Powiększająca się baza potencjalnych dawców szpiku to większa szansa na znalezienie „bliźniaka genetycznego” dla osób, które walczą z nowotworami krwi i wymagają przeszczepienia szpiku, by pokonać chorobę. Niedawno baza Fundacji DKMS przekroczyła dwa miliony. Ta ogromna liczba aktywnych potencjalnych dawców szpiku plasuje Polskę na 5. miejscu na świecie i 3. w Europie.
Fundacja DKMS rozpoczęła swoją działalność w Polsce w 2008 roku i dziś jest największym Ośrodkiem Dawców Szpiku w kraju, zajmującym się rejestracją potencjalnych dawców. Osób, które bezinteresownie chcą pomóc pacjentom walczącym z nowotworami krwi. Aktualnie w jej bazie znajduje się 2 002 431 potencjalnych dawców. Stanowią dziś oni 90 proc. wszystkich dawców z Centralnego Rejestru Niespokrewnionych, Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej POLTRANSPLANT, w którym jest obecnie 2 225 815 osób.
W krajowym rejestrze znajdują się wszyscy potencjalni dawcy szpiku zarejestrowani w różnych Ośrodkach Dawców Szpiku w Polsce.
Fundacja DKMS nie tylko rejestruje, ale i przeprowadza dawców przez całą procedurę donacji. Każdego dnia średnio czterech dawców z jej bazy przystępuje do oddania krwiotwórczych komórek macierzystych, a dziś osób, które już oddały cząstkę siebie, by ratować życie pacjentów hematoonkologicznych, jest aż 13 203.
Zachorowalność na nowotwory krwi nie spada, a te w Polsce stanowią 6 proc. wszystkich rozpoznawanych chorób nowotworowych. Każdego roku z nowotworem układu krwiotwórczego zmierzyć się musi ponad 13 000 osób, a przeszło 800 pacjentów zostaje zakwalifikowanych do przeszczepienia szpiku od dawcy niespokrewnionego. Mimo że baza potencjalnych dawców szpiku powiększa się, na świecie jest 41 milionów potencjalnych dawców szpiku, to nadal 20 proc. pacjentów nie znajduje zgodnego „bliźniaka genetycznego”.
– Zrozumienie idei dawstwa szpiku jest coraz większe. Dużo się zmieniło w tym temacie. Kiedy ktoś zachoruje, to zarówno rodzina jak i znajomi są gotowi oddawać swoje komórki macierzyste. Zwiększa się również szansa na znalezienie dawcy, to oczywiste, ale drugą sprawą jest rosnąca świadomość. Potencjalni dawcy są dziś dobrze wyedukowani i wiedzą, że procedura nie jest dla nich groźna, że mogą komuś uratować komuś życie. Ta wiedza pomaga nam z nimi współpracować, lepiej się rozumiemy – mówi prof. dr hab. n. med. Lidia Gil, Kierowniczka Oddział Hematologii i Transplantacji Szpiku Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
– Dawcy starzeją się razem z nami, więc te 2 miliony nie są na zawsze. Trzeba pamiętać również o tym, że rocznie kilka tysięcy dawców ubywa z bazy, np. ze względu na wykluczenia zdrowotne. Im większa pula, im większy rejestr, tym szanse doboru dawcy dla pacjenta są większe, skraca się czas oczekiwania i wzrasta szansa na przeżycie – dodaje prof. Lidia Gil.
Miasta i województwa z największą liczbą potencjalnych dawców
Osoby, zaangażowane w ideę dawstwa szpiku, znajdziemy od Bałtyku do Tatr! Najwięcej potencjalnych dawców, zarejestrowanych w bazie Fundacji DKMS, zamieszkuje województwo mazowieckie (305 143), a wśród polskich miast pod tym względem przoduje Warszawa (117 551).
Rekordowym momentem dla Fundacji DKMS, jeśli chodzi o rejestrację nowych potencjalnych dawców szpiku, był 2016 rok, w którym do bazy dołączyło aż 215 745 osób, a w przypadku największej liczby pobrań był to rok 2022, w którym odbyło się 1475 donacji.
Kliniki pobierające
Organizowane przez Fundację DKMS donacje odbywają się w wyspecjalizowanych ośrodkach pobrania w Polsce. Obecnie fundacja współpracuje z klinikami w 8 miastach: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Gliwicach, Poznaniu, Szczecinie, Gdańsku i Łodzi.
W ostatnim czasie lista klinik pobierających, z którymi współpracuje Fundacja DKMS, poszerzyła się o Oddział Hematologii i Transplantologii Szpitala Kopernika w Łodzi. Na początku maja dokonano tam pierwszego pobrania komórek krwiotwórczych szpiku od dawcy zarejestrowanego w bazie Fundacji DKMS. Należy podkreślić, że transplantacja u biorcy jest w wielu przypadkach zabiegiem ratującym życie. W najbliższych tygodniach kolejni dawcy z bazy Fundacji DKMS będą rozpoczynać procedurę, przygotowującą do oddania krwiotwórczych komórek macierzystych. Jeżeli u dawców nie będzie żadnych przeciwskazań medycznych, planowane jest wykonanie kolejnych pobrań dla ośrodków transplantacyjnych w Polsce i Europie.
– Ze strony Ośrodka Dawców Szpiku Fundacji DKMS to kolejny krok, by ulepszać planowanie procedury oddania szpiku u dawcy w oparciu o dopasowanie jej do protokołu leczenia pacjenta. Kolejna klinika pobierająca na mapie Polski przyczyni się do tego, że dawcy z ODS Fundacji DKMS z woj. łódzkiego, których w bazie Fundacji DKMS jest ponad 95 tys., nie będą musieli pokonywać wielu kilometrów, by ratować zdrowie i życie pacjentów hematologicznych z Polski i świata – podsumowuje dr Tigran Torosian, hematolog, dyrektor medyczny Fundacji DKMS.
Fundacja DKMS stara się, aby pobranie odbyło się jak najbliżej miejsca zamieszkania dawcy, ale ostatecznie o tym, w którym z ośrodków nastąpi donacja, decyduje dostępność miejsc w klinikach pobrania. W sytuacji, gdy konieczny jest dojazd do ośrodka, Fundacja DKMS zajmuje się stroną organizacyjną – przejazdem dawcy z miejsca jego zamieszkania do kliniki, a następnie z powrotem do domu, zapewnieniem noclegu w hotelu, a także pokryciem innych kosztów. Wszystko po to, by dawcy czuli się zaopiekowani nie tylko od strony medycznej, ale i logistycznej.
