DOŁĄCZ DO SUBSKRYBENTÓW

NEWSLETTERA

W życiu najważniejsze jest? samo życie Marek Edelman (1922-2009)

Podziel się treścią:

 

W CYKLU FELIETONÓW PROF. KRZYSZTOF FILIPIAK PRZEDSTAWIA LUMINARZY MEDYCYNY: TYCH JUŻ NIEOBECNYCH MIĘDZY NAMI, NADAL JEDNAK MAJĄCYCH WPŁYW NA WSPÓŁCZESNĄ MEDYCYNĘ, JAK RÓWNIEŻ
NASZYCH NAUCZYCIELI I MISTRZÓW. ZACHĘCAMY DO LEKTURY

Gdyby na świecie spytać o najbardziej znanego polskiego kardiologa, pewnie zostałby nim Marek Edelman. W Polsce znany głównie jako bohater książki Hanny Krall ?Zdążyć przed Panem Bogiem?, był przede wszystkim lekarzem kardiologiem, doktorem honoris causa Uniwersytetu w Yale, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kawalerem Orderu Orła Białego.

Urodzony w Homlu, w biednej żydowskiej rodzinie związanej z Bundem
? socjalistyczną organizacją żydowskich robotników ? od 14. roku życia, po śmierci matki i ojca, utrzymywał się sam w Warszawie. W trakcie okupacji niemieckiej pracował jako goniec w Szpitalu Bersohnów i Baumanów, był członkiem Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) w getcie warszawskim. Po samobójstwie Mordechaja Anielewicza w 1943 r. w czasie Powstania w Getcie Warszawskim, został ostatnim przywódcą bojowników ŻOB. Wyprowadził ostatnią grupę powstańców kanałami ściekowymi na aryjską stronę. W 1944 r. brał udział w Powstaniu Warszawskim: walczył w szeregach Armii Ludowej na Starym Mieście. Po wojnie zamieszkał w Łodzi, ukończył Akademię Medyczną (AM) w 1951 r., został kardiologiem. Początkowo pracował w macierzystej uczelni, potem w Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, skąd został zwolniony podczas antysemickich wystąpień 1968 r. Odrzucono też wtedy, pomimo pozytywnych recenzji, jego pracę habilitacyjną. Od 1972 r. był ordynatorem Oddziału Intensywnej Terapii w Szpitalu Wojewódzkim im. Pirogowa w Łodzi.

W 1968 r. na emigrację udała się, wraz z dwójką dzieci, żona Edelmana, Alina Margolis, wybitny pediatra, jedna z osób, które w Polsce stworzyły diabetologię dziecięcą (a w przyszłości założycielka i działaczka organizacji ?Lekarze bez granic? oraz ?Lekarze Świata?). To właśnie żona, jak wspominał Edelman, zapisała go w 1946 r. na studia medyczne. Nota bene Alina Margolis-Edelman to pierwowzór ?Ali? z elementarza Falskiego (?Ala ma kota?).

Dr Marek Edelman
[źródło: wolne zasoby Wikipedia.org]

Marek Edelman jest autorem wielu publikacji kardiologicznych, doktorat
z 1962 r. dotyczył ?Pochodnych hormonów kory nadnerczy w leczeniu ciężkich postaci niewydolności krążenia?, odrzucona habilitacja zatytułowana była ,,O niektórych mechanizmach obrzęku płuc?. Ściśle współpracował z najwybitniejszym kardiochirurgiem tamtego czasu ? prof. Janem Mollem. Razem zaproponowali metodę operowania zawału serca polegającą na połączeniu krążenia żylnego z tętniczym. Marek Edelman miał również swój udział w milowym kroku polskiej kardiochirurgii ? pierwszym, chociaż nieudanym, przeszczepieniu serca w Polsce, wykonanym 17 lat przed Religą. W styczniu 1969 r. prof. Moll przeszczepił serce pobrane od zmarłego młodego mężczyzny, zaledwie rok po pierwszym na świecie przeszczepieniu wykonanym w grudniu 1967 r. w Kapsztadzie. Biorcą łódzkiego przeszczepu był czterdziestoletni rolnik leczony wcześniej bez powodzenia? na oddziale kardiologicznym doktora Edelmana.

Edelman to też opozycjonista, działacz Komitetu Obrony Robotników, internowany w 1981 r, uczestnik obrad Okrągłego Stołu, poseł na Sejm w wolnej Polsce 1989-93.

Pytany, co jest w życiu najważniejsze, odpowiadał: ?W zasadzie najważniejsze jest samo życie. A jak już jest życie, to najważniejsza jest wolność. A potem oddaje się życie za wolność. I już nie wiadomo, co jest najważniejsze?. Jak ważne i aktualne są to słowa?

Krzysztof J. Filipiak
Świat Lekarza
Świat Lekarza
Świat Lekarza to opiniotwórcze pismo, portal i platforma medialna, skierowana do lekarzy, poruszająca tematykę systemu ochrony zdrowia oraz poszczególnych dziedzin medycyny, m.in. kardiologii, onkologii, pulmonologii, urologii, diabetologii, okulistyki, chorób rzadkich.

Więcej od autora

Chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata medycyny?

ŚWIAT LEKARZA i ŚWIAT LEKARZA 3D w Twojej skrzynce mailowej: