Postawienie rozpoznania i dobra komunikacja z pacjentem umożliwia podjęcie skutecznego leczenia otyłości, dzięki któremu można osiągnąć poprawę w zakresie jej powikłań, a nawet ich całkowitą remisję. Dlatego lekarz rodzinny powinien podejmować leczenie zarówno choroby otyłościowej, jak i jej powikłań, a jeśli sytuacja zdrowotna tego wymaga – skierować pacjenta do specjalisty – mówi dr hab. n. med. Karolina Kłoda z Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej.
Zwykle to do lekarza rodzinnego przychodzi pacjent z chorobą otyłościową, zwykle mający już jej powikłania: cukrzycę typu 2, choroby kardiologiczne. Lekarz rodzinny powinien leczyć powikłania choroby otyłościowej czy ją samą?
W obecnych warunkach organizacji i finansowania ochrony zdrowia w Polsce lekarz rodzinny często jest pierwszym lekarzem, który ma możliwość postawić formalne rozpoznanie otyłości opatrzone kodem E66 wg ICD-10. Przeprowadzenie pomiarów antropometrycznych pacjenta i zapytanie o zgodę na omówienie tej choroby w przypadku jej rozpoznania powinno być rutynowym elementem codziennej praktyki lekarzy różnych specjalności. Pacjent najczęściej jednak pojawia się najpierw u lekarza rodzinnego, szukając pomocy nie z powodu nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej (co nie jest kojarzone jako choroba), ale z powodu powikłań otyłości. Należą do nich m.in. cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroba zwyrodnieniowa stawów, depresja. Zidentyfikowano łącznie ponad 200 stanów chorobowych i powikłań towarzyszących otyłości.
Postawienie rozpoznania i dobra komunikacja z pacjentem umożliwia podjęcie skutecznego leczenia otyłości, dzięki któremu można osiągnąć poprawę w zakresie jej powikłań, a nawet ich całkowitą remisję. Dlatego lekarz rodzinny powinien podejmować leczenie zarówno choroby otyłościowej, jak i jej powikłań, a jeśli sytuacja zdrowotna tego wymaga – skierować pacjenta do specjalisty.
Czy wprowadzenie opieki koordynowanej w POZ jest szansą na lepszą opiekę nad chorym z chorobą otyłościową?
Sądzę, że tak. Opieka koordynowana została wprowadzona do Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) nieco ponad rok temu. Dzięki objęciu pacjenta adekwatną ścieżką np. diabetologiczną w przypadku cukrzycy typu 2, można sprawować opiekę w sposób bardziej kompleksowy, m.in. dzięki dostępowi do konsultacji dietetycznych oraz edukacyjnych. Dzięki upowszechnianiu wiedzy o chorobie otyłościowej powstały różnego rodzaju materiały edukacyjne dla lekarzy. Aby podnieść swoje kompetencje i czuć się pewniej w swojej roli, lekarz rodzinny może korzystać z oferty szkoleń i kursów e-learningowych poświęconych tematyce otyłości.
Wiele osób mających nadmierną masę ciała, decyduje się na tzw. dietę pudełkową, mając nadzieję, że schudnie. Czy dieta pudełkowa może wspomóc leczenie choroby otyłościowej? To przekleństwo czy zbawienie?
W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszą się tzw. diety pudełkowe, czyli przygotowane przez zewnętrzną firmę posiłki o określonej energetyczności i/ lub składzie, przywożone do domu lub miejsca pracy. Zjawisko większego zainteresowania taką formą żywienia nasiliło się w okresie pandemii COVID-19 ze względu na dystans społeczny oraz konieczność pozostawania w domu. Catering dietetyczny ma swoich zwolenników i przeciwników, a wśród argumentów obu stron podawane są wątpliwości lub przekonanie co do prawidłowego zbilansowania posiłków, warunków przygotowywania, jakości pokarmu, smaku i atestów.
W kontekście zmiany stylu życia i leczenia choroby otyłościowej argumentami toczącego się sporu są korzyści wynikające z doraźnego wsparcia żywienia taką formą vs ograniczenie sobie możliwości do edukacji dietetycznej i umiejętności samodzielnego przygotowania posiłków. Widać brak badań naukowych w tym zakresie, zarówno w Polsce, jak na świecie.
Obecnie możemy opierać się głównie na praktyce klinicznej wynikającej ze współpracy z pacjentami pokazującej, że podejście do żywienia powinno być zindywidualizowane.
Rozmawiała: Anna Kopras-Fijołek