12 września 2022 otwarto Centrum Wspierania Badań Klinicznych (CWBK) w Narodowym Instytucie Kardiologii. Ten obiekt jest zakończeniem pracy rozpoczętej w latach 2017-2018 w senacie przez prof. Henryka Skarżyńskiego oraz marszałków Stanisława Karczewskiego i Tomasza Grodzkiego ? pisze Paweł Kruś.
Otwarcie Centrum Wspierania Badań Klinicznych w Narodowym Instytucie Kardiologii zamyka proces umiędzynaradawiania polskiej nauki, zapoczątkowany przez marszałka Stanisława Karczewskiego i prof. Henryka Skarżyńskiego. Bardzo ich wspierał prof. Tomasz Grodzki, wówczas senator. Widząc punkt, w jakim w owym czasie znajdowała się polska nauka, marzyliśmy, by wpisała się w nurt światowy. Dokonania profesora Henryka Skarżyńskiego w Światowym Centrum Słuchu w Kajetanach udowadniały, że jest to możliwe. Problem polegał na tym, że potencjał innych dziedzin polskich nauk medycznych też był ogromny, ale nie w wymiarze globalnym. Naukowe projekty grzęzły w biurkach uniwersyteckich, co demotywowało młodzież naukową i z czasem zaczęło wywoływać zwątpienie płatników.
Miałem zaszczyt uczestniczyć jako komentator w konferencjach w Senacie, dlatego dziś przypominam o tych początkach ? reformy ministra Łukasza Szumowskiego, dziś wchodzące w etapy finalne, nie pojawiły się znikąd.
O potrzebie stworzenia centrum kontaktu polskich i światowych jednostek badawczych pisaliśmy w 2018 r. w ?Świecie Lekarza?. Już wówczas było jasne, że od zmian organizacyjnych w systemie polskich nauk medycznych uciec się nie da. W Senacie mówiono o tym jednym głosem. Symbolem tej jednomyślności było prowadzenie jednej połowy konferencji przez marszałka Stanisława Karczewskiego, przy współudziale senatora Waldemara Kraski (dziś wiceministra zdrowia), a drugiej przez marszałka Tomasza Grodzkiego. Pamiętam doskonale tamten czas: wszyscy widzieliśmy problem, ale nie mieliśmy pomysłu na jego realne rozwiązanie.
Koncepcję powołania Agencji Badań Medycznych stworzył i zrealizował minister Łukasz Szumowski. Gdyby nie jego konsekwencja, projekt ugrzązłby w błocie krytyków. Dziś ABM finansuje powstanie kilkunastu Centrów Wsparcia Badań Klinicznych i wprowadza je do organizacji ECRIN (European Clinical Research Infrastructure Network), koordynującej współpracę z programami zagranicznymi i odpowiedzialnej za pozyskiwanie budżetów na ich realizację. Pierwsze programy realizowane w NIKard mają już budżet 50 milionów złotych. A to dopiero początek.
Ministerialną strategię prof. Łukasza Szumowskiego bardzo sprawnie wprowadził w czyn dr hab. Radosław Sierpiński. Trzeba docenić, że program umiędzynarodowienia polskiej nauki został uchwalony przez Sejm i zrealizowany w zaledwie cztery lata. Nie przypuszczałem, że będę świadkiem tak istotnej reformy za mojego życia.
Powstanie CWBK działającego w strukturach NIKard ? oprócz zapewnienia usystematyzowanej infrastruktury, struktury organizacyjnej oraz systemów informatycznych ? wprowadziło przejrzyste zasady funkcjonowania w postaci standardowych procedur operacyjnych (SOP), które ujednolicają i regulują procesy prowadzenia badań klinicznych. Wszystkie te działania pomagają stworzyć atrakcyjne środowisko dla badaczy, którzy inicjują i realizują autorskie prace naukowo-badawcze. ECRIN bierze na siebie wszystkie obowiązki biurokratyczne, uciążliwe nie tylko dla badaczy z Europy.
CWBK powstaną w każdym dużym mieście w Polsce. Wszystkie zostaną włączone do sieci międzynarodowych przez ECRIN. Zmieni się również sytuacja polskich pacjentów, którzy uzyskają dostęp do nowoczesnych terapii dostępnych tylko w ramach badań klinicznych. Ten model szczególnie pomoże w leczeniu chorób rzadkich.
Nieczęsto piszę, że polska administracja zrobiła bardzo dużo dobrego, że zaszła radykalna zmiana, a w przypadku ABM i CWBK tak się stało. Mam z tego powodu ogromny szacunek dla ministra Łukasza Szumowskiego, a także ze względu na podatek cukrowy i kilka innych elementów, które zdążył zmienić w ochronie zdrowia.