DOŁĄCZ DO SUBSKRYBENTÓW

NEWSLETTERA

Minister Marek Kos: Cukrzyca – wyzwania dla systemu ochrony zdrowia

Podziel się treścią:

 

Marek Kos, wiceminister zdrowia

Każdego roku w Polsce i na świecie wzrasta liczba osób chorych na cukrzycę. Z tego powodu ta przewlekła choroba metaboliczna została uznana przez ONZ za epidemię XXI wieku. W Polsce na cukrzycę choruje ok. 3 milionów osób. Przewiduje się, że do 2030 roku będzie się z nią zmagać nawet co dziesiąty Polak. Na cukrzycę może zachorować każdy, bez względu na wiek. Dlatego zapobieganie powstaniu cukrzycy, jak też wsparcie chorych, jest jednym z priorytetów Ministerstwa Zdrowia.

Działania profilaktyczne

Nieprawidłowa dieta i niezdrowy styl życia mogą wywołać cukrzycę typu 2. Dlatego Ministerstwo Zdrowia finansuje program edukacyjny i promujący zmiany postaw i nawyków żywieniowych, co ma poprawić stan zdrowia Polaków. Na stronie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w zakładce NCEŻ publikowane są wyniki najnowszych badań, artykuły edukacyjne i praktyczne informacje pomagające w zmianie nawyków. Przy NCEŻ funkcjonuje Centrum Dietetyczne Online – są to bezpłatne konsultacje z dietetykiem. Może to być jednorazowa porada lub stała opieka dietetyczna, psychologiczna i psychodietetyczna oraz dotycząca aktywności fizycznej. Działania edukacyjne skierowane do pacjentów z cukrzycą oraz ich rodzin i opiekunów realizowane są również w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025.

We współpracy z wojewodami i wojewódzkimi kuratorami oświaty prowadzone są szkolenia dla nauczycieli i opiekunów przedszkolnych na temat cukrzycy, a także z zasad pierwszej pomocy dla dziecka chorego na cukrzycę.

Refundacja

Duży nacisk na rozwiązania korzystne dla pacjentów z cukrzycą kładziemy w naszej polityce refundacyjnej. Od roku obowiązują rozszerzone wskazania refundacyjne dla leków z grupy gliptyn (inhibitory DPP-4), a pod koniec 2023 roku na liście darmowych leków dla seniorów uwzględnione zostały flozyny i analogi GLP-1.

Dla produktów z grupy długodziałających analogów insulin, które aktualnie nie posiadają dodatkowych obostrzeń dotyczących występowania hipoglikemii czy stosowania insulin NPH, zmodyfikowane wskazania refundacyjne obowiązują od lipca 2024 r.

Wielokrotnie już podkreślałem, że w polityce refundacyjnej istotne znaczenie ma gotowość firm farmaceutycznych do złożenia przez nie wniosków refundacyjnych. Analizując dopuszczone aktualnie do obrotu produkty lecznicze, możliwe, że w najbliższym czasie wykaz refundacyjny obejmie leki generyczne zawierające flozyny.

Na kompleksowe leczenie cukrzycy składają się nie tylko leki, ale również wyroby medyczne szeroko wykorzystywane w procesie terapeutycznym. W tym obszarze prowadzimy prace analityczne nad propozycjami zmian rozporządzenia, które planujemy znowelizować w 2025 r.

Dostępność

Sytuacja dostępności rynkowej produktów leczniczych, w tym również leków dla pacjentów z cukrzycą, jest na bieżąco monitorowana. I tak na przykład w związku z utrudnieniami w dostępności do leku Ozempic objęliśmy go wzmożonym monitorowaniem. Jako działanie prewencyjne produkty pn. Ozempic zostały wpisane na tzw. listę antywywozową, czyli do wykazu produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zagrożonych brakiem dostępności na terytorium Rzeczypospolitej. W celu zwiększenia dostępności produktu leczniczego Ozempic minister zdrowia wydaje zgody na czasowe dopuszczenie do obrotu, na podstawie zgłoszeń poszczególnych hurtowni farmaceutycznych, co oznacza, że na rynku mogą być dostępne również produkty w obcojęzycznych opakowaniach.

26 sierpnia 2024 r. wydaliśmy komunikat w sprawie dostępności i refundacji leków z grupy analogów GLP-1. Mając na względzie wysoki poziom ordynacji pełnopłatnej we wskazaniach wykraczających poza kryteria refundacyjne oraz stosunkowo duży odsetek pacjentów nierealizujących recept w zakresie ordynowanych analogów GLP-1, minister zaapelował do osób uprawnionych do wystawiania recept o uwzględnienie przy rozpoczynaniu u nowych pacjentów terapii przedmiotowymi lekami problemów z dostępnością, które mogą stanowić barierę uniemożliwiającą realizację recepty i zachowanie odpowiedniego compliance. Racjonalnym wydaje się rozważenie preskrypcji jedynie we wskazaniach rejestracyjnych poszczególnych produktów oraz dla pacjentów kontynuujących terapie, umożliwiając tym pacjentom utrzymanie optymalnych efektów terapeutycznych poprzez zapewnienie ciągłości leczenia.

Świadczenia gwarantowane

W ramach POZ świadczenia opieki koordynowanej są realizowane m.in. w zakresie „diagnostyka i leczenie stanów przedcukrzycowych albo cukrzycy”. Obejmuje ono poradę kompleksową, badania diagnostyczne: albuminuria, UACR, USG Doppler naczyń kończyn dolnych, a także konsultacje specjalistyczne, porady edukacyjne i konsultacje dietetyczne.

W ramach AOS pacjenci, u których podejrzewa się lub rozpoznano cukrzycę lub inne choroby metaboliczne, mają dostęp m.in. do porad z zakresu diabetologii i diabetologii dla dzieci. Świadczenie w ramach AOS ma na celu zapewnić pełną opiekę nad pacjentem z cukrzycą bez konieczności częstych hospitalizacji. Świadczenia obejmują m.in. badania i konsultacje, z wyłączeniem badań potwierdzających wstępne rozpoznanie, w przypadku wskazań klinicznych korektę lub założenie osprzętu do pomp insulinowych oraz przygotowanie do zabiegów operacyjnych z oceną wyrównania glikemii i ewentualną modyfikacją leczenia, wyrównywanie glikemii, parametrów równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej z zastosowaniem wlewów dożylnych leków lub płynów zgodnie ze wskazaniami medycznymi.

Każdego roku przeznaczamy większy budżet na opiekę diabetologiczną. Wartość świadczeń z zakresu diabetologii w ramach AOS sfinansowanych przez NFZ pomiędzy 2021 a 2023 rokiem wzrosła niemal o 100 proc. W roku 2021 było to 131 666 020 zł, w 2022 – 184 100 880 zł, 2023 – 239 140 305 zł, zaś w pierwszym półroczu 2024 r. to 123 833 006 zł.

Prowadzimy program pilotażowy opieki nad pacjentem z zespołem stopy cukrzycowej. Są nim objęci pacjenci, u których stwierdzono cukrzycę oraz infekcję rany cukrzycowej z brakiem skuteczności antybiotykoterapii lub koniecznością leczenia dożylnego spowodowaną przez patogeny alarmowe, z naciekiem kości bądź stanami, które wymagają przeszczepu skóry. W styczniu 2025 r. kończy się pierwszy etap, ale chcemy wydłużyć pilotaż o kolejne 12 miesięcy i zwiększyć liczbę realizatorów o 5 kolejnych.

Wraz z konsultantami wojewódzkimi i konsultantem krajowym w dziedzinie diabetologii rozważamy postulaty środowiska diabetologów dotyczące m.in. zmian sposobu finansowania porad specjalistycznych z zakresu diabetologii oraz wyodrębnienie produktu rozliczeniowego dla świadczeń związanych z systemem ciągłego monitowania glikemii (CGM), który obejmie m.in. założenie sensora CGM, poradę z analizą zapisu CGM za pomocą programu komputerowego bądź w razie potrzeby wymianę sensora CGM.

Kolejne świadczenie gwarantowane przeznaczone jest dla pacjentów do 26. roku życia – „Leczenie insuliną z zastosowaniem pompy insulinowej. Założenie pompy insulinowej”. Ma ono na celu zaopatrzenie pacjenta w pompę insulinową oraz edukację umożliwiającą w pełni samodzielne posługiwanie się pompą i wymianę osprzętu.

Podejmujemy wiele działań wspierających pacjentów z cukrzycą, ale wiele jeszcze przed nami. Istotna jest refundacja technologii lekowych, finansowanie systemów ciągłego monitorowania glikemii, pomp insulinowych, zwiększanie dostępu do diabetologów. Na bieżąco prowadzimy prace związane z weryfikacją i rozszerzaniem wykazów świadczeń gwarantowanych. Istotne jest też zwiększanie świadomości pacjentów, prowadzenie edukacji i profilaktyki cukrzycy typu 2, której często można zapobiec. Konieczna jest również dobra współpraca między lekarzami rodzinnymi, diabetologami i innymi specjalistami leczącymi powikłania cukrzycy.

oprac. EPN

Ewa Podsiadły-Natorska
Ewa Podsiadły-Natorskahttp://www.epnatorska.pl
Dziennikarka medyczna, redaktor prowadząca swiatlekarza.pl, pisarka. Ukończyła polonistykę o specjalności redaktorsko-medialnej na UMCS w Lublinie. Poza Światem Lekarza jej artykuły można przeczytać przede wszystkim w Wirtualnej Polsce i portalu Hello Zdrowie. Laureatka nagród i wyróżnień: w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2022 w kategorii Internet, wyróżnienie w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2021 w kategorii Internet, nagroda Zdrowe Pióro 2021 za artykuły dotyczące profilaktyki grypy w kategorii Internet, wyróżnienie w kategorii Choroby Serca w konkursie dla dziennikarzy medycznych Kryształowe Pióra 2021, dwukrotne wyróżnienie w kategorii Nowotwór w konkursie Kryształowe Pióra 2021 i 2020. Należy do Stowarzyszenia Dziennikarze dla Zdrowia oraz Dziennikarskiego Klubu Promocji Zdrowia.

Więcej od autora

Chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata medycyny?

ŚWIAT LEKARZA i ŚWIAT LEKARZA 3D w Twojej skrzynce mailowej: