W Polskim Towarzystwie Okulistycznym była sekcja zapobiegania ślepocie. Podczas jednej z konferencji organizowanej przez sekcję, podszedł do mnie prof. Artur Czyżyk. Byłam zaskoczona jego obecnością na zjeździe okulistycznym, a jeszcze bardziej zaskoczyło mnie pytanie Profesora: gdzie jest mój mąż i dlaczego go tu nie ma? Zrobił mi niemal awanturę: jak to, prezes PTD nie jest obecny na konferencji, podczas której porusza się tematy cukrzycowe! – wspomina prof. Barbara Mirkiewicz-Sieradzka.
Moja przygoda z diabetologią zaczęła się ok. połowy lat 70. Byłam już wtedy po dwóch stopniach specjalizacji z okulistyki i po doktoracie. Ówczesna kierownik Kliniki Okulistyki prof. Helena Żygulska-Mach wspomniała kiedyś o odbywającym się w Krakowie posiedzeniu sekcji diabetologicznej Towarzystwa Internistów Polskich. Zaproponowała, żebyśmy się do tej sekcji zapisały. Przypuszczam, że początkowo byłyśmy jedynymi członkiniami tej sekcji, nie będąc diabetologami.
Okuliści rozkładali ręce
Okulistyczne powikłania cukrzycy były bardzo częste. Pacjent, który chorował na cukrzycę i mówił diabetologowi, że ma problemy z widzeniem, zwykle słyszał, że powinien udać się do okulisty. Natomiast okulista rozkładał ręce, mówiąc ?Są zmiany na dnie oka, bo ma pan cukrzycę!? Co pacjent miał wtedy zrobić, dokąd pójść?
Dziś wiadomo, że leczenie cukrzycy musi się odbywać równolegle z leczeniem okulistycznym. Jednak wtedy nie było to tak jasne. Ubolewałam często nad tym, że gdy konsultowałam okulistycznie pacjenta chorego na cukrzycę, to nie miałam żadnej informacji o jego stanie wyrównania choroby. Diabetolodzy nie widzieli konieczności napisania, w jakim stanie diabetologicznym jest pacjent.
W początkowym okresie było mi dość trudno dzielić moją aktywność okulistyczną z aktywnością diabetologiczną. Działałam zarówno w Polskim Towarzystwie Okulistycznym, jak w Polskim Towarzystwie Diabetologicznym. Byłam na każdym zjeździe, konferencji, przygotowywałam wykłady, referaty, z czasem również organizowałam konferencje. Kiedy nadeszła era laserów zastąpiliśmy fotokoagulator aparatami laserowymi. Były one znacznie wygodniejsze w użyciu i w mniejszym stopniu uszkadzały siatkówkę. Mieliśmy dużo satysfakcji obserwując u pacjentów po zabiegach powstrzymanie dalszego rozwoju retinopatii. Obecnie wskazania do laseroterapii zostały znacznie zawężone, a na pierwszą linię wysuwa się leczenie preparatami anty-VEGF podawanymi do ciała szklistego i witrektomia. Prowadziłam specjalną pracownię dla chorych na cukrzycę, gdzie chorzy byli konsultowani. Leczyliśmy też kobiety w ciąży chorujące na cukrzycę.
Uważałam, że konieczne jest też prowadzenie badań w kierunku retinopatii u kobiet w ciąży chorujących na cukrzycę. Wiadomo, że zmiany metaboliczne, do których dochodzi w czasie ciąży, stymulują retinopatię. W przypadku bardziej zaawansowanej retinopatii należy wykonać zabieg laserowy, który chroni przed dalszym jej rozwojem. Pierwszy zabieg laseroterapii w Europie u kobiety w ciąży był wykonany właśnie w naszej klinice w roku 1992.
Zalecenia okulistyczne – zapobiec powikłaniom widzenia
Byłam członkiem Europejskiego Towarzystwa do Badań nad Cukrzycą, autorką zaleceń okulistycznych dla chorych na cukrzycę. Narzucałam ostre rygory dotyczące badań okulistycznych, zarówno pierwszorazowych, jak również kolejnych. Bardzo ostro dyskutowałam z diabetologami. Podkreślałam, że opłaca się przeprowadzać badania okulistyczne u chorych na cukrzycę wcześniej, ponieważ wtedy są większe możliwości leczenia. Miałam ogromną satysfakcję, widząc efekty, gdy zabieg laserowy był wykonany wcześniej. Ubolewałam jednak nad tym, że przychodzili często do mnie pacjenci, którzy mieli bardzo zaawansowane zmiany oczne, najcięższą postać retinopatii, tzw. proliferacyjną.
Prowadziłam wykłady na temat współpracy między diabetologami i okulistami. Prowadziliśmy szkolenia, odnosiłam jednak wrażenie, że diabetolodzy zwykle dobrze wiedzą o powikłaniach sercowych, nerkowych, neurologicznych cukrzycy, jednak w bardzo niewielkim stopniu są zorientowani na temat powikłań ocznych.
Ludzie diabetologii
Bardzo ceniłam prof. Artura Czyżyka, był mądrym człowiekiem i wielką osobowością. A ponieważ mój mąż był prezesem PTD, a ja jego etatowym towarzyszem np. podczas kończących zjazdy spotkań towarzyskich, kolacji, to wiele godzin spędzaliśmy na dyskusjach z prof. Czyżykiem. Był wielkim erudytą. Pamiętam, jak rozmawialiśmy kiedyś o zawodzie lekarza, Profesor bardzo ten zawód wychwalał, a na zakończenie swojego wywodu stwierdził: ?Na świecie jest tylko jeden liczący się zawód: to zawód lekarza, a reszta po prostu się nie liczy?.
W Polskim Towarzystwie Okulistycznym, w którym również działałam, była m.in. sekcja zapobiegania ślepocie. Podczas jednej z konferencji organizowanej przez tę sekcję, podszedł do mnie prof. Czyżyk. Byłam kompletnie zaskoczona jego obecnością na zjeździe okulistycznym. A jeszcze bardziej zaskoczyło mnie pytanie Profesora, gdzie jest mój mąż i dlaczego go tu nie ma? Zrobił mi niemal awanturę: jak to, prezes PTD nie jest obecny na konferencji, podczas której porusza się tematy cukrzycowe! Sfrustrowana po powrocie z konferencji do domu powiedziałam do męża: ?Wiesz, co zrobiłeś? Nie pojechałeś na konferencję okulistyczną?. To pokazuje, jak pryncypialny był prof. Czyżyk.
Fragment książki Agnieszki Fedorczyk, Katarzyny Pinkosz i prof. Leszka Czupryniaka, ?Pół wieku diabetologii polskiej ? rozmowy z Mistrzami?.
W książce znajdują się wspomnienia Mistrzów polskiej diabetologii: Anny Czech, Hanny Dziatkowiak, Idy Kinalskiej, Barbary Krupy-Wojciechowskiej, Barbary Mirkiewicz-Sieradzkiej, Ewy Otto-Buczkowskiej, Felicji Pietraszek, Renaty Wąsikowej, Bogny Wierusz-Wysockiej, Jerzego Bodalskiego, Stanisława Czekalskiego, Władysława Grzeszczaka, Andrzeja Królewskiego, Jacka Sieradzkiego, Jana Tatonia, Czesława Wójcikowskiego.
Wyd. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Książkę można pobrać na stronie Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego pod linkiem: https://cukrzyca.info.pl/aktualnosci/pol_wieku_diabetologii_polskiej_rozmowy_z_mistrzami