Infekcja koronawirusem SARS-COV-2u osoby bez rozpoznanej choroby autoimmunologicznej układu nerwowego może wiązać się z ryzykiem wystąpienia powikłań neurologicznych, a w szczególności wystąpienia chorób autoimmunologicznych objętych programem leczenia immunoglobulinami. Chorzy z rozpoznaniem różnych chorób autoimmunologicznych układu nerwowego objętych programem leczenia immunoglobulinami mogą zachorować na infekcję koronawirusem SARS-COV-2 i doznać zaostrzenia objawów neurologicznych.
Dlatego grupa robocza Polskiego Towarzystwa Neurologicznego wydala stanowisko w sprawie realizacji programu leczenia przetoczeniami immunoglobulin w chorobach neurologicznych wobec obecnej sytuacji epidemiologicznej zagrożenia infekcją koronawirusem SARS-COV-2. Stanowisko zostało opracowane przez prof. KonradaRejdaka(Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie), prof. Marcina Mycko(Katedra i Klinika Neurologii; Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) i prof. Sławomira Michalaka(Katedra i Klinika Neurologii; Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu)
W Polsce realizowany jest program leczenia przetoczeniami dożylnych immunoglobulin refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia u pacjentów z następującymi wskazaniami (zgodnie ze szczegółowymi kryteriami):
1. Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna (CIDP),
2. Wieloogniskowa neuropatia ruchowa (MMN),
3. Miastenia (MG) przy jednoczesnym spełnieniu określonych warunków określonych w programie terapeutycznym,
4. Zespoły paranowotworowe: zespół miasteniczny Lamberta-Eatona, zapalenie układu limbicznego, polineuropatia ruchowa lub ruchowo-czuciowa z udokumentowaniem wskazanych w programie terapeutycznym badań dodatkowych,
5. Miopatie zapalne: zapalenie skórno-mięśniowe oraz zapalenie wielomięśniowe w przypadku nieskutecznego leczenia kortykosteroidami,
6. Zespół Guillain-Barre,
7. Choroba Devica (NMO),
8. Zapalenie mózgu z przeciwciałami przeciw antygenom neuronalnym.
Program jest realizowany w 83 ośrodkach, które maja umowę z NFZ.
Należy rozważyć i przygotować się na następujące sytuacje kliniczne:
Infekcja koronawirusemSARS-COV-2 u osoby bez rozpoznanej choroby autoimmunologicznej układu nerwowego może wiązać się z ryzykiem wystąpienia powikłań neurologicznych a w szczególności wystąpienia chorób autoimmunologicznych objętych programem leczenia immunoglobulinami.
Chorzy z rozpoznaniem różnych chorób autoimmunologicznych układu nerwowego objętych programem leczenia immunoglobulinami mogą zachorować na infekcję koronawirusemSARS-COV-2 i doznać zaostrzenia objawów neurologicznych.
Rekomendacje:
Leczenie immunoglobulinami we wskazaniach chorób autoimmunologicznych układu nerwowego u pacjentów eksponowanych na wirusa SARS-COV-2 wydaje się bezpieczne i nie wiąże się z ryzykiem zaostrzenia infekcji koronawirusem (1,2).
Pacjenci z chorobami włączonymi do programu leczenia przetoczeniami dożylnych immunoglobulin, którzy mieli kontakt z osobą zarażoną lub u których występują cechy ostrej infekcji (gorączka, kaszel, duszność i inne ogólnoustrojowe) powinni powiadomić lokalną stację SANEPID i postępować zgodnie z ogólnymi zaleceniami.
Konieczne jest utrzymanie i zapewnienie dostępu do leczenia przetoczeniami immunoglobulin dla pacjentów objętych programem a decyzja o ustaleniu terminu podania leków powinna być oparta na ocenie ryzyka epidemiologicznego oraz aktualnego stanu klinicznego pacjenta w porozumieniu z ośrodkiem leczącym (wskazany uprzedni kontakt drogą telefoniczną).
W przypadku pacjentów zakażonych koronawirusemSARS-COV-2 (grupa ryzyka A, B lub C) z zaostrzeniem lub wystąpieniem choroby autoimmunologicznej układu nerwowego objętej programem leczenia immunoglobulinami, leczenie powinno być prowadzone (w porozumieniu z konsultantem wojewódzkim w dziedzinie neurologii w danym województwie) w warunkach oddziału neurologicznego lub chorób zakaźnych w szpitalu jednoimmiennym zakaźnym.
Podobnie w trybie wyjątkowym, rozliczenie procedur leczenia powinno być możliwe (w porozumieniu z konsultantem wojewódzkim w dziedzinie neurologii w danym województwie) dla oddziałów neurologicznych, które przyjmą pacjenta z noworozpoznaną lub z zaostrzeniem autoimmunologicznej choroby układu nerwowego, ale bez rozpoznania infekcji koronawirusemSARS-COV-2, w celu ograniczenia przewożenia pacjentów pomiędzy szpitalami i unikania niepotrzebnej ekspozycji na infekcję.
Konieczne jest wprowadzenie odpowiednich regulacji w wyżej wymienionych scenariuszach klinicznych w celu umożliwienia rozliczania tej kuracji przez NFZ w przypadku, gdy świadczeniodawca nie ma umowy na prowadzenie programu lekowego.
Piśmiennictwo:
1. Cunningham AC, Goh HP, Koh D. Treatment of COVID-19: oldtricks for newchallenges. CritCare. 2020 Mar 16;24(1):91.
2. Cao W, Liu X, Bai T, Fan H, Hong K, Song H, Han Y, Lin L, Ruan L, Li T. High doseintravenous immunoglobulin as a therapeuticoption for deterioratingpatients with CoronavirusDisease 2019. Przyjęte do druku ? Oxford AcademicJournals – Open Forum InfectDis – doi:10.1093/ofid/ofaa102/5810740