Hipoglikemia

Hipoglikemia to jedno z najczęstszych i najgroźniejszych powikłań cukrzycy. Przyczynami niedocukrzenia zazwyczaj jest błąd w diecie lub źle leczona cukrzyca.

Hipoglikemia (niedocukrzenie) to stan niedoboru glukozy we krwi. Jej stężenie jest zbyt niskie, gdy wynosi poniżej 70 mg/dl. Osoby chorujące na cukrzycę wiele lat odczuwają objawy niedocukrzenia już przy stężeniu glukozy we krwi <100-120 mg/dl. Skutkuje to u pacjenta nagłym osłabieniem. W szybkim tempie traci on zdolność koncentracji, siłę i koordynację ruchową. Wśród dodatkowych symptomów mogą pojawić się: bóle głowy, podwójne widzenie, alergie, uczucie dzwonienia w uszach, zmiany skórne i zapalne, bóle mięśni pleców, problemy z pamięcią czy nadmierne pocenie się.

Docelowe wartości glukozy

Nowoczesne podejście terapeutyczne kładzie nacisk na osiąganie docelowych wartości HbA1c bez jednoczesnych epizodów hipoglikemii. Jest to możliwe m.in. dzięki stosowaniu nowych leków przeciwhiperglikemicznych, które ograniczają lub znacząco odsuwają w czasie konieczność intensyfikacji leczenia osoby z cukrzycą, czyli wprowadzenia insulinoterapii. Takie podejście lekarzy do nowoczesnego leczenia cukrzycy pozwala w dłuższej perspektywie czasu na ograniczenie rozwoju powikłań mikro- i makronaczyniowych cukrzycy. Jednak hipoglikemia jest nieodłącznym elementem terapii u osób z cukrzycą typu 1 i typu 2, gdyż jej występowanie jest powiązane z leczeniem insuliną.

Utrzymanie docelowych wartości glukozy we krwi przy minimalizowaniu ryzyka hipoglikemii stanowi jedno z kluczowych wyzwań terapii cukrzycy. Hipoglikemie podobnie jak hiperglikemie stanowią bezpośrednie konsekwencje niewłaściwej kontroli glikemii i wiążą się z istotnymi implikacjami dla zdrowia chorego.

Za próg bezpieczeństwa Polskie Towarzystwo Diabetologiczne przyjmuje stężenie glukozy we krwi 70 mg/dl (3,9 mmol/l).Niższe wartości oznaczają stan hipoglikemii. Im niższy poziom glukozy we krwi, tym większe nasilenie objawów.

Zagrożenie dla życia

Obniżenie stężenia glukozy we krwi poniżej 30 mg/dl (1,7 mmol/l) skutkuje zazwyczaj utratą przytomności. Hipoglikemia objawiaja się najczęściej silnym uczuciem głodu, pojawiają się dreszcze, przyspieszona akcja serca, senność, wzmożone zmęczenie i przemęczenie. W hipoglikemii wyróżnia się również przypadki ciężkie, czyli takie, w których stężenie glukozy we krwi spada do na tyle niskiego poziomu, że chory z cukrzycą wymaga interwencji osoby trzeciej.

Epizody hipoglikemii mają fundamentalne znaczenie dla pacjentów w kwestii ich fizycznego i psychicznego funkcjonowania w społeczeństwie. Praktycznie każdy aspekt życia może być utrudniony z powodu hipoglikemii ? prowadzenie samochodu, zatrudnienie, podróże czy uprawianie sportów i hobby.

Hipoglikemia stanowi również bezpośrednie zagrożenie życia. Z badań przeprowadzonych w Norwegii wynika, że aż 10 proc. zgonów u osób z cukrzycą typu 1 związane było bezpośrednio z epizodem hipoglikemii. W jednej z analiz rejestru pacjentów z cukrzycą typu 1 w Wielkiej Brytanii, odsetek ten wyniósł 7 proc. Zgony w wyniku epizodów hipoglikemii stwierdzane są także u pacjentów z cukrzycą typu 2, jednak brakuje badań, na podstawie których można by określić częstość takich zdarzeń.

Nawracające epizody hipoglikemii zwiększają ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych, neurologicznych i mikronaczyniowych. Analiza wyników randomizowanego badania ADVANCE przeprowadzonego na próbie 11 140 pacjentów wskazała, że występowanie ciężkich hipoglikemii zwiększa ryzyko zgonu ponad dwukrotnie w porównaniu z pacjentami, u których nie dochodzi do tego typu zdarzeń.

U pacjentów regularnie doświadczających epizodów hipoglikemii wykazuje się sześciokrotny wzrost ryzyka zgonu spowodowanego cukrzycą niż u osób, które nie doświadczają ciężkich epizodów hipoglikemii.

Hipoglikemia i jej skutki

Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia w 2013 roku odnotowano 1471 hospitalizacji spowodowanych hipoglikemią. Średni koszt hospitalizacji wyceniany jest na 2365,58 zł. Jak wynika z najnowszych badań, osoby z cukrzycą w Polsce doświadczają 217 711 ciężkich epizodów hipoglikemii w ciągu roku. Biorąc pod uwagę ogólną populację osób z cukrzycą w naszym kraju leczonych w ramach systemu opieki zdrowotnej, na jednego pacjenta przypada 0,120 ciężkich epizodów hipoglikemii rocznie. W krajach sąsiednich, gdzie również przeprowadzone zostało badanie, wykazano, że epizody występują rzadziej ? w Cze­chach 0,117, a na Słowenii jedynie 0,096.

Powtarzające się epizody hipoglikemii mogą prowadzić od nieświadomości tego stanu u pacjentów. Krótko- i długotrwałe skutki hipoglikemii wiążą się z dotkliwymi konsekwencjami ? m.in.: utratą wzroku, dysfunkcją procesów poznawczych, zawałem mięśnia sercowego, nadciśnieniem tętniczym oraz szeregiem niedogodności i kłopotów spo­łecznych znacznie zmniejszających jakość życia pacjentów (kłopoty ze snem i utrzymanie równowagi, ciągłe zmęczenie i przemęczenie organizmu, możliwość utraty pracy, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych).