Ważne jest, aby zgodnie z zaleceniami PTO okuliści nosili pełny strój ochronny a osoby korzystające z soczewek kontaktowych powinny szczególnie przestrzegać zaleceń higienicznych ? mówią prof. Jerzy Szaflik, i prof. Jacek P. Szaflik
Obecnie dużo mówi się o tym, że SARS-CoV-2 może wniknąć do organizmu poprzez oczy. Naukowcy przypuszczają, że koronawirus może też replikować się w oczach osób zakażonych. Panie Profesorze, czy łzy stanowią materiał zakaźny?
PROF. JERZY SZAFLIK: Takie wnioski zaprezentowali włoscy naukowcy z Instytutu Chorób Zakaźnych, którzy wykryli RNA wirusa we łzach pacjentki z COVID-19. Chora miała objawy zapalenia spojówki, a więc przekrwienie oczu, silne łzawienie, obrzęk. Z jej oczu codziennie pobierano wymazy. Okazało się, że nawet kilkanaście dni po ustąpieniu dolegliwości w materiale biologicznym był obecny SARS-CoV-2. Co ciekawe, w badanych wydzielinach z jej nosa wirusa już nie było. Można więc mówić o powielaniu się wirusa w spojówce oka.
Czy to oznacza, że obecnie okuliści muszą zachować szczególną ostrożność podczas badań pacjentów?
PROF. JERZY SZAFLIK: Lekarze okuliści są szczególnie narażeni na transmisję wirusa wynikającą ze specyfiki badania. W mojej klinice wszyscy lekarze noszą pełen strój ochronny: czepek, przyłbicę lub gogle, maseczkę, jednorazowy fartuch, rękawiczki. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Okulistycznego zrezygnowaliśmy z badań ciśnienia wewnątrzgałkowego metodą air-puff, czyli z wykorzystaniem podmuchu powietrza uderzającego o rogówkę oka pacjenta. Może to zwiększać ryzyko zakażenia koronawirusem zarówno drogą kropelkową, jak i poprzez zainfekowane łzy.
Jakie są jeszcze rekomendacje Polskiego Towarzystwa Okulistycznego dotyczące postępowania z pacjentem okulistycznym w czasie pandemii?
PROF. JACEK P. SZAFLIK: Częsta dezynfekcja rąk personelu okulistycznego to oczywiście podstawa. Zalecane jest stosowanie przegrody (osłonek ochronnych) na lampy szczelinowe, odgradzających pacjenta od lekarza. Zmniejsza to ryzyko aspiracji przez personel okulistyczny wydychanego przez pacjenta powietrza, potencjalnie zawierającego cząsteczki SARS-CoV-2. Wszystkie elementy wyposażenia gabinetu, z którymi miał kontakt pacjent, powinny zostać zdezynfekowane przed kolejną wizytą i po każdym pacjencie. Zalecana jest regularna dezynfekcja pomieszczeń, w których przebywali pacjenci. Każdy zgłaszający się do poradni czy szpitala okulistycznego powinien mieć zmierzoną temperaturę ciała i wypełnić krótką ankietę.
Wiele osób zastanawia się, czy mogą nadal nosić soczewki kontaktowe, czy powinny z nich zrezygnować na rzecz okularów. Jakie tu są zalecenia PTO?
PROF. JACEK P. SZAFLIK: W Polsce soczewki kontaktowe nosi około 1,8 mln osób. Nie wiedzą, czy w czasie pandemii lepiej zrezygnować z soczewek i nosić okulary. Dlatego Polskie Towarzystwo Okulistyczne wraