Wśród wielu czynników, wpływających na płodność, zarówno u kobiety, jak i mężczyzny, prof. Kurzawa wymienił m.in. czynniki środowiskowe, wynikające ze stylu życia. – W dużej części przypadków niepłodności można zapobiegać i leczyć ją zachowawczo, stosując odpowiednią zdrową dietę, a także unikając szkodliwych, często toksycznych czynników. Aby jednak było to możliwe, para starająca się o dziecko powinna mieć świadomość tego, co szkodzi, a co zwiększa szansę na dziecko.
ZA NISKA WIEDZA NA TEMAT SEKSUALNOŚCI I PŁODNOŚCI CZŁOWIEKA
Tymczasem, podkreśla prof. Kurzawa, wiedza na temat seksualności i płodności człowieka jest w naszym kraju wciąż niska. Kto wie, że u zdrowej, jeszcze młodej pary, prowadzącej regularne współżycie seksualne, prawdopodobieństwo zajścia kobiety w ciążę to jedynie 12-15% miesięcznie… A każdy niekorzystny czynnik kradnie z tej puli następne procenty… Dlatego tak ważne jest uświadamianie i edukacja na długo wcześniej, zanim nastąpi decyzja o macierzyństwie. Dotyczy to głównie kobiety, bo to przecież ona będzie nosiła w sobie przez dziewięć miesięcy dziecko i wcześniej powinna zostać do tego na tyle dobrze przygotowana, aby zdrowo je donosić i aby urodziło się zdrowe.
Tymczasem dane (Raport zrealizowany przez Instytut Badań Pollster) pokazują, że niemal 40% kobiet nie wykonywało bądź nie planowało wykonania badań przed zajściem w ciążę1. To bardzo wysoki odsetek. Dlatego tym bardziej potrzebne jest szerzenie wiedzy na temat prekoncepcji, czyli działań przygotowujących kobietę do ciąży, najlepiej w formie jakiejś kampanii edukacyjnej. Odpowiednie przygotowanie kobiety do ciąży, prekoncepcja, ma nie tylko korzystny wpływ na płodność, poczęcie, zdrowie matki i dziecka, ale niesie też ogólne korzyści zdrowotne dla obojga. Nie można zapomnieć o medycznym przygotowaniu, a w tym ocenie czynności tarczycy przyszłej ciężarnej. No i oczywiste, że od tego, jak kobieta będzie się odżywiała przed ciążą, a tym samym, jakie składniki odżywcze zapewni swojemu dziecku, zależy jego, ale też i jej forma fizyczna oraz psychiczna. Jeśli tych składników zabraknie, dziecko może się urodzić z wieloma obciążeniami zdrowotnymi, zaburzeniami metabolicznymi, sercowo-naczyniowymi albo neurologicznymi.
Nie chodzi tylko o składniki dostarczane w diecie, ale też stan emocjonalny kobiety, jej umiejętność radzenia sobie ze stresem i ogólny stan zdrowia. Najlepszym źródłem informacji, jak przygotować się do zdrowego macierzyństwa, jest rozmowa z lekarzem, jednak tylko 45% kobiet, jak wynika z badania, korzysta z wiedzy specjalisty, 30% opiera się na informacjach z Internetu, 25% na doświadczeniach osób z rodziny1.
EDUKACJA ZACZYNA SIĘ W GABINECIE LEKARSKIM
Budowanie świadomości kobiety w wieku rozrodczym powinno mieć miejsce przede wszystkim w gabinecie lekarskim. I to na długo przed ciążą, bo wtedy, w razie jakichś nieprawidłowości, będzie czas na podjęcie odpowiednich kroków.
Eliminacja złych nawyków, dbanie o dietę, w tym odpowiednią suplementację, wypoczynek, relaks, odpowiednią aktywność fizyczną, unikanie stresu i radzenie sobie z nim, gdy już się pojawi, to podstawa prekoncepcji, dostosowanej do potrzeb każdej przyszłej mamy. A jak dokładnie ma ona wyglądać? O tym powinna zostać poinformowana kobieta podczas wstępnej, profilaktycznej wizyty.
CZYNNIKI MODYFIKOWALNE I NIEMODYFIKOWALNE
Oczywiście nie każdego niekorzystnego czynnika, który może mieć wpływ na zapłodnienie i ciążę, można uniknąć. Są czynniki modyfikowalne i niemodyfikowalne, niezależne od nas, jak np. promieniowanie jonizujące, zanieczyszczenie środowiska, nierzadko także stres czy też po prostu dość uboga w dzisiejszych czasach dieta. W takich przypadkach z pomocą przychodzą preparaty, jakie może zlecić lekarz, zgodnie z potrzebami przyszłej mamy i jej dziecka. Żeby pomóc, a nie zaszkodzić.
Odpowiednie uzupełnienie diety nie tylko dobrze znanym kwasem foliowym, a także składnikami o udowodnionym działaniu może mieć wielokierunkowe działanie oraz wpływ na płodność, zdrowie mamy i dziecka. Powszechną praktyką jest stosowanie syntetycznego kwasu foliowego u kobiet, które przygotowują się do ciąży. Występują jednak pewne różnice w możliwości wykorzystania syntetycznej formy kwasu foliowego, wynikające z indywidualnych predyspozycji genetycznych i środowiskowych. Coraz więcej źródeł podaje, że zwiększona podaż syntetycznego kwasu foliowego może nieść ze sobą negatywne konsekwencje, dlatego zaleca się skupianie większej uwagi na formy składników, w tym przypadku lepszym wyborem i bardziej skutecznym może okazać się aktywny folian.
Tylko lekarz, po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z kobietą i obejrzeniu jej wcześniej zleconych badań, będzie mógł powiedzieć, jakiego holistycznego wsparcia potrzebuje kobieta, aby prawidłowo zajść w ciążę i aby na świat przyszło jej zdrowe dziecko.
Bożena Stasiak
- Badanie zlecone przez firmę Verco S.A., zrealizowane przez Instytut Badań
Pollster metodą CAWI. Badanie zostało przeprowadzone wśród kobiet
w wieku 18+, które planują ciążę, są obecnie w ciąży lub mają dzieci do 3.
roku życia; N = 642; 03.2