katowic. Badania u ciężarnych z cukrzycą prowadzą diabetolog prof. Katarzyna Cypryk w Łodzi i ginekolog-położnik prof. Ewa Wender-Ożegowska w Poznaniu. Nasz ośrodek w Warszawie zajmuje się m.in. nowymi technologiami: we współpracy z firmą Bioton pracujemy nad modelem wstrzykiwacza, który będzie ?mówił? do pacjentów niedowidzących. Prowadzimy też badania nad określeniem optymalnego modelu insulinoterapii cukrzycy u pacjentów po operacjach trzustki. Współpracujemy również z laryngologami, żeby dzięki specjalnym aplikacjom czy urządzeniom analizującym parametry głosowe, przewidywać pojawienie się hipoglikemii.W przypadku niedocukrzenia organizm uwalnia hormony, które mają za zadanie podniesienie poziomu cukru. Najsilniejszym jest adrenalina; dlatego chory w momencie hipoglikemii jest poddenerwowany, spocony, czasem agresywny, zmieniają się jego emocje. Analizując parametry głosowe być może udałoby się stwierdzić wcześniej ryzyko pojawienia się niedocukrzenia. Od lat także zajmujemy się badaniami nad czynnikami ryzyka rozwoju zespołu stopy cukrzycowej.