Według danych NIZP-PZH od września do początku listopada br. na grypę zachorowało 945 145 osób, z czego aż 54,3% stanowiły dzieci do 14. r.ż. Dla niektórych dzieci grypa może być groźna, one też stanowią główny rezerwuar wirusów, dlatego eksperci zachęcają do szczepień. Szczepienie chroni nie tylko najmłodszych przed groźnymi powikłaniami, ale także osoby znajdujące się w ich najbliższym otoczeniu.
W czasie pandemii cała uwaga naukowców i lekarzy została skierowana na koronawirusa. Groźna jednak jest także grypa, która co sezon pojawia się w nowym wariancie.
WARTO SZCZEPIĆ SIĘ PRZECIWKO GRYPIE
Szczepienie przeciwko grypie chroni przed zakażeniem, a w przypadku zachorowania ? zapewnia łagodniejszy przebieg. Może też częściowo chronić przed zakażeniami innymi wirusami. ? Wirus grypy toruje drogę dla koronawirusa, co oznacza, że po przejściu grypy łatwiej będzie się nim zakazić. Obecność obu wirusów w organizmie na pewno potęguje objawy COVID-19 i przebieg zakażenia może być cięższy ? mówił podczas tegorocznego Forum Flu and COVID-19 prof. Adam Antczak, kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy. ? Szczepienia przeciwko grypie są najlepszą metodą na poprawienie odporności i uniknięcie powikłań pogrypowych. Są badania, z których wynika, że osoby zaszczepione przeciwko grypie 2,5-krotnie rzadziej trafiały do szpitali z powodu COVID-19 i 3-krotnie rzadziej na oddziały intensywnej terapii. Miały też mniej powikłań pocovidowych. Szczepienia przeciwko grypie chronią nas i nasze rodziny. Bardzo ważne jest więc, żeby się jak najszybciej zaszczepić.
Bez badań laboratoryjnych trudno rozróżnić grypę od COVID-19, dlatego tak ważne są działania prewencyjne w postaci szczepień.
GRUPY ZWIĘKSZONEGO RYZYKA
Przeciwko grypie powinien zaszczepić się każdy. Są jednak grupy, w których grypa może mieć cięższy przebieg i groźniejsze powikłania. Na największe ryzyko narażeni są: dzieci i młodzież od 6. miesiąca do 18. r.ż. (zwłaszcza dzieci w wieku od 6. miesiąca do 5. r.ż.), kobiety w ciąży lub planujące ciążę, osoby po 50. r.ż., z chorobami przewlekłymi, chorzy na nowotwory, cukrzycę, osoby z niedoborami odporności, pacjenci przebywający przez dłuższy czas w szpitalach, domach opieki, sanatoriach.
Na zachorowanie i ciężki przebieg grypy narażone są zwłaszcza małe dzieci, do 5. r.ż., ponieważ nie mają jeszcze w pełni rozwiniętego układu odpornościowego. Dla nich powikłania pogrypowe ? np. zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok ? mogą być bardzo groźne. Na szczególnie ciężki przebieg grypy są narażone przede wszystkim niemowlęta.
Prof. Teresa Jackowska:
Zaszczepienie już co piątego dziecka zmniejszy ryzyko wystąpienia grypy wśród reszty populacji o blisko 50%.
Eksperci zachęcają do szczepienia dzieci i młodzieży przeciwko grypie, gdyż szczepienia chronią ich samych przed zachowaniem (a jest to grupa, która często przechodzi grypę i choroby grypopodobne), a także chronią przed zakażeniem rodziców i dziadków, dla których infekcja może być śmiertelnym zagrożeniem. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, co sezon na grypę zapada ok. 20-30% populacji dzieci i młodzieży i ok. 10% dorosłych.
Najlepiej zaszczepić się przed sezonem grypowym, który w naszym kraju trwa od września do marca/kwietnia, a szczyt zachorowań przypada na styczeń-marzec, dlatego nadal warto się szczepić.
