Współczesne technologie podrabiania leków są na tak wysokim poziomie, że odróżnienie oryginału od podróbki jest możliwe jedynie w bardzo nowoczesnych laboratoriach.
Obecne zadania Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej są porównywalne z tymi, które były do wykonania na etapie tworzenia nowoczesnej inspekcji demokratycznego państwa pod koniec lat 90. Do takiej oceny uprawnia mnie fakt, iż byłem jedną z osób współtworzących ówczesną inspekcję.
Cele, które stawiała sobie tamta modernizacja zostały osiągnięte. Wprowadzenie wysokich wymagań zaowocowało powstaniem aptek i hurtowni zachowujących ustawowe wymogi (odstępstwa są obecnie rzadkością). Wykształcenie inspekcji wytwarzania odpowiadającej światowym standardom wymagało wiele pracy, ale obecnie jako członkowie PIC/S szkolimy inspekcje innych krajów (m.in. Ukraina, Kosowo), jak przeprowadzić modernizację narodowych służb inspekcyjnych.
Niestety, po osiągnięciu poziomu ? nazwałbym go ?zapewnieniem jakości w obrocie legalnymi farmaceutykami? ? pojawiły się nowe wyzwania, z którymi inspekcja w obecnym kształcie nie jest w stanie sobie poradzić. Te wyzwania dotyczą obszaru przestępczości farmaceutycznej i łamania prawa z premedytacją. Dotychczas inspekcja kontrolowała błędy związane z brakiem wiedzy, niedbałością, wynikające z ?chodzenia na skróty?, aby zaoszczędzić na wyposażeniu hurtowni lub apteki.
Obecnie rynek farmaceutyczny dotknęły patologie ocierające się o przestępczość zorganizowaną. Są to z jednej strony grupy zajmujące się nielegalnym pozyskiwaniem leków na wywóz, które swoim działaniem narażają na utratę zdrowia lub śmierć wielu pacjentów. Kolejnym poważnym wyzwaniem są fałszerze leków. Współczesne technologie podrabiania leków są na tak wysokim poziomie, że odróżnienie oryginału od podróbki jest możliwe jedynie w bardzo nowoczesnych laboratoriach. Tego rodzaju badania generują wysokie koszty ? w efekcie badania wybranych lodowo próbek z rynku odbywają się rzadziej niż byśmy sobie tego życzyli. Sprawę komplikuje fakt, że podróbki wprowadzane są na rynek w sposób anonimowy, w sprzedaży internetowej. Fałszywek w legalnym obrocie ? w hurtowniach i aptekach wykryliśmy niewiele, co nie znaczy, że ich w ogóle nie ma.
Kluczowym wyzwaniem będzie dokonanie pionizacji inspekcji, określenie jej nowych zadań i stworzenie struktury umożliwiającej sprawne działanie na terenie całego kraju. Obecnie Główny Inspektor Farmaceutyczny może wyznaczać trendy, ale wojewódzcy inspektorzy są urzędnikami wojewody i dostosowują się do oczekiwań swojego bezpośredniego szefa. Mafie farmaceutyczne działają na terenie całej Polski, nie uwzględniają podziału administracyjnego. Dlatego przepisy pionizujące zarządzanie w inspekcji są pierwszym krokiem w stronę modernizacji obecnej Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej.
Zbigniew Niewójt, p.o. Głównego Inspektora Farmaceutycznego