Więcej

    Dr hab. n. med. Anna Matysik-Woźniak, prof. UML: Wcześniej rozpoznać chorobę

     

    Najnowsze informacje o XXI Gali Nagród Złoty OTIS
    blank

    Wczesne wykrycie retinopatii cukrzycowej ma ogrom­ne znaczenie, bo podjęte w porę leczenie w ponad 90 proc. może zapobiec ciężkim uszkodzeniom w narządzie wzroku. Dzięki procedurom telemedycznym mamy szan­se na wczesne wykrycie powikłań cukrzycowych w narzą­dzie wzroku i podjęcie leczenia na wczesnym etapie, kiedy jest ono najbardziej skuteczne ? mówi dr hab. n. med. Anna Matysik-Woźniak z Katedry i Kliniki Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

    Telemedycyna stała się już nieodłącznym elementem wielu dziedzin medycyny. Jak to wygląda w okulistyce?

    W wielu krajach świata w okulistyce zaczęła ona być wy­korzystywana już kilkanaście lat temu. Pierwszym dzia­łającym systemem opartym na telemedycynie w Pol­sce jest system SMPT, służący do kwalifikacji pacjentów do programu lekowego, do leczenia wysiękowej postaci AMD i cukrzycowego obrzęku plamki. Na świecie teleme­dycyna w okulistyce jest wykorzystywana przede wszyst­kim w diagnozowaniu i leczeniu retinopatii cukrzycowej i cukrzycowego obrzęku plamki. Zachorowania na cu­krzycę, zwłaszcza typu 2, wciąż rosną, a retinopatia cu­krzycowa należy do najczęstszych jej powikłań. U ok. 30 proc. chorych na cukrzycę występuje retinopatia, u ok. 7 proc. pacjentów stwierdza się DME ? cukrzycowy obrzęk plamki. Powikłania te są główną przyczyną ślepoty wśród osób w wieku produkcyjnym, w krajach rozwiniętych. Większości przypadków znacznego pogorszenia widzenia lub ślepoty można uniknąć. Powikłania w postaci retino­patii cukrzycowej długo rozwijają się bezobjawowo. Wszy­scy chorzy na cukrzycę typu 2 powinni być w tym kierunku diagnozowani od razu po rozpoznaniu, a chorzy na cu­krzycę typu 1 ? do 5 lat od rozpoznania. Potem badania należy powtarzać corocznie lub częściej, w zależności od stopnia zaawansowania zmian siatkówkowych.

    To trudne do przeprowadzenia?

    W Polsce chorych na cukrzycę jest ponad 3 mln, a prak­tykujących okulistów ok. 4800. Łatwo wyliczyć, że gdy­byśmy chcieli wszystkich chorych objąć takimi badania­mi, bardzo by nas to obciążyło, ze szkodą dla pacjentów wymagających specjalistycznego leczenia. Tymczasem wczesne wykrycie retinopatii cukrzycowej ma ogrom­ne znaczenie, bo podjęte w porę leczenie w ponad 90 proc. może zapobiec ciężkim uszkodzeniom w narządzie wzroku. Dzięki procedurom telemedycznym mamy szan­se na wczesne wykrycie powikłań cukrzycowych w narzą­dzie wzroku i podjęcie leczenia na wczesnym etapie, kiedy jest ono najbardziej skuteczne.

    Na czym konkretnie ma polegać udział telemedycyny w rozpoznawaniu i leczeniu retinopatii cukrzycowej?

    Pacjenci cukrzycowi będą mieli robione cyfrowe zdję­cia dna oka, a to badanie może być wykonywane w pod­stawowej placówce ochrony zdrowia. Bardzo dobre by­łoby wprowadzenie dodatkowego badania plamki przy pomocy optycznej koherentnej tomografii ? OCT. To ba­danie pozwala na zdiagnozowanie obrzęku plamki, któ­ry nie jest widoczny na zdjęciu dna oka. Wyniki zostaną przesłane w sposób zabezpieczony, drogą internetową do oceny specjalisty, a ten, w zależności od wyniku, za­decyduje, co dalej: czy jest potrzeba dalszej diagnostyki już u okulisty, czy nie. Kilka lat temu ukazała się publika­cja, która pokazała, że dzięki takiemu skriningowi retino­patia cukrzycowa przestała być główną przyczyną ślepoty u chorych na cukrzycę w wieku produkcyjnym w Wielkiej Brytanii. My nie mamy jeszcze takiej usługi w koszyku świadczeń gwarantowanych, ale potrzeba jest ogrom­na. Telemedycyna w okulistyce powinna być u nas wprowadzona systemowo, z korzyścią również dla ca­łego systemu ochrony zdrowia. Nad szerszym wpro­wadzeniem telemedycyny do polskiej okulistyki pracują prof. dr hab. Marek Rękas i prof. dr hab. Robert Rejdak.

    Są kraje, w których badania cyfrowe oka może wykonywać specjalnie przeszkolony personel medyczny?

    Tak, tego nie musi robić ani lekarz, ani pielęgniarka: pora­dzą sobie technicy. W przyszłości do analizy uzyskanych danych może zostać zastosowana sztuczna inteligen­cja ? AI, co jeszcze bardziej przyspieszy proces kwalifika­cji chorych. Mottem telemedycyny jest to, żeby właściwi chorzy trafili do okulisty we właściwym czasie. Jest moż­liwość leczenia cukrzycowego obrzęku plamki na świato­wym poziomie dzięki programowi lekowemu, w którym mamy wszystkie dostępne leki. Ważne, by chorzy mogli z niego, jak też z innych metod terapii, korzystać w odpo­wiednim momencie.

    Rozmawiała: Bożena Stasiak

    blank
    Bożena Stasiak
    Bożena Stasiak
    Dziennikarka z wieloletnim stażem, pisała m.in. dla „Super Expressu”. Laureatka prestiżowych nagród i wyróżnień dziennikarskich, w tym Nagrody Zaufania „Złoty Otis” w kategorii Media i Zdrowie w 2019 r. Absolwentka Lingwistyki Stosowanej na Uniwersytecie Warszawskim, dziennikarstwa podyplomowego na UW i Germanistik-Journalistik na Uniwersytecie w Lipsku. Autorka reportaży i poradników.

    Więcej od autora

    Chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata medycyny?

    Zaprenumeruj bezpłatnie ŚWIAT LEKARZA 3D