Towarzystwo Lekarskie Lwowskie skupiało polskich lekarzy, służąc chorym i zawsze trwając przy polskim języku, kulturze i medycynie, która podobnie jak ból i choroba nie zna granic.
Otrzymałem zaproszenie na wyjątkowy Jubileusz ? 150 lat Polskiego Towarzystwa Lekarskiego we Lwowie. Uroczystość odbędzie się 20 października br. Z wielkim szacunkiem wspominam lekarzy tego Towarzystwa, zawsze służącym chorym, mimo prześladowań, wojen, tępienia polskości i czerwonego terroru. Z jakim oporem wytrwali w zamknięciu za rosyjską, a później sowiecką żelazną kurtyną, a zdobycze zachodniej medycyny z trudem do nich docierały.
Pierwsze towarzystwo lekarskie na ziemiach polskich (także w całym imperium rosyjskim) utworzył Jędrzej Śniadecki w Wilnie w 1805 roku. W XIX w. na kresach powstało wiele polskich towarzystw lekarskich.[1] Po Powstaniu 1863 roku Rosja zamknęła je, a także Wydział Lekarski w Warszawie. Ostały się tylko we Lwowie i Krakowie, bo zabór austriacki ?najłaskawszy? był dla polskiej nauki i kultury. Pracowało tam 1500 polskich lekarzy i dzięki nim w 1867 roku powstało Towarzystwo Lekarzy Galicyjskich, a w nim ? Towarzystwo Lekarskie Lwowskie (TLL) z udziałem 230 członków.
Odkrycia światowej medycyny
Towarzystwo Lekarskie Lwowskie trwało, gdy nasz kraj był rozszarpywany przez zaborców i w zniewoleniu sowieckim, a lekarze byli odcięci od postępów światowej medycyny.
Polskie osiągnięcia też z trudem docierały na zachód i wcześniejsze odkrycia, jak choroba Leśniowskiego nazywana jest chorobą Crohna, odczyn Biernackiego ? odczynem Westergrena, a promieniowanie Jodko-Narkiewicza ? kirlianowskim. Towarzystwo Lekarskie Lwowskie rodziło się w 1867 roku, gdy chirurg Joseph Lister zastosował antyseptykę, a działało 150 lat. W tym czasie Adolf Kussmaul zastosował endoskopię (1868), Armauer Hansen odkrył prątki trądu (1873), Emil Theodor Kocher wykonał tyreoidectomię (1878), Ludwik Rydygier resekcję żołądka (1880), Charles Laveran odkrył zarazki malarii (1880), Robert Koch prątki gruźlicy (1882), Ludwik Pasteur zaszczepił przeciw wściekliźnie (1885), Wilhelm Roentgen odkrył promienie X (1895), a Maria Skłodowska-Curie polon i rad (1898). Należy dodać, że w 1899 roku powstała pierwsza tabletka aspiryny, Polak, Kazimierz Funk odkrył witaminę B1 i dał nazwę ?witamina? (1911), Alexander Fleming odkrył penicylinę (1928), Frederick Banting i Charles Best odkryli insulinę (1921), Willem Johan Kolff rozpoczął dializy (1943), zastosowano USG (1945), scyntygrafię (1951), tomografię komputerową (1973), rezonans magnetyczny (1982), chirurgię laparoskopową (1992) i rozszyfrowano ludzki genom (2000).
Towarzystwo Lekarskie Lwowskie skupiało polskich lekarzy (ostatnie 28 lat pod prezesurą doc. dr hab. med. Eweliny Hrycaj-Małanicz), służąc chorym i zawsze trwając przy polskim języku, kulturze i medycynie, która podobnie jak ból i choroba nie zna granic.
Znałem wielu zakochanych na zawsze we Lwowie, jak prof. Marian Garlicki, dr med. Jerzy Lutowski (dramaturg, autor scenariuszy filmowych m.in. ?Pana Wołodyjowskiego?), piosenkarzy ? Barbarę Dunin i Zbigniewa Kurtycza, czy pianistę Wiktora, ojca Agnieszki Osieckiej. Lwowiak Jerzy Janicki wspominał, że gdy w radio w ?Wesołej Lwowskiej Fali? występowały dwa batiary Szczepko i Tońko, ulice były puste, bo każdy ich słuchał. Pisał też, że Lwowska Fala: ?była zwierciadłem odbijającym klimat Lwowa, miasta-bukietu splecionego z różnobarwnych języków, kultur i obyczajów, zadzierającego nosa z racji swej niedawnej stołeczności – stolica Galicji, Lodomerii i Wielkiego Księstwa Krakowskiego, czyli jak powiadali Szczepko i Tońko: stolica Golicji, Głodomerii i wielkiego świństwa krakowskiego.[2]
Miałem zaszczyt leczyć Tońka, błyskotliwego, pełnego humoru erudytę. ?No, zdrowie lepsze, tylko serce trzeba poprawić? ? oznajmiłem po miesiącu. ?Tajoj, ja moje serce zostawiłem na Łyczakowie, we Lwowi ? ?wybałakał? Tońko. Co to za życie bez serca. Powim wincy, bez serca nie da się żyć?.
PIŚMIENNICTWO
[1] Towarzystwo Lekarzy Wołyńskich w Żytomierzu (1858 r.), Towarzystwo Lekarzy Podolskich w Kamieńcu Podolskim (1859), Polskie Towarzystwa Lekarskie w Mohylewie i Mołodecznie (1866). W 1862 r. utworzono przez polskich lekarzy Kowieńskie Towarzystwo Lekarskie, w Mińsku (1867) i Grodnie (1869).
[2] Jerzy Janicki: ?A przy tym – ten jeszcze sentyment do nieboszczki Austrii. Zwłaszcza w warstwie językowej pozostały trwałe ślady jej tu półtorawiecznej obecności. Wszak prawowity lwowianin – od profesora poczynając, a na szymonie, czyli dozorcy, kończąc – miał w mieszkaniu nakastlik i trymułkę, w sklepie papierniczym kupował raderkę za parę szóstek, wypijał halbę piwa, w szkole chodził na hinter, a ich żony upinały sobie włosy nie żadną tam spinką, a obowiązkowo harnadlem?.