Vincent van Gogh, „Gwiaździsta noc”. Zdecydowaliśmy się na taką okładkę z trzech powodów. Pierwszy wydaje się oczywisty – obraz jest piękny. Po drugie, koliste i nierównomierne ruchy pędzla kojarzą się z zawiłością ludzkiego umysłu. Sam van Gogh w jednym ze swoich listów tłumaczył: „Jeśli przyjrzysz się uważnie, to zobaczysz, że niektóre gwiazdy są cytrynowe, inne mają odcień różowy, zielony i błękitny jak niezapominajki. Bez zgłębienia tematu jest oczywiste, że aby namalować rozgwieżdżone niebo, nie wystarczy umieścić białe kropki na błękitnej czerni”.
Mózg człowieka jest przebogatą feerią barw oraz struktur – czymś dużo, dużo więcej niż tylko „białymi kropkami na błękitnej czerni”. Nieprzypadkowo to właśnie neurologii w tym wydaniu poświęcany tyle uwagi. Jest to dziedzina trudna, ale też niezwykle ciekawa i fascynująca, o czym mówi prof. Konrad Rejdak.
Trudne w leczeniu są także choroby neurologiczne, a chorych niestety przybywa lawinowo. Van Gogh chorował na padaczkę, epilepsja występowała także u niektórych jego krewnych. I to jest trzeci powód, dla którego „Gwiaździsta noc” zdobi naszą okładkę.
Przy okazji chciałabym zwrócić Państwa uwagę na ciekawe badania opublikowane przed kilkoma laty w czasopiśmie „Neuropsychology”. Okazuje się, że sposób, w jaki powstaje obraz, może wskazywać na rozwijającą się chorobę neurodegeneracyjną – np. chorobę Alzheimera! W ramach badań przeanalizowano obrazy siedmiu znanych malarzy: Salvador Dali oraz Norval Morrisseau pod koniec życia zmagali się z chorobą Parkinsona, James Brooks i Willem de Kooning chorowali na alzheimera, natomiast Marc Chagall, Pablo Picasso oraz Claude Monet nie mieli zdiagnozowanej choroby neurologicznej. Uczeni odkryli, że dzięki analizie śladów pędzla rozpoznanie schorzenia jest możliwe, jeszcze zanim pojawią się typowe objawy choroby. Według naukowców zmiany wynikające z rozwijającej się choroby neurodegeneracyjnej można łatwo odróżnić od tych, które są skutkiem normalnego procesu starzenia. To badanie stanowi kolejny dowód, jak bardzo niezwykły jest ludzki mózg. Jak pisze dr Asia Podgórska w książce „Tak działa mózg”: „Organ ten funkcjonuje nieustannie, nawet gdy śpimy, a jego praca leży u podstaw… wszystkiego”.
Praca nad tym wydaniem „Świata Lekarza” była przyjemnością. Serdecznie zapraszam Państwa do lektury oraz do odwiedzenia nas w mediach społecznościowych.
Ewa Podsiadły-Natorska
redaktor prowadząca
