– Wreszcie zaczynamy „przebijać szklany sufit” – mówiła prof. Grażyna Rydzewska-Wyszkowska w czasie jednego ze swoich wykładów, które wygłosiła w ramach I konferencji „Medycyna z Diamentami”.
W chorobach zapalnych jelit ostatnio dużo się dzieje. I to bardzo dobrze, bo te choroby, o wielu twarzach, dotyczące ogromnej rzeszy młodych ludzi, powodują znaczne obniżenie jakości życia, wyłączają z wielu funkcji. Ci chorzy chcą normalnie żyć, bez stresu, bez męczących myśli, gdzie jest najbliższa toaleta… Bo choć objawy nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ) mogą być różne, to dominujących jest uporczywa, wyniszczająca biegunka.
I takie normalne, bezstresowe życie jest możliwe, pod warunkiem że schorzenia te zostaną prawidłowo rozpoznane i prawidłowo leczone, tak aby możliwe było osiągnięcie głębokiej remisji. To zaś będzie realne, jeśli zostanie stworzony model opieki koordynowanej.
Taki projekt opracowaliśmy już w 2017 roku, wzorując się na systemie angielskim, który może nie jest doskonały, ale się sprawdził. To był pierwszy projekt modelu opieki koordynowanej nad pacjentami z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit. Niestety, zaszło wówczas sporo okoliczności, m.in. zmiany w resorcie, wskutek czego projekt nie doczekał się realizacji. Teraz do tego powracamy i cieszy, że tymi zagadnieniami zajął się parlament.
Projekt przede wszystkim zakłada wielodyscyplinarność w podejściu do chorych. Jest to dlatego tak ważne, że przewlekłe zapalenia jelit niszczą nie tylko jelita, ale wiele innych narządów. Stąd konieczność współpracy gastroenterologów z innymi specjalistami – diabetologami, reumatologami, hematologami, chociażby w przypadku oceny niedokrwistości, dietetykami, dermatologami, psychologami…
Dziś jest tak, że opieka nad chorym przypomina „telefon do przyjaciela” – jeśli potrzebujemy konsultacji z innym ekspertem, to dzwonimy do znajomych i prosimy o konsultację. A to powinno się odbywać w jednym ośrodku i taką sieć należy stworzyć. Całością powinien sterować koordynator, mając do dyspozycji odpowiednie środki komunikacji – głównie telekomunikacji. Jego zadaniem będzie także pomoc w zarządzaniu czasem i lekarza, i pacjenta.
Tego typu zmiany, choć pozornie mogą wydawać się kosztowne, wcale takimi nie muszą być. Mało tego, w rezultacie mogą obniżać koszty opieki nad pacjentem. Ponadto, utworzenie sieci ośrodków specjalistycznych, przeznaczonych do opieki nad pacjentami z NChZJ, odciążyłoby inne ośrodki, nie mających takich możliwości.
Aby system działał sprawnie, należałoby wyrównać poziom ośrodków, co wiąże się też z monitorowaniem jakości. I wreszcie nie możemy zapominać o edukacji, tu także powinny obowiązywać pewne standardy. Dotyczy to również lekarzy POZ-ów, ale nie chodzi o to, aby przejmowali oni opiekę nad chorymi dotkniętymi chorobami zapalnymi jelit, bo nie mają do tego ani możliwości, ani kompetencji, ale aby byli wyczuleni na taką ewentualność i wiedzieli, gdzie skierować chorego, jeśli będą takie schorzenia podejrzewać.
Generalnie w chorobach zapalnych jelit w ciągu ostatnich lat nastąpił postęp, pojawiły się nowe leki, z których i polscy pacjenci mogą korzystać, ale potrzeba sprawniejszej organizacji.
prof. Grażyna Rydzewska-Wyszkowska
