Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej (SED) tworzą ludzie z pasją, którzy reprezentują specjalistów różnych dziedzin medycyny. Dzisiaj w liczbie ponad 2 tys. członków społeczność SED realizuje działania profilaktyczno-edukacyjne w całej Polsce. Naszą misją jest m.in. edukacja społeczeństwa, aby było świadome, że o skutecznej prewencji i właściwej opiece diabetologicznej w znacznej mierze decyduje odpowiednio ukierunkowana i prowadzona holistyczna edukacja diabetologiczna. Po raz pierwszy w 2015 roku w Raporcie Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej „Potrzeby i rekomendacje edukacyjne w diabetologii” ujęto holistyczną edukację jako brakujące ogniwo w opiece diabetologicznej.

W maju 2016 roku SED złożyło w Ministerstwie Zdrowia Kartę Problemu Zdrowotnego, wskazując na potrzebę umieszczenia usługi edukacyjnej świadczonej przez edukatora ds. diabetologii w koszyku świadczeń gwarantowanych na poziomie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Złożona Karta Problemu Zdrowotnego została wsparta opracowanymi Standardami Holistycznej Edukacji Diabetologicznej, które normalizują sposób i zakres edukacji pacjentów. SED, na kanwie doświadczenia swoich członków, wprowadziło pojęcie Holistycznej Edukacji Diabetologicznej obejmującą środowisko rodzinne pacjentów, jak również środowisko społeczno-zawodowe, w którym pacjenci przebywają lub pracują. Działając w całej Polsce, realizujemy programy profilaktyczno-edukacyjne, warsztaty oraz szkolenia dla członków zespołu terapeutycznego, czyli również osób z cukrzycą i ich bliskich, a także dla środowiska, w których żyją i pracują.

Niestety tak. Nie ma specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego wśród dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia. Ze smutkiem przyjęliśmy informację o podjętej decyzji, a żal mamy do byłego konsultanta krajowego w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego, że nie podjął skutecznych działań w celu przywrócenia specjalizacji.

Liczba specjalistów w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego w latach 2009–2017 wynosiła 432. SED zwróciło się na piśmie do pani minister zdrowia m.in. o przywrócenie specjalizacji lub powołanie konsultanta krajowego w dziedzinie pielęgniarstwa internistycznego, aby powstał „most” łączący środowiska pielęgniarskie w różnych dziedzinach.

Czekamy na decyzję i rozwój sytuacji dla dobra osób z cukrzycą. Obecnie wprowadzenie porady pielęgniarskiej oraz stanowiska edukatora ds. diabetologii stało się początkiem zmian w dostępności do edukacji prowadzonej przez profesjonalistów. Przygotowano programy kształcenia: od 2011 kurs specjalistyczny Edukator w cukrzycy dla pielęgniarek i położnych, od 2016 kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego, a także inne kursy z modułami dotyczącymi opieki nad osobą z cukrzycą.

Efekt działań wielu stron w kierunku umocowania edukacji diabetologicznej w systemie opieki zdrowotnej kształtuje się obecnie na kilku poziomach. Mamy poradę pielęgniarską – diabetologię na poziomie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Jest to efekt złożonej Karty Problemu Zdrowotnego przez SED w 2016 roku. Po drugie, szpitale i kliniki mogą powołać na stanowisko „edukator ds. diabetologii” dla pielęgniarki i położnej, które spełniają wymagania zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. Funkcjonuje porada edukacyjna na ścieżce diabetologicznej w ramach opieki koordynowanej na poziomie POZ.

W ramach opieki nad pacjentem po hospitalizacji realizowana jest m.in. edukacja na poziomie kompleksowej opieki pielęgniarskiej w ramach trzech porad pielęgniarskich: leczenia ran, stomijna, urologiczna (określone w Zarządzeniu Prezesa NFZ). Społeczność SED na wszystkich wymienionych poziomach jest zaangażowana w tworzenie narzędzi edukacyjnych, zaleceń oraz standardów.

W związku z tym, w celu wsparcia wszystkich stron zaangażowanych w poprawę diagnostyki cukrzycy, społeczność SED opracowała kilka lat temu „Test ryzyka stanu przedcukrzycowego/cukrzycy typu 2” – SEDRISK (na podstawie aktualnych zaleceń klinicznych). Test został zaimplementowany do opieki koordynowanej na poziomie POZ. Pierwsze wyniki badań ankietowych pozwoliły poznać najczęściej występujące czynniki ryzyka oraz potrzeby respondentów, wskazując kierunki działań na przyszłość. Liczymy, że pozycja pielęgniarki, która zajmuje się edukacją diabetologiczną, na każdym poziomie systemu opieki zdrowotnej będzie wzrastała dla dobra chorych oraz ich bliskich, całego zespołu terapeutycznego i całego systemu ochrony zdrowia w Polsce.

Warto poznać czynniki ryzyka, aby zapobiec rozwojowi cukrzycy. Jak mówił dr Elliott Joslin, prekursor nowoczesnej diabetologii, cukrzycę leczy pacjent. Pacjent z cukrzycą, który wie więcej, żyje dłużej.

Nie, dzisiaj to już za mało. Bo cóż z tego, że pacjent wie, ale czy rozumie, czy potrafi dokonać zmian? Gdybyśmy zastanowili się nad sobą i szczerze sobie odpowiedzieli na pytanie „czy przestrzegamy zasad zdrowego żywienia, wiedząc o nich tak wiele? Czy prowadzimy regularnie aktywność fizyczną, mając wiedzę o płynących z tego korzyściach?”. Oczywiście, że nie. Dlaczego? Bo sama wiedza nie wystarczy. Trzeba jeszcze chcieć zaangażować się w proces zmiany, trzeba być zmotywowanym, odważnym i konsekwentnym. Jedynie holistyczna edukacja jest fundamentem, który zapewnia długie życie z cukrzycą bez powikłań. Dlatego zgodnie z hasłem SED życzę Państwu „Success Every Day”, zapraszając do współpracy.

Rozmawiała: Ewa Podsiadły-Natorska

Piśmiennictwo: