Więcej

    Lek. Michał Zembrzuski: Zaburzenia erekcji można skutecznie leczyć

     

    Najnowsze informacje o XXI Gali Nagród Złoty OTIS
    blank

    W oparciu o aktualne dowody w algorytmie terapeutycznym leczenia zaburzeń erekcji bierzemy pod uwagę skuteczność, tolerancję, a także inwazyjność danej terapii ? pisze lek. Michał Zembrzuski, specjalista urolog, FEBU Klinika Urologii i Urologii Onkologicznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, kierownik oddziału: prof. dr hab. Piotr L. Chłosta.

    Zaburzenia erekcji (erectile dysfunction, ED) definiuje się jako trwałą niezdolność do osiągnięcia i utrzymania erekcji wystarczającej do odbycia satysfakcjonującego stosunku płciowego. Ich obecność ma istotny wpływ na jakość życia pacjentów, ale także ich partnerów. Badanie MMAS (Massachusetts Male Aging Study) dowodzi, że zaburzenia erekcji występują u 52 proc. mężczyzn w wieku 40-70 lat.

    W oparciu o aktualne dowody w algorytmie terapeutycznym leczenia zaburzeń erekcji bierzemy pod uwagę skuteczność, tolerancję, a także inwazyjność danej terapii. Wówczas możemy dostosować terapię spersonalizowaną do indywidualnego pacjenta.

    W związku z tym, że ED może wiązać się z występowaniem modyfikowalnych czynników ryzyka, pierwszym krokiem jest pouczenie pacjenta o np. modyfikacji stylu życia, normalizacji ciężaru ciała, rzuceniu palenia papierosów. Podobnie ED może wynikać ze współwystępujących chorób czy zaburzeń endokrynologicznych, metabolicznych, sercowych jak np. cukrzyca, które powinny być prawidłowo kontrolowane.

    Z reguły zaburzeń erekcji nie można wyleczyć, ale można je skutecznie leczyć. Wyjątek stanowią ED na tle zaburzeń psychogennych, pourazowe ED na tle zburzeń naczyniowych u młodych mężczyzn czy ED na tle zaburzeń hormonalnych, np. hipogonadyzm. Dlatego większość mężczyzn jest leczona środkami terapeutycznymi, które nie są specyficzne dla przyczyny. Terapię projektujemy w zależności od inwazyjności, skuteczności, bezpieczeństwa, kosztów i przede wszystkim preferencji pacjenta. W tym kontekście dialog lekarz?pacjent ma zasadnicze znaczenie w całym procesie leczenia zaburzeń erekcji.

    LEKI DOUSTNE

    Aktualnie mamy na rynku cztery zaakceptowane leki z grupy selektywnych inhibitorów fosfodiestarazy piątej (PDE5I) w leczeniu ED: sildenafil, tadalafil, vadenafil, avanafil. Leki te same w sobie nie inicjują erekcji, wymagają stymulacji seksualnej.

    Pierwszym z tej grupy leków jest wprowadzony w 1998 roku SILDENAFIL. Dostępny w dawce 25, 50 i 100 mg przy czym rekomendowaną dawką startową jest 50 mg. Lek zaczyna być skuteczny po 30-60 minutach od przyjęcia. Jego efektywność zmniejsza ciężki, tłusty posiłek, opóźniając jego wchłanianie. Dlatego nie zaleca się spożywania ciężkich posiłków przed przyjęciem leku.

    Z myślą o pacjentach, którzy mają trudności z połykaniem leków, opracowano cytrynian sildenafilu w dawce 50 mg ? lek ulegający rozpadowi w jamie ustnej.

    TADALAFIL dostępny w dawce 10 i 20 mg oraz w dawce 5 mg do codziennego stosowania. Efekt występuje 30 min od przyjęcia, a skuteczność leku utrzymuje się nawet do 36 godzin. Poza tym przyjmowanie posiłków nie ma wypływu na jego efektywność. Warto nadmienić, że tadalafil w dawce 5 mg przyjmowany codziennie jest skuteczny w leczeniu pacjentów narzekających na dolegliwości z dolnych dróg moczowych w przebiegu łagodnego powiększenia prostaty z jednoczesnym występowaniem zaburzeń erekcji.

    VARDENAFIL u jednego na trzech pacjentów jest skuteczny już po 15 min od przyjęcia. Rekomendowana dawka startowa to 10 mg, poza tym dostępny jest w dawce 5 i 20 mg. Ciężki posiłek przed przyjęciem leku obniża jego skuteczność. Również vardenafil dostępny jest w formie tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej i w takiej formie na jego skuteczność nie ma wpływu przyjęcie posiłku.

    AVANAFIL to wysoce selektywny PDE5I, co wiąże się z minimalizacją działań niepożądanych. Dostępny jest w dawce 50, 100 i 200 mg, a rekomendowaną dawką startową jest 100 mg, którą należy przyjąć 15-30 min przed aktywnością seksualną. Może być przyjmowany wraz z posiłkiem.

    Do najczęściej występujących działań niepożądanych leków z grupy PDE5I należą: ból głowy, uderzenia gorąca, uczucie zatkania nosa, zgaga, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, ból pleców.

    Wśród przeciwwskazań do tego typu terapii należy przyjmowanie przez pacjenta leków będących donorami tlenku azotu (np. nitrogliceryny), niedawno przebyty udar mózgu lub zawał serca, niskie ciśnienie tętnicze czy ciężka niewydolność wątroby.

    Wybór leku będzie zależał od częstotliwości współżycia (stosowanie sporadyczne czy regularna terapia) i osobistych doświadczeń pacjenta. Należy poinformować pacjenta, czy lek działa krótko, czy długo oraz w którym przypadku na jego skuteczność ma wpływ przyjęcie posiłku.

    INIEKCJE DOJAMISTE

    ALPROSTADIL (syntetyczna prostaglandyna) był pierwszym i aktualnie jest jedynym zaakceptowanym lekiem stosownym w formie iniekcji do ciał jamistych w celu leczenia ED. Działanie alprostadilu polega na wzroście cAMP w ciałach jamistych, co doprowadza do ich rozkurczu i napływu krwi, a następnie erekcji. Stosuje się dawki między 5 a 40 mikrogramów. Erekcja występuje po 5-15 minutach od podania, a czas trwania erekcji zależy od dawki. Przed pierwszym podaniem pacjent wymaga treningu, w jaki sposób prawidłowo podać lek. W obawie przed widokiem igły i nakłuciem prącia są dostępne zestawy wykonujące automatycznie iniekcje. Ponad 50 proc. pacjentów zgłasza występowanie bólu prącia po podaniu alprostadilu i bywa to powodem niekontynuowania tejże formy terapii. Natomiast rzadko występują objawy niepożądane ogólnoustrojowe typowe po lekach doustnych klasy inhibitorów fosfodiesterazy 5. Przed zastosowaniem alprostadilu należy poinformować pacjenta o ryzyku wystąpienia priapizmu (1 proc.) oraz zwłóknienia ciał jamistych prącia (2 proc.).

    Skuteczność alprostadilu oceniania jest na ponad 70 proc., a odsetek satysfakcji u mężczyzn na 87-93,5 proc. Lek w Polsce jest niedostępny, acz powszechny w aptekach krajów Unii Europejskiej. Przeciwwskazaniami są: nadwrażliwość na alprostadil, mężczyźni z grupy ryzyka priapizmem oraz zaburzenia układu krzepnięcia.

    ALPROSTADIL W FORMIE KREMU LUB APLIKACJI DOCEWKOWYCH

    Poza iniekcjami dojamistymi alprostadil można zaaplikować do ciał jamistych bez użycia igły, czyli w formie kremu lub żelu. W formie kremu podawany jest do ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Krem w dawce 300 mikrogramów dostępny jest w wielu krajach UE, w Polsce niedostępny.

    Drugą formą jest podawanie alprostadilu w formie żelu głęboko do cewki moczowej za pomocą aplikatora (MUSE). Dawka startowa to 500 mikrogramów alprostadilu. Niedostępny w Polsce.

    Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi są zaczerwienienie i ból prącia, pieczenie w cewce moczowej. Niestety odsetek skuteczności tej formy podawania leku jest znacznie niższy niż iniekcji dojamistych i wynosi około 30 proc.

    POMPKI PRÓŻNIOWE

    Zwykle składają się z trzech elementów: komory próżniowej, pompy i gumowego pierścienia. Prącie umieszcza się w komorze, następnie pompką wytwarza się próżnię powodującą wzrost napływu krwi do ciał jamistych, co w konsekwencji doprowadza do erekcji. U podstawy prącia umieszcza się gumowy pierścień, który zatrzymuje krew w ciałach jamistych i podtrzymuje erekcję. Pompki próżniowe mogą być leczeniem z wyboru u starszych mężczyzn z chorobami współistniejącymi uniemożliwiającymi zastosowanie w leczeniu ED leków doustnych. Według danych skuteczność pompek próżniowych oceniono na 90 proc., natomiast odsetek zadowolenia pacjentów między 27 a 94 proc. Przeciwwskazaniem jest stosowanie antykoagulantów lub zaburzenia krzepnięcia.

    PROTEZY PRĄCIA

    U pacjentów, którzy mają przeciwwskazania do stosowania farmakoterapii lub nie reagują na tę formę leczenia albo preferują trwałe rozwiązanie problemu braku erekcji, można rozważyć wszczepienie protezy prącia (w Polsce operacja nierefundowana). Obecnie mamy dostępne dwie klasy protez: hydrauliczne protezy, np. AMS 700 oraz półsztywne pręty np. AMS Tactra.

    Protezy implantowane są do ciał jamistych. Wśród metod leczenia ED protezy prącia mają najwyższy odsetek satysfakcji wśród pacjentów (92-100 proc.).

    Lek. Michał Zembrzuski

    blank
    Świat Lekarza
    Świat Lekarza
    Świat Lekarza to opiniotwórcze pismo, portal i platforma medialna, skierowana do lekarzy, poruszająca tematykę systemu ochrony zdrowia oraz poszczególnych dziedzin medycyny, m.in. kardiologii, onkologii, pulmonologii, urologii, diabetologii, okulistyki, chorób rzadkich.

    Więcej od autora

    Chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata medycyny?

    Zaprenumeruj bezpłatnie ŚWIAT LEKARZA 3D