Chirurgia refrakcyjna rogówki i soczewki to jedna z coraz intensywniej rozwijających się dziedzin okulistyki. Umożliwia ona korekcję wad wzroku dzięki wykorzystaniu najnowszych odkryć medycyny i bioinżynierii, w tym ultranowoczesnych platform laserowych. Do rozwoju segmentu premium refrakcyjnej chirurgii wewnątrzgałkowej przyczyniły się nowe technologie operacyjne, innowacyjne rozwiązania w konstrukcji soczewek wewnątrzgałkowych i wprowadzenie precyzyjnych algorytmów kalkulacji mocy wszczepów ? mówi dr hab. n. med. Joanna Wierzbowska, prof. WIM, z Kliniki Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego.
Jeszcze nie tak dawno jedyną metodą korekcji wad wzroku były tradycyjne okulary, potem pojawiły się soczewki kontaktowe, dziś jest to chirurgia refrakcyjna ? metoda, a raczej metody, w których też dzieje się wiele, bo wciąż są udoskonalane, głównie dzięki coraz to lepszym narzędziom?
Istotnie, tak właśnie jest. Chirurgia refrakcyjna rogówki i soczewki to jedna z coraz intensywniej rozwijających się dziedzin okulistyki. Umożliwia ona korekcję wad wzroku dzięki wykorzystaniu najnowszych odkryć medycyny i bioinżynierii, w tym ultranowoczesnych platform laserowych. Warto jednak pamiętać, że prekursorami keratotomijnej chirurgii refrakcyjnej byli Snellen i Bates, pod koniec XIX wieku, zaś podwaliny pod laserową chirurgię refrakcyjną stworzyli Jose Barraquer, Luis Riuz i Stephen Trokel, począwszy od lat 60. XX wieku. O tym, jak bardzo się rozwija ta dziedzina chirurgii refrakcyjnej, od 1987 roku, kiedy przeprowadzono pierwszy zabieg laserowej korekcji wzroku, świadczy liczba zabiegów, która systematyczne rośnie. Zabiegi laserowej korekcji wzroku to obecnie jedne z najczęściej wykonywanych procedur medycznych na świecie. Na świecie rocznie wykonuje się ok. 5 mln procedur, w Europie ok. miliona. W ostatniej dekadzie wprowadzone zostały nowe procedury zabiegowe, w tym z wykorzystaniem wyłącznie lasera femtosekundowego, dzięki czemu zabiegi są coraz bardziej bezpieczne, coraz bardziej precyzyjne i trwają krócej, a rehabilitacja wzrokowa po zabiegu jest bardziej komfortowa dla pacjenta.
Z kolei do rozwoju segmentu premium refrakcyjnej chirurgii wewnątrzgałkowej przyczyniły się nowe technologie operacyjne, innowacyjne rozwiązania w konstrukcji soczewek wewnątrzgałkowych i wprowadzenie precyzyjnych algorytmów kalkulacji mocy wszczepów. Wszystkie techniki refrakcyjne są zarejestrowane i dopuszczone przez europejskie i amerykańskie urzędy regulacyjne na podstawie długoterminowych badań klinicznych.
Nie byłoby to możliwe bez coraz doskonalszych narzędzi?
Oczywiście. Stosujemy nowoczesne, kolejnych generacji platformy laserów ekcymerowych i femtosekundowych, wspomaganych najnowszymi inteligentnymi, ultraszybkimi systemami kontroli, zapewniających wysoką skuteczność i profil bezpieczeństwa. Mamy takie do dyspozycji w naszej Klinice Okulistyki WIM, dlatego możemy proponować pacjentom pełen panel najbardziej zaawansowanych i nowoczesnych metod laserowej i soczewkowej korekcji wad wzroku. Należy jednak podkreślić, że to zasługa nie tylko sprzętu. Wykonywanie tego typu zabiegów nie byłoby możliwe bez doskonale wyszkolonego personelu, doświadczonego zespołu specjalistów, zajmującego się właściwą kwalifikacją pacjenta do zabiegu, wyborem optymalnej procedury refrakcyjnej i jej sprawnym przeprowadzeniem, wreszcie kontrolą po zabiegu.
Kto może skorzystać z chirurgii refrakcyjnej, czy każda z jej metod jest dla każdego?
Zasadniczo kandydatami do laserowej korekcji wzroku mogą być osoby z krótkowzrocznością do -10 dioptrii, nadwzrocznością do +6 dioptrii, astygmatyzmem do 6 dioptrii oraz starczowzrocznością. Ta metoda jest kierowana zarówno do osób młodszych, jak również do osób starszych, ale aktywnych, które chciałyby zrezygnować na stałe z okularów lub dla których problemem refrakcyjnym jest wynikająca ze starczowzroczności konieczność stosowania korekcji do bliży.
Laserowa korekcja wzroku jest często wybierana przez osoby, które planują wykonywać zawody o ścisłych wymaganiach wzrokowych i coraz bardziej popularna wśród osób z wadą resztkową lub astygmatyzmem po operacji zaćmy. W niektórych krajach należących do NATO, np. w USA czy w Niemczech, zabiegi te są przeprowadzane w wybranych ośrodkach bezpłatnie u osób pełniących czynną służbę wojskową i są wspierane przez Departament Obrony USA i Bundeswehrę, jako procedury ratujące życie żołnierzy.
Natomiast kandydatami do chirurgicznej korekcji wady wzroku za pomocą soczewki fakijnej mogą być osoby zdrowe, w wieku od 21 do 40 lat, z krótkowzrocznością do -18 dioptrii, nadwzrocznością do +10 dioptrii i astygmatyzmem do 6 dioptrii. Najnowszej generacji soczewki fakijne ICL są nowoczesną opcją korygowania wysokich wad refrakcji, gdy nie ma możliwości ich usunięcia za pomocą metod laserowych. Co istotne, soczewki ICL są wykonane z obojętnego collameru, przypominającego kolagen ludzki. Zabiegi są bezpieczne i odwracalne. W przypadku powstania zaćmy możliwe jest jej późniejsze operacyjne usunięcie.
Inne metody soczewkowej chirurgii refrakcyjnej opierają się na refrakcyjnej wymianie soczewki i wszczepieniu implantów wieloogniskowych, umożliwiających satysfakcjonującej ostrości wzroku do dali, bliży oraz na odległości pośredniej. Kandydatami do tej ostatniej metody refrakcyjnej są osoby w wieku powyżej 40 lat. Należy podkreślić, że podstawą zakwalifikowania pacjenta do rogówkowej lub soczewkowej procedury refrakcyjnej jest pozytywny wynik badania kwalifikującego, opartego m.in. na szczegółowym panelu badań okulistycznych.
Wróćmy jeszcze na moment do definicji chirurgii refrakcyjnej, jak najprościej można ją określić?
To dziedzina medycyny, zajmująca się leczeniem operacyjnym wad wzroku, polegająca na doprowadzeniu do normowzroczności lub zmniejszenia wady wzroku. W praktyce klinicznej jest to szereg procedur medycznych ? rogówkowych lub soczewkowych, modyfikujących stan refrakcji oka przez odpowiednią zmianę kształtu przedniej powierzchni rogówki lub implantację soczewki wewnątrzgałkowej.
Chirurgia refrakcyjna to chyba Pani pasja? Dała Pani temu wyraz, opracowując ?Kompendium nowoczesnych metod korekcji wzroku??
To niezwykle interesująca dziedzina okulistyki, a to, w jakim tempie się rozwija, jak zmieniają się techniki operacyjne, metody, fascynuje mnie od ponad 20 lat. Każdego roku przeprowadzam ponad tysiąc zabiegów laserowej korekcji wzroku. I moja fascynacja tą dziedziną chirurgii okulistycznej się pogłębia.
Rozmawiała: Bożena Stasiak
wyd. Medical Education
KOMPENDIUM NOWOCZESNYCH METOD KOREKCJI WZROKU
PROF. JOANNA WIERZBOWSKA W książce opisano obecnie stosowane techniki, jak również metody niedalekiej przyszłości. Autorka omawia ważne aspekty kwalifikacji pacjenta do laserowej i soczewkowej korekcji wad refrakcji. Poruszając temat skuteczności i bezpieczeństwa laserowej chirurgii refrakcyjnej, omawia również problem starczowzroczności i nowe metody jej korekcji. Cenna i pomocna pozycja w codziennej praktyce lekarza okulisty, nie tylko zajmującego się chirurgią refrakcyjną.