Więcej

    Prof. dr hab. n. med. Irina Kowalska: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego na 2023 rok

     

    Najnowsze informacje o XXI Gali Nagród Złoty OTIS
    blank

    W związku ze stałym rozwojem technologii i coraz nowocześniejszych sposobów podawania insuliny, w Zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wpro­wadziliśmy zapis, że hybrydowe pompy insulinowe dzia­łające w systemie zamkniętej pętli można stosować na każdym etapie leczenia cukrzycy typu 1. W stosunku do ubiegłorocznych Zaleceń dokonaliśmy zmian w kilkunastu rozdziałach i kilku aneksach, dlatego bardzo gorąco zachęcamy wszystkich, którzy leczą osoby z cukrzycą, do zapoznania się z całością dokumentu – mówi prof. dr hab. n. med. Irina Kowalska, przewodnicząca Zespołu ds. Zaleceń PTD w latach 2019-23, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego na lata 2023-27.

    Polskie Towarzystwo Diabetologiczne od 2005 r. co roku przygotowuje i publikuje nowe zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę. W pracach nad zaleceniami na ten rok brało udział ok. 50 ekspertów różnych specjalności. Jakie są najważniejsze zmiany w zaleceniach na 2023 rok?

    Wiedza medyczna zmienia się bardzo szybko, pojawiają się nowe dowody naukowe i nowe wyniki badań, dlate­go Polskie Towarzystwo Diabetologiczne co roku aktuali­zuje Zalecenia, podobnie jak Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne. Wiąże się to z faktem publikacji nowych wyników badań. W stosunku do ubiegłorocznych Zaleceń dokonaliśmy zmian w kilkunastu rozdziałach i kilku aneksach, dlatego bardzo gorąco zachęcamy wszystkich, którzy leczą osoby z cukrzycą, do zapoznania się z cało­ścią dokumentu.

    Powiem o najważniejszych zmianach. Jeśli chodzi o diagnostykę cukrzycy, to do badań przesiewowych, oprócz oznaczania glikemii na czczo i wykonywania do­ustnego testu tolerancji glukozy, można wykorzystać wartość hemoglobiny glikowanej (HbA1c).

    W kwestii monitorowania glikemii: w Zaleceniach pod­kreślamy ważność stosowania systemów ciągłego moni­torowania glikemii, głównie w cukrzycy typu 1, ale sygna­lizujemy też możliwość ich stosowania w cukrzycy typu 2, szczególnie w przypadku terapii insuliną. Podkreślamy, że w cukrzycy typu 1 jest to preferowany sposób monito­rowania glikemii, zarówno w populacji pediatrycznej, jak i wśród osób dorosłych. To stanowisko pojawia się w kil­ku rozdziałach Zaleceń, zarówno dotyczących monitoro­wania glikemii, jak i w rozdziale dotyczącym cukrzycy typu 1, w rozdziale dotyczącym hipoglikemii oraz w rozdziale pediatrycznym.

    W związku ze stałym rozwojem technologii i coraz no­wocześniejszych sposobów podawania insuliny, wpro­wadziliśmy zapis, że hybrydowe pompy insulinowe dzia­łające w systemie zamkniętej pętli można stosować na każdym etapie leczenia cukrzycy typu 1, niezależnie od wcześniejszych technologicznych doświadczeń pacjen­ta. W Zaleceniach podkreślamy, że leczenie pacjentów dorosłych z cukrzycą typu 1 za pomocą osobistej pompy insulinowej powinno odbywać się w ośrodkach mających w zespole co najmniej jednego lekarza z certyfikatem Szkoły Pompowej Polskiego Towarzystwa Diabetologicz­nego.

    Mówiąc o nowoczesnych technologiach, warto również wspomnieć, że w rozdzia­le poświęconym wysiłkowi fizycznemu w cu­krzycy został dodany dodatkowy podrozdział, dotyczący sposobu podejmowania wysiłku fizycznego przez osoby z cukrzycą typu 1 le­czone za pomocą hybrydowego systemu za­mkniętej pętli. Podkreśliliśmy, że stosowanie hybrydowego systemu zamkniętej pętli pod­czas wysiłku fizycznego nadal wymaga od pa­cjenta podejmowania wielu decyzji oraz modyfikacji te­rapii, co wskazuje na konieczność odrębnej edukacji w tym zakresie.

    Sporo zmian zostało również wprowadzonych w roz­dziale 9, poświęconym edukacji. Zmiany dotyczą pod­kreślenia m.in. roli całego zespołu terapeutycznego w postępowaniu terapeutycznym z osobą z cukrzycą. Doprecyzowano, jak powinna wyglądać edukacja, jak czę­sto należy ją powtarzać. Ważne jest to, że edukujemy nie tylko osoby z cukrzycą, ale także ich opiekunów, człon­ków rodziny, by opieka była zdecydowanie szersza.

