Pfizer ogłosił, że ma już gotową szczepionkę przeciw COVID-19, o skuteczności 90 proc. Jest tak skonstruowana, że powinna być skuteczna także w przypadku osób starszych ? mówi prof. Piotr Trzonkowski, immunolog, kierownik Zakładu Immunologii Medycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Pfizer ogłosił sukces: jest szczepionka przeciw COVID: jak działa? Faktycznie jest tak skuteczna?
Zwykle w szczepionkach znajdują się całe, ale zabite drobnoustroje, albo tylko ich fragmenty: najczęściej fragmenty najbardziej immunogennego białka, czyli takiego, które wywołuje nadmierną reakcję na drobnoustrój.
Ta szczepionka jest zrobiona inaczej: ona w pewien sposób naśladuje działanie wirusa w komórce. Zawiera bardzo stabilny fragment nici kwasu nukleinowego (zwykle jest to sekwencja również z jakiegoś neutralnego wirusa, np. szczepionka konkurencji wręcz wykorzystuje całe adenowirusy), do którego wkodowane zostały wybrane fragmenty materiału genetycznego wirusa SARS-CoV-2. Taki konstrukt wraz z materiałem genetycznym zjadliwego wirusa wnika do naszych komórek i dopiero tam jest replikowany. Czyli: wraz ze szczepionką nie jest podawany fragment białka, tylko matryca do produkcji tego białka. Nasze własne komórki dopiero na tej matrycy produkują immunogenne białka koronawirusa i w kontrolowany sposób prezentują je naszemu układowi odpornościowemu. Dzięki temu układ odpornościowy w bezpiecznych warunkach ma szansę wytworzyć mechanizmy rozpoznające i niszczące takie obce białka. Należy zaznaczyć, że to fragmenty białek, a nie cały wirus SARS-COV-2 jest prezentowany, a więc nie ma zagrożenia wywołania prawdziwej choroby COVID-19.
Odpowiedź immunologiczna po takiej szczepionce jest bardziej różnorodna: powstają nie tylko przeciwciała odpornościowe, ale też limfocyty T ?tropiące? i niszczące wirusa. Odpowiedź immunologiczna jest też silniejsza, ponieważ ilość białka wirusowego nie jest limitowana dawką, którą wstrzykujemy w szczepionce, tylko tym, jak odpowiada nasz układ odpornościowy. Taki system działania szczepionki jest szczególnie korzystny dla osób starszych oraz tych, które mają problem z odpowiedzią immunologiczną. Dzięki temu ich organizm ma więcej czasu, by wytworzyć odpowiedź na koronawirusa. W przypadku zakażenia prawdziwym wirusem SARS-CoV-2 po takim szczepieniu, wykształcone różnorodne mechanizmy układu odpornościowego rozpoznają białka wirusa i zabijają go, a także wszystkie komórki, w których wirus się namnaża, zapobiegając chorobie.
Osoby starsze zwykle słabiej reagują na szczepionki. Jest szansa, że szczepionka przeciw koronawirusowi będzie ona u nich skuteczna?
Na pewno starsze osoby będą reagowały gorzej niż osoby młode. W pierwszej fazie badań tej szczepionki odpowiedź ludzi starszych była o około połowę mniejsza niż u młodych. Mimo wszystko sądzę, że ten sposób skonstruowania szczepionki będzie w stanie wymusić odporność wystarczającą do zabezpieczenia pacjenta przed ciężką postacią COVID-19. Skądinąd, jest to zjawisko znane z innych szczepień. Na przykład, osoby starsze szczepione przeciw grypie często nie rozwijają idealnej odporności, ale w przypadku zetknięcia się z wirusem grypy, przebieg choroby jest u nich znacznie łagodniejszy. A przecież o to chodzi w zakażeniu SARS-CoV-2: taka osoba po szczepieniu może co prawda mieć objawy lekkiego przeziębienia do przechorowania w domu, ale nie rozwinie wymagającej respiratora ciężkiej niewydolności oddechowej, która jest zasadniczym problemem w tej pandemii. Warto się szczepić. Ja bardzo czekam na szczepionkę i jeśli tylko będę mógł, to na pewno będę pierwszy, który się zaszczepi.