– Dzięki temu, że cząsteczka peptydowa w tabletce semaglutydu zawiera cząsteczkę SNAC, bariera technologiczna została przełamana – tłumaczy w rozmowie z Ewą Podsiadły-Natorską prof. dr hab. n. med. Grzegorz Dzida, diabetolog, internista i hipertensjolog z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Badania PIONEER wykazały bardzo wysoką skuteczność doustnego semaglutydu w kontroli glikemii.
To prawda. Semaglutyd jest pierwszym lekiem o strukturze peptydowej, który może być podawany doustnie, jest bowiem zabezpieczony przed działaniem enzymów proteolitycznych. Stanowi to niewątpliwie wielkie osiągnięcie w farmakologii oraz farmakoterapii, bo to pierwszy przypadek, gdy lek o strukturze peptydowej może być podawany doustnie.
Badania PIONEER przyniosły bardzo ciekawe rezultaty, a mianowicie to, że doustny semaglutyd skutecznie obniża glikemię i hemoglobinę glikowaną oraz redukuje masę ciała, a przede wszystkim jest bezpieczny. Obniża też ryzyko sercowo-naczyniowe, czyli ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru niezakończonego zgonem czy zgonu sercowo-naczyniowego, lecz co najważniejsze – badanie PIONEER 6 pokazało, że doustny semaglutyd zmniejsza ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny! To jeden z najmocniejszych takich dowodów naukowych.
W takim razie którym pacjentom przepisywać semaglutyd w formie doustnej?
Semaglutyd doustny ma wskazania do stosowania u chorych na cukrzycę typu 2, natomiast doustna forma leku sugeruje, że jest on wskazany dla pacjentów, którzy wybiorą taki sposób podania jako alternatywę dla formy iniekcyjnej podawanej raz w tygodniu. Są osoby, które nie tolerują iniekcji, nie chcą robić sobie zastrzyków, nie mogą sobie z tym poradzić, mają barierę psychologiczną. Mamy wówczas możliwość zaoferowania im semaglutydu w postaci doustnej. Dla nas, diabetologów leki w formie iniekcji to chleb powszedni, myślę jednak, że formę doustną preferują lekarze POZ, a także kardiolodzy, którzy semaglutyd mogą śmiało przepisywać swoim pacjentom z cukrzycą typu 2.
Udowodniono również, że stosowanie doustnego semaglutydu zmniejsza obwód pasa, a przecież tkanka tłuszczowa trzewna jest szczególnie groźna dla zdrowia.
Tak, leki z tej grupy mają korzystne działanie metabolicznie m.in. dlatego, że zmniejszają zawartość tłuszczu trzewnego oraz tłuszczu skumulowanego w wątrobie, chroniąc przed jej stłuszczeniem; doustny semaglutyd w największym stężeniu działa właśnie w tym narządzie, bo z przewodu pokarmowego razem z krwią przedostaje się do wątroby i tam zaczyna działać. Semaglutyd jest więc szczególnie wskazany dla pacjentów z cukrzycą typu 2 chorych na otyłość.
Można doustny semaglutyd łączyć – jeśli jest takie wskazanie – z insuliną?
Jak najbardziej. Doustny semaglutyd właściwie może być łączony ze wszystkimi lekami stosowanymi w cukrzycy – w tym właśnie z insuliną. Nie ma jedynie sensu stosować go łącznie z gliptynami, czyli inhibitorami DPP-4, ale już z flozynami czy metforminą jest to bardzo korzystne skojarzenie.
W jaki sposób powstaje doustny semaglutyd?
Dzięki temu, że cząsteczka peptydowa w tabletce semaglutydu zawiera cząsteczkę SNAC, bariera technologiczna została przełamana. SNAC stanowi połączenie leku peptydowego (potencjalnie również insuliny i heparyny) z salkaprozatem sodu, promotorem wchłaniania. Substancja ta w żołądku zapewnia osłonę, dzięki czemu peptyd nie jest narażony na działanie pepsyny żołądkowej, czyli enzymu rozkładającego białko. Sprawia to, że semaglutyd ma szansę wchłonąć się w żołądku do krwi. Żeby tak się stało, tabletkę trzeba przyjąć zaraz po przebudzeniu, na czczo i popić ją ok. 100 ml wody, po czym odczekać co najmniej pół godziny, zanim sięgnie się po śniadanie, napój czy inne leki. To obowiązkowa zasada, by lek mógł zadziałać, dlatego niezbędna jest pewna samodyscyplina, co nie zmienia faktu, że w stosunku do iniekcji mamy znaczne uproszczenie terapii.
Z badań wiemy też, że stosowanie semaglutydu doustnego redukuje poziom hemoglobiny glikowanej, a to jest przecież jeden z nadrzędnych celów dla pacjentów diabetologicznych.
Doustny semaglutyd bardzo skutecznie redukuje hemoglobinę glikowaną, a szczególnie korzystnie wpływa na glikemię poposiłkową. Nie jest to oczywiście lek pozbawiony działań ubocznych, które mogą zamanifestować się np. w postaci niepożądanych objawów ze strony przewodu pokarmowego, ale są one przemijające. Dlatego terapię rozpoczyna się od bardzo małych dawek, stopniowo zwiększając je do dawki dobowej 14 mg (zaczynając od 3 mg, przez 7 mg itd.). Chodzi o to, aby przyzwyczaić organizm do leku, żeby nie wystąpiły objawy uboczne o dużym nasileniu, które mogą zniechęcić pacjenta do dalszej terapii.
A jeśli pacjent po porannej dawce leku uzna, że nie czuję się najlepiej i postanowi semaglutyd doustny przyjmować wieczorem?
Wtedy to nie ma sensu, szczególnie że lek ma działać przede wszystkim na glikemię poposiłkową, czyli na to, co pacjent zje w ciągu dnia. Dlatego uczulam również lekarzy POZ, aby mówili o tym swoim pacjentom. Pacjent nie powinien na własną rękę podejmować decyzji, które mogłyby mu zaszkodzić albo spowodować, że leczenie nie będzie skuteczne.
Rozmawiała: Ewa Podsiadły-Natorska