    Warto również podkreślić, że rekomendujemy, żeby każdy pacjent z cukrzycą typu 1 miał dostęp do opieki psychologicznej. Cukrzyca typu 1 to choroba, w przypad­ku której pacjenci często potrzebują wsparcia psycholo­gicznego.

    W związku z dużą liczbą publikacji zmianie uległ rów­nież rozdział 11, dotyczący farmakologicznego leczenia cukrzycy typu 2. Najważniejszą zmianą jest rekomenda­cja rozpoczynania leczenia farmakologicznego od mo­noterapii lub terapii skojarzonej. Jako leki pierwszego wyboru należy rozważać w pierwszej kolejności: metfor­minę, inhibitory SGLT-2 oraz agonistów receptora GLP-1. Leczenie można rozpocząć od każdego z tych leków. U pacjentów z przewlekłą chorobą nerek i niewydolno­ścią serca należy preferować inhibitory SGLT-2, a w przy­padku przeciwwskazań do ich stosowania, powinno się stosować agonistów receptora GLP-1. U chorych z roz­poznaną miażdżycową chorobą sercowo-naczyniową należy rozważać obie grupy leków, w przypadku zaś licz­nych czynników ryzyka w pierwszej kolejności: agonistów receptora GLP-1. Zwracamy również uwagę na to, żeby pacjent wymagający kardio- i nefroprotekcji na każdym etapie leczenia otrzymywał leki z tych dwóch grup, które zapewniają ochronę przed powikłaniami sercowo-naczyniowymi i nerkowymi. W Zaleceniach zwracamy też uwa­gę, że na każdym etapie leczenia cukrzycy typu 2 musimy pamiętać o dążeniu do prawidłowej masy ciała. Ważnym aspektem jest też to, że należy intensyfikować leczenie, jeśli jest taka potrzeba, bo każde inne postępowanie jest traktowane jako inercja terapeutyczna.

    Tak jak wspominałam: to tylko część zmian, są też zmiany w rozdziałach poświęconych powikłaniom cu­krzycy, w rozdziale pediatrycznym i innych; bardzo gorą­co zachęcam do zapoznania się z całością dokumentu.

    Podczas Zjazdu PTD już oficjalnie przejmie Pani pałeczkę Prezesa PTD. Na wprowadzeniu jakich zmian najbardziej zależałoby Pani podczas pełnienia tej funkcji?

    Chciałabym przede wszystkim kontynuować prace roz­poczęte przez poprzedni Zarząd, w którym zresztą mia­łam zaszczyt pracować. Wydaje mi się, że wcześniejsze kadencje PTD były bardzo udane, wiele udało się zmie­nić w leczeniu cukrzycy w Polsce. Nadal problemem pozostaje kwestia stopy cukrzycowej: będziemy stara­li się, żeby ten problem został rozwiązany. Będziemy też starać się o poszerzenie dostępu dla pacjentów do nowoczesnych terapii w cukrzycy, choć należy podkre­ślić, że wiele udało się już pod tym względem zmienić. Bardzo też zależałoby mi na zwiększeniu roli eduka­cji, na szerszym dostępie w procesie leczenia pacjen­ta diabetologicznego. Ważna będzie także współpraca ze stowarzyszeniami pacjenckimi, z ekspertami różnych dziedzin wchodzących w skład zespołu terapeutycz­nego, z Ministerstwem Zdrowia, a także ze wszystkimi, dla których ważna jest polska diabetologia. Będziemy chcieli również kontynuować działalność naukową to­warzystwa i wspierać naukowców, którzy prowadzą ba­dania w dziedzinie diabetologii.

    Rozmawiała: Katarzyna Pinkosz

    blank
    Katarzyna Pinkosz
    Katarzyna Pinkosz
    Dziennikarka medyczna, z-ca redaktora naczelnego Świat Lekarza, redaktor naczelna swiatlekarza.pl i redaktor prowadząca Świat Lekarza 3D, laureatka dziennikarskich nagród i wyróżnień, m.in. Kryształowe Pióro, Sukces Roku w Medycynie, Dziennikarz Medyczny Roku, Złoty Otis. Autorka książek, m.in. "Wybudzenia. Polskie historie", "O dwóch takich. Teraz Andy", "Zdrowe dziecko? Naturalnie!", współautorka książki "Pół wieku polskiej diabetologii. Rozmowy z Mistrzami", "Covidowe twarze szpiczaka", "Jak Motyl. Odczarować mity".

    Więcej od autora

    Chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata medycyny?

    Zaprenumeruj bezpłatnie ŚWIAT LEKARZA 3D