Około 30 proc. chorych na cukrzycę nie osiąga docelowych wartości glikemii, co zwiększa ryzyko ciężkich powikłań. Szersze wprowadzenie telemedycyny, a konkretnie zastosowanie nowoczesnych technologii telemedycznych, przełoży się na zwiększenie dostępu do pracowników opieki medycznej ? mówi posłanka Violetta Porowska, przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjenta.
Powiedziała Pani niedawno, że ?Z perspektywy misji funkcjonowania systemu ochrony zdrowia centralnym ogniwem jest perspektywa pacjenta?. Niestety w codziennej praktyce ten pacjent często gdzieś ?umyka?, o czym nierzadko przekonują się diabetycy. Pojawiła się jednak szansa, że niebawem może się to zmienić. Takie możliwości wynikają z raportu ?Ścieżka opieki nad chorymi na cukrzycę?, który powstał m.in. z Pani inicjatywy.
Ten raport przygotowała Fundacja Eksperci dla Zdrowia we współpracy i z inicjatywy Parlamentarnego Zespołu do spraw Praw Pacjenta. Uznałam, że schemat optymalnego leczenia cukrzycy, przygotowany jeszcze w 2018 roku, powinien być wprowadzony przez Ministerstwo Zdrowia. Optymalizacja opieki nad chorym na cukrzycę w świetle dokumentu Ministerstwa Zdrowia ?Zdrowa przyszłość, ramy strategiczne dla systemu ochrony zdrowia na lata 2021-2027, z perspektywą do 2030 roku?, znalazła swoje odbicie w raporcie, wskazujemy w nim konkretne działania i dajemy szczegółowe rekomendacje.
Dlaczego cukrzyca? Jest jeszcze wiele innych chorób, wymagających systemowych działań.
Parlamentarny Zespół ds. Praw Pacjenta jeszcze w poprzedniej kadencji zbudował fundament do systemowego podejścia do cukrzycy. Kiedy zostałam jego liderką, uświadomiłam sobie, jak wiele zostało jeszcze do zrobienia. Postanowiłam pracować z żelazną konsekwencją nad koordynowaną opieką diabetologiczną. I to po prostu robię.
Zaległości z przeszłości były ogromne.
Konieczne były przełomowe decyzje dla diabetyków. Polski pacjent jeszcze nie tak dawno nie korzystał ze zdobyczy współczesnej medycyny, wprowadzanych w Europie kilkanaście lat wcześniej. Potrzeba było determinacji politycznej, pieniędzy i? odwagi. Kto mógł wtedy przypuszczać, że stosowanie flozyn zredukuje wydatki na insuliny, wszyscy bali się lawinowo rosnących kosztów leczenia, bali się o budżet.
Dziś cukrzycę dzieci leczymy najskuteczniej w Europie.
Coś się jednak udało! (śmiech) Natomiast w leczeniu dorosłych problemem jest liczba chorych: w Polsce cukrzyca typu 2 dotyka ponad 3 mln osób, a prawdopodobnie jest ich jeszcze więcej, z czego ponad 20 proc. nie wie, że choruje. W 2030 roku w statystykach NFZ możemy mieć aż ok. 4,2 mln zdiagnozowanych pacjentów.
Co nam grozi?
Powiem wprost: w 2020 roku cukrzyca odpowiadała za ok. 16% przyrostu zgonów, w porównaniu z 2018 rokiem. Takie żniwo zbieramy po sytuacji nadzwyczajnej, po pandemii. Nie dziwi więc, że cukrzyca znalazła się w centrum bieżącego zainteresowania Zespołu Parlamentarnego oraz na liście krajowych priorytetów zdrowotnych, obok chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów i chorób układu oddechowego.
Czy cukrzyca powinna być leczona w sposób skoordynowany?
Taki jest mój plan. Cieszę się, że pacjenci mają już dostęp do nowoczesnych leków. Obecnie czekamy na decyzję o wprowadzeniu telemonitoringu glikemii dla kolejnych grup chorych, ale? w cukrzycy nie można przeoczyć ani żadnej osoby z grupy ryzyka ani precyzyjnych rozwiązań organizacyjnych. Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną i powinna być kontrolowana na każdym etapie.
Nie możemy dopuścić do powstania powikłań, prowadzących do inwalidztwa czy skracania życia.
Raport, z którym się zapoznałem, liczący kilkadziesiąt stron, jest bardzo szczegółowy. Chyba nie ma obszaru, związanego z cukrzycą, którego by nie dotyczył.
Istotnie, znalazły się w nim różne aspekty postępowania z pacjentem, różne obszary dotyczące poszczególnych grup, w szczególności dzieci, kobiet w ciąży, chorych z chorobami współtowarzyszącymi itp. Bardzo ważne jest wdrażanie standardów organizacyjnych opieki diabetologicznej, programów profilaktycznych, zasad i wymagań dotyczących opieki w ramach POZ, diabetologicznej ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, lecznictwa szpitalnego. Jeśli chodzi o kompetencje ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, to będą one zwiększane, rozszerzony zostanie katalog ambulatoryjnych pakietów specjalistycznych, w celu ograniczenia zachowawczych hospitalizacji.
Podczas XIX gali Nagród Zaufania Złoty OTIS posłanka Violetta Porowska wraz z wiceministrem zdrowia Maciejem Miłkowskim i prof. Piotrem Hoffmanem wręczyli pierwsze stypendium dr Karolinie Łuczkowskiej, laureatce Nagrody Zaufania Złoty OTIS w kategorii debiut naukowy
FOT. TOMASZ ADAMASZEK
W opiece nad pacjentem diabetologicznym pojawia się wiele nowych rozwiązań, np. Karta Pacjenta Diabetologicznego.
Ta karta ma ułatwiać monitorowanie i ewaluację programu leczenia. Dane w niej zawarte powinny być obligatoryjnie raz do roku sprawozdawane do powstającego Krajowego Rejestru Pacjentów z cukrzycą.
Jako nowe świadczenie, realizowane w ramach umowy z NFZ, rekomendujemy kompleksową poradę diabetologiczną, z ustaleniem planu leczenia cukrzycy typu 2. Tu kwalifikowaliby się głównie pacjenci, u których cele terapeutyczne nie są osiągane, a wynik hemoglobiny glikowanej, wskaźnik HbA1c, jest wyższy niż 7,5%. Także wówczas, gdy wystąpiły powikłania, również te farmakologiczne, spowodowane źle dobranymi lekami. Dokładnie precyzują to zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, określając, kiedy lekarz POZ powinien skierować chorego z cukrzycą typu 2 do konsultacji diabetologicznej. Pierwsza kompleksowa porada powinna mieć miejsce podczas corocznej kontroli, druga może być w ramach teleporady.
W raporcie sporo miejsca poświęcono upowszechnieniu rozwiązań telemedycznych. W opiece nad diabetykiem już dziś odgrywają ważną rolę. Co choremu na cukrzycę może zaoferować telemedycyna?
Diabetyk może bardzo dużo zyskać dzięki telemedycynie. Dzieci mają już do niej powszechny dostęp i w ich przypadku kontrola glikemii nabrała spektakularnego wymiaru ? redukujemy poziom HbA1c najlepiej w Europie.
Obecnie pracujemy nad upowszechnieniem telemonitoringu wśród dorosłych. Będzie wprowadzany etapami: po dzieciach przyjdzie czas na kobiety ciężarne i osoby niewidome, które za sprawą cukrzycy tracą czucie w palcach i nie mogą odczytywać alfabetu Braille’a. Rozważamy też rozszerzenie grupy chorych dorosłych diabetyków na intensywnej insulinoterapii. I pewnie byłoby jeszcze więcej grup, ale? musimy trzymać się budżetu.
Wspomniała Pani, że priorytetem w monitoringu glikemii powinny być kobiety ciężarne. Dlaczego?
Biorąc pod uwagę ryzyko hipoglikemii w nocy monitorowanie u tych pacjentek ma podstawowe znaczenie. Dostępne dane oraz praktyka kliniczna wskazują, że to właśnie glikemia nocna w dużej mierze wpływa na nadmierne wzrastanie płodu oraz powikłania. Dlatego, moim zdaniem, wszystkie chore na cukrzycę kobiety w ciąży powinny mieć dostęp do systemów monitorowania glikemii, niezależnie od stopnia zaawansowania ich schorzenia.
Podczas XIX gali Nagród Zaufania Zloty OTIS Violetta Porowska z posłankami Katarzyną Sójką i Barbarą Dziuk
FOT. TOMASZ ADAMASZEK
Czy telemedycyna skróci kolejki do lekarzy? Tak sobie marzę?
Czas pracy lekarza staje się bezcenny. Musimy go szanować i optymalizować jego wykorzystanie, dlatego tak ważne jest masowe wprowadzanie nowych technologii, takich jak elektroniczne systemy do monitoringu glikemii, umożliwiające szybkie dostarczanie lekarzowi danych do oceny, a w jej konsekwencji do optymalizacji i indywidualizacji zalecanego leczenia. Bez konieczności wizyty w przychodni.
Jeśli weźmiemy pod uwagę, że ok. 30 proc. chorych na cukrzycę nie osiąga docelowych wartości glikemii, co zwiększa ryzyko ciężkich powikłań, to szersze wprowadzenie telemedycyny, a konkretnie zastosowanie nowoczesnych technologii telemedycznych, przełoży się na zwiększenie dostępu do pracowników opieki medycznej.
Rozmawiał: Paweł Kruś