Prekoncepcja, czyli przygotowanie kobiety do ciąży

Wśród wielu czynników, wpływających na płod­ność, zarówno u kobiety, jak i mężczyzny, prof. Kurzawa wymienił m.in. czynniki środo­wiskowe, wynikające ze stylu życia. – W dużej części przypadków niepłodności można zapobiegać i leczyć ją zachowawczo, stosując odpowiednią zdrową die­tę, a także unikając szkodliwych, często toksycznych czynników. Aby jednak było to możliwe, para starają­ca się o dziecko powinna mieć świadomość tego, co szkodzi, a co zwiększa szansę na dziecko.

ZA NISKA WIEDZA NA TEMAT SEKSUALNOŚCI I PŁODNOŚCI CZŁOWIEKA

Tymczasem, podkreśla prof. Kurzawa, wiedza na te­mat seksualności i płodności człowieka jest w naszym kraju wciąż niska. Kto wie, że u zdrowej, jeszcze mło­dej pary, prowadzącej regularne współżycie seksualne, prawdopodobieństwo zajścia kobiety w ciążę to jedy­nie 12-15% miesięcznie… A każdy niekorzystny czyn­nik kradnie z tej puli następne procenty… Dlatego tak ważne jest uświadamianie i edukacja na długo wcześniej, zanim nastąpi decyzja o macierzyństwie. Doty­czy to głównie kobiety, bo to przecież ona będzie nosi­ła w sobie przez dziewięć miesięcy dziecko i wcześniej powinna zostać do tego na tyle dobrze przygotowana, aby zdrowo je donosić i aby urodziło się zdrowe.

Tymczasem dane (Raport zrealizowany przez Insty­tut Badań Pollster) pokazują, że niemal 40% kobiet nie wykonywało bądź nie planowało wykonania badań przed zajściem w ciążę¹. To bardzo wysoki odsetek. Dlatego tym bardziej potrzebne jest szerzenie wiedzy na temat prekoncepcji, czyli działań przygotowujących kobietę do ciąży, najlepiej w formie jakiejś kampanii edukacyjnej. Odpowiednie przygotowanie kobiety do ciąży, prekoncepcja, ma nie tylko korzystny wpływ na płodność, poczęcie, zdrowie matki i dziecka, ale niesie też ogólne korzyści zdrowotne dla obojga. Nie można zapomnieć o medycznym przygotowaniu, a w tym oce­nie czynności tarczycy przyszłej ciężarnej. No i oczywi­ste, że od tego, jak kobieta będzie się odżywiała przed ciążą, a tym samym, jakie składniki odżywcze zapew­ni swojemu dziecku, zależy jego, ale też i jej forma fi­zyczna oraz psychiczna. Jeśli tych składników zabrak­nie, dziecko może się urodzić z wieloma obciążeniami zdrowotnymi, zaburzeniami metabolicznymi, sercowo-naczyniowymi albo neurologicznymi.

Nie chodzi tylko o składniki dostarczane w diecie, ale też stan emocjonalny kobiety, jej umiejętność ra­dzenia sobie ze stresem i ogólny stan zdrowia. Najlep­szym źródłem informacji, jak przygotować się do zdro­wego macierzyństwa, jest rozmowa z lekarzem, jednak tylko 45% kobiet, jak wynika z badania, korzysta z wiedzy specjalisty, 30% opiera się na informacjach z Inter­netu, 25% na doświadczeniach osób z rodziny¹.

EDUKACJA ZACZYNA SIĘ W GABINECIE LEKARSKIM

Budowanie świadomości kobiety w wieku rozrodczym powinno mieć miejsce przede wszystkim w gabinecie lekarskim. I to na długo przed ciążą, bo wtedy, w razie jakichś nieprawidłowości, będzie czas na podjęcie od­powiednich kroków.

Eliminacja złych nawyków, dbanie o dietę, w tym od­powiednią suplementację, wypoczynek, relaks, odpo­wiednią aktywność fizyczną, unikanie stresu i radzenie sobie z nim, gdy już się pojawi, to podstawa prekon­cepcji, dostosowanej do potrzeb każdej przyszłej mamy. A jak dokładnie ma ona wyglądać? O tym po­winna zostać poinformowana kobieta podczas wstęp­nej, profilaktycznej wizyty.

CZYNNIKI MODYFIKOWALNE I NIEMODYFIKOWALNE

Oczywiście nie każdego niekorzystnego czynnika, któ­ry może mieć wpływ na zapłodnienie i ciążę, można uniknąć. Są czynniki modyfikowalne i niemodyfikowal­ne, niezależne od nas, jak np. promieniowanie joni­zujące, zanieczyszczenie środowiska, nierzadko także stres czy też po prostu dość uboga w dzisiejszych cza­sach dieta. W takich przypadkach z pomocą przycho­dzą preparaty, jakie może zlecić lekarz, zgodnie z po­trzebami przyszłej mamy i jej dziecka. Żeby pomóc, a nie zaszkodzić.

Odpowiednie uzupełnienie diety nie tylko dobrze znanym kwasem foliowym, a także składnikami o udo­wodnionym działaniu może mieć wielokierunkowe działanie oraz wpływ na płodność, zdrowie mamy i dziecka. Powszechną praktyką jest stosowanie syn­tetycznego kwasu foliowego u kobiet, które przygo­towują się do ciąży. Występują jednak pewne różnice w możliwości wykorzystania syntetycznej formy kwasu foliowego, wynikające z indywidualnych predyspozycji genetycznych i środowiskowych. Coraz więcej źródeł podaje, że zwiększona podaż syntetycznego kwasu fo­liowego może nieść ze sobą negatywne konsekwencje, dlatego zaleca się skupianie większej uwagi na formy składników, w tym przypadku lepszym wyborem i bar­dziej skutecznym może okazać się aktywny folian.

Tylko lekarz, po przeprowadzeniu dokładnego wy­wiadu z kobietą i obejrzeniu jej wcześniej zleconych badań, będzie mógł powiedzieć, jakiego holistyczne­go wsparcia potrzebuje kobieta, aby prawidłowo zajść w ciążę i aby na świat przyszło jej zdrowe dziecko.

Bożena Stasiak

1. Badanie zlecone przez firmę Verco S.A., zrealizowane przez Instytut Badań
   Pollster metodą CAWI. Badanie zostało przeprowadzone wśród kobiet
   w wieku 18+, które planują ciążę, są obecnie w ciąży lub mają dzieci do 3.
   roku życia; N = 642; 03.2