Prof. Adam Antczak:
Szczepienia przeciwko grypie są najlepszą metodą na poprawienie odporności i uniknięcie powikłań pogrypowych.
ZMNIEJSZYĆ RYZYKO GRYPY
? Ważne jest szczepienie przeciwko grypie nie tylko osób dorosłych, ale także dzieci ? mówiła prof. Teresa Jackowska, konsultant krajowy w dziedzinie pediatrii, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, kierownik Kliniki Pediatrii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, ordynator Oddziału Pediatrycznego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie, podczas brifingu prasowego (październik 2021). Tłumaczyła, że to właśnie dzieci są głównym transmiterem grypy wśród rówieśników, a także wśród rodziców, dziadków, rodzeństwa. Prof. Jackowska podkreśliła też wagę szczepień: zaszczepienie już co piątego dziecka zmniejszy ryzyko wystąpienia grypy wśród reszty populacji o blisko 50%. Jako przykład wskazała Wielką Brytanię, gdzie szczepienia dzieci na grypę prowadzone są w szkołach, co wpłynęło na odsetek zaszczepionych dzieci, który wynosi ok. 70%. Prof. Jackowska dodała, że dzięki takim działaniom można ograniczyć występowanie grypy w całym społeczeństwie. Co istotne zwłaszcza w czasie pandemii COVID-19: wraz ze wzrostem wyszczepialności jest mniej konsultacji lekarskich i hospitalizacji najmłodszych.
Konsekwencje grypy mogą zagrażać życiu. To nie tylko zapalenie oskrzeli, zatok czy płuc, ale też zapalenie opon mózgowych czy mięśnia sercowego, które może doprowadzić do zgonu.
Szczyt zachorowań przypada na okres między styczniem a marcem, ale jak podkreślają eksperci ? w tym sezonie grypa nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa. Szczepionki są dostępne, dlatego warto zaszczepić się jeszcze przed świętami Bożego Narodzenia oraz feriami zimowymi, aby choroba nie pokrzyżowała nam planów.
SZCZEPIONKA W POSTACI AEROZOLU
Na naszym rynku znajduje się kilka szczepionek przeciwko grypie dostępnych, głównie w zależności od grupy wiekowej, nieodpłatnie, z częściową refundacją lub odpłatnością 100%. W większości są to szczepionki inaktywowane, zawierające oczyszczone antygeny powierzchniowe czterech wirusów grypy, podawane domięśniowo albo w postaci aerozolu do nosa.
Wśród tych preparatów wyróżnia się szczepionka podawana donosowo. Zawiera ona żywe, osłabione szczepy wirusa grypy, pozbawiona jest adiuwantów i środków konserwujących. To szczepionka czterowalentna, tzn. zawiera antygeny przeciwko czterem typom wirusa (H1N1 i H3N2 oraz dwóm typom B). Preparat w postaci aerozolu do nosa jest przeznaczony dla dzieci i młodzieży od ukończonych 2 lat do 18 lat. Szczepionka jest całkowicie bezpieczna, a jej niewątpliwą zaletę stanowi sposób podania (do otworów nosowych), co dla dziecka odczuwającego strach przed igłą ma ogromne znaczenie. Odporność pojawia się do 2 tygodni po zaszczepieniu, utrzymuje się przez 6-12 miesięcy. Ponieważ sposób podania preparatu odwzorowuje naturalną drogę kontaktu z wirusem, który namnaża się jedynie w nosogardzieli, odpowiedź organizmu przypomina naturalną reakcję na infekcję.
W Polsce od listopada br. donosowa szczepionka przeciw grypie jest refundowana w 50% dla dzieci w wieku od ukończonych 2 lat do ukończonych 18 lat. Wprowadzenie tego rodzaju szczepionki w wielu krajach znacznie podniosło statystyki szczepień przeciwko grypie u dzieci.
Bożena Stasiak