E-zdrowie to obecnie jedno z kluczowych zagadnień w zakresie ochrony zdrowia w UE. Jest to też jeden z tematów, który może liczyć na finansowanie w ramach wielu konkursów na projekty, nie tylko w obszarze ściśle związanym z leczeniem pacjentów, ale także ? zapewnieniem dobrostanu psychofizycznego, tak istotnego w czasie pandemii.
Zagadnienia związane z cyfrowym zdrowiem są w centrum uwagi nie tylko lekarzy, ale także samorządowców i przedstawicieli organizacji pozarządowych. Przykładem może być konferencja ?Lub-Tech Digital Health 2021?, która odbyła się na początku września w Lublinie. Współorganizatorami wydarzenia były Samorząd Województwa Lubelskiego, Miasto Lublin, Klaster Lubelska Medycyna oraz m.in. Uniwersytet Medyczny.
FUNDUSZE NA E-ZDROWIE ORAZ INWESTYCJE W ROZWÓJ SZPITALI
W perspektywie finansowej 2021-2027 przedsięwzięcia dotyczące tematyki e-zdrowia mogą liczyć na finansowanie m.in. w ramach Programu Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (PFERC), który jest następcą Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa(POPC) z perspektywy finansowej 2014-2020. W ramach POPC projekty z obszaru e-zdrowia będą realizowane jeszcze do 2023 r.
Ochrona zdrowia zajmuje bardzo istotne miejsce w konkursach UE ze względu na znaczenie w walce z pandemią i potencjalnymi przyszłymi kryzysami w obszarze zdrowia publicznego. Placówki medyczne otrzymają możliwości finansowania, oprócz PFERC, również na przykład z Regionalnych Programów Operacyjnych(RPO), ale także ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Z kolei kierownictwo szpitali planujące finansowanie inwestycji w rozwój placówek może liczyć na środki w ramach nowego instrumentu, który będzie kontynuacją Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Dodatkowe środki na ochronę zdrowia, w tym na zagadnienia związane z przeciwdziałaniem kryzysom epidemicznym oraz z walką z pandemią, zaplanowane są w Krajowym Planie Odbudowy.
PROCESY ZARZĄDZANIA W PLACÓWCE MEDYCZNEJ WSPIERANE PRZEZ CYFRYZACJĘ
Bez efektywnego wdrożenia rozwiązań informatycznych trudno dziś wyobrazić sobie funkcjonowanie społeczeństwa w czasie pandemii. Cyfryzacja usług w ochronie zdrowia jest więc priorytetem dla Ministerstwa Zdrowia. Cyfryzacja pozwala na osiągnięcie efektu optymalizacji z udziałem kadry medycznej, administracji placówek medycznych oraz pacjentów poprzez zapewnienie korzyści ekonomicznych, wynikających z oszczędności czasu i nakładów na ochronę zdrowia. Dodatkowo przyczynia się do podniesienia poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy medyków oraz personelu wspierającego. W nowej perspektywie finansowej 2021-2027 jednym z istotnych wyzwań towarzyszących zagadnieniom e-zdrowia będzie wzrost kompetencji i świadomości użytkowników oraz odbiorców e-usług w zakresie dostępnych rozwiązań cyfrowych.
Cyfryzacja stanowi połowę sukcesu placówki medycznej w dążeniu do tzw. dojrzałości cyfrowej. Nie można jednak zapomnieć o kompetencjach kadry medycznej i administracyjnej, która powinna doskonale znać dostępne narzędzie cyfrowe i wykorzystywać je w swojej codziennej pracy, w tym ? w kontakcie z pacjentem. Inwestycje z priorytetowych obszarów e-zdrowia ? takich jak np. zastosowanie sztucznej inteligencji w profilaktyce lub analizie dużych zbiorów danych medycznych ? pomoże sfinansować instrument REACT-EU.
E-ZDROWIE TO KLUCZ DO SUKCESU W PROJEKTACH UE
Zagadnienia e-zdrowia przed pandemią nie miały tak istotnego znaczenia dla UE. Dlatego wniosek, złożony przez konsorcjum instytucji badawczych i firm z kilku krajów UE, w tym Polski, dotyczący ochrony praw podstawowych w wykorzystaniu technologii cyfrowych dla usług e-zdrowia (Preserving Fundamental Rights in the Use of Digital Technologies for e-Health Services), złożony w konkursie Twinning Programu Horyzont 2020, teoretycznie nie miał większych szans na pozyskanie finansowania. W praktyce jednak tematyka aplikacji doskonale wpisała się w kryzys epidemiczny, którego nie można było przewidzieć w chwili składania wniosku (pod koniec 2019 r.). Eksperci oceniający aplikację przyznali propozycji maksymalną liczbę punktów, tym samym wskazując na znaczenie zagadnień e-zdrowia w opanowaniu pandemii, jednego z największych kryzysów zdrowotnych w historii istnienia UE.
KOMPLEMENTARNOŚĆ I DOBRE RELACJE
Pomimo szerokiego grona specjalistów z wielu dziedzin zaangażowanych w projekt Twinning, nie ma w nim np. ekspertów z zakresu psychiatrii czy geriatrii. Tymczasem właśnie lekarze tych dziedzin medycyny mogą w istotny sposób wspomóc wypracowanie niezbędnych rozwiązań z zakresu e-zdrowia przeznaczonych dla szczególnych odbiorców e-usług, takich jak seniorzy czy osoby niepełnosprawne. Dobrym pomysłem ? na etapie realizacji projektu, po uzyskaniu uprzedniej zgody oficera projektu w Komisji Europejskiej ? byłoby dołączenie do zespołu projektowego specjalistów, którzy w istotny sposób mogą wesprzeć realizację projektu i przyczynić się do zwielokrotnienia rezultatów przedsięwzięcia.
Projekt e-zdrowia, w ramach Twinning Program Horyzont 2020, jest realizowany w wyjątkowym czasie ? podczas wzrastającej czwartej fali zachorowań na koronawirusa ? dlatego oczekiwane efekty wdrażanego przedsięwzięcia mogą wyprzedzić rzeczywistość, tak jak stało się to w przypadku tematyki e-zdrowia. Może się bowiem okazać, że beneficjenci rozwiązań wdrażanych w ramach realizowanego projektu, głównie seniorzy, zainspirują badaczy i naukowców do podjęcia kolejnych istotnych tematów dla zdrowia publicznego.
Wśród zagadnień, które mogą uzyskać uznanie ekspertów oceniających wnioski międzynarodowe w nowym Programie Horyzont Europa, są np. metody kształtowania właściwych relacji między lekarzem a starszym pacjentem przy udzielaniu świadczeń medycznych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
MAGDALENA POKRZYCKA-WALCZAK