?Bo ja jestem w twych ramionach taka mała, Myszka Miki to przy mnie duży słoń. Jestem słaba, zmęczona dzień cały, a ty zdrowy i silny jak koń? ? brzmiały słowa przedwojennej piosenki. Jednoznacznie potwierdzając dość powszechną opinię, że kobiety to płeć słaba. Ale, z drugiej strony, słowa innej, także przedwojennej, sugerowały coś całkiem innego ? ?Słaba płeć, a jednak najsilniejsza, Słaba płeć, a jednak najmocniejsza??. Jak to więc jest z tą płcią?
Rozmaite przykłady, czy to z literatury, historii, czy po prostu z życia, pokazują, że odpowiedź nie jest łatwa. Ale, być może, m. in. dzięki badaniom prof. Jadwigi Jaruzelskiej z Zakładu Funkcji Kwasów Nukleinowych Instytutu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu, będzie dużo łatwiejsza.
Otóż okazuje się, że w genetyce słaba płeć to nie kobiety, gdyż z punktu widzenia tej nauki to mężczyźni są słabsi. ? W genetyce to mężczyźni są tą słabszą płcią ? wyjaśnia pani profesor. ? Ponieważ kobieta ma dwa chromosomy X, jest chroniona od wielu ciężkich chorób. Jeśli w jednym z chromosomów X zachodzi mutacja chorobotwórcza, nadal zdrowy pozostaje drugi chromosom, co zapobiega rozwojowi choroby w całym organizmie kobiety. Mężczyźni, ponieważ mają tylko jedną kopie chromosomu X, nie są przed tym procesem chorobotwórczym chronieni, nie mają alternatywnego genu, który przejmie rolę tego z mutacją.
W ludzkim organizmie zapisanych jest ok. trzech miliardów znaków informacyjnych, które określają sposób, w jaki ma się rozwijać organizm. DNA to nie jedna całość ? jest podzielony na porcje znajdujące się w 23 parach chromosomów, z których jedna to chromosomy płci, odpowiadające za determinacje płci. U kobiet są to chromosomy XX, u mężczyzn ? XY. Z punktu widzenia genetyki to ogromna różnica.
Chromosom X zawiera ok. 900 genów i każdego może dotyczyć mutacja chorobotwórcza. Ponieważ u mężczyzny występuje tylko w jednej kopii, nie ma alternatywnej ochrony w drugiej identycznej kopii ? to właśnie kobieta ma tę ochronną kopię zapasową. Chorób, spowodowanych mutacjami na chromosomie X, jest ponad 200. Niektóre z nich są bardzo ciężkie, w znaczny sposób ograniczające samodzielność lub nawet śmiertelne. Ale, również niektóre choroby, nie związane bezpośrednio z chromosomem X, mają u mężczyzn cięższy przebieg. Np. z badań nad SARS-CoV-2 wynika, że to mężczyźni są bardziej podatni na zakażenie wirusem i ryzyko cięższych powikłań, a nawet śmierci z powodu Covid-19.
Dla przypomnienia ? męski chromosom Y jest konieczny do wytwarzania plemników i jeśli w zawartych w nim genach występują mutacje, mężczyzna może być niepłodny. I mimo przez wieki to kobiety były obarczane winą za brak dziecka, badania dowiodły, że przyczyna niepłodności może leżeć również po stronie mężczyzny.
Może się też zdarzyć, że mimo obecności chromosomu Y, zarodek rozwinie się w ?kobietę. Tak więc kobieta może mieć męskie chromosomy, choć zewnętrznie nie wykazuje żadnych ?męskich? cech.
?Wdzięk, szyk, charm, styl, nasza broń to sexappeal? ? brzmi piosenka. Ale, jak widać, nie tylko sexappeal sprawia, że kobieta to płeć silna. To chromosomy. Jednak w gruncie rzeczy, cokolwiek by badania nie pokazywały, my, kobiety, wiemy swoje ? mamy w sobie moc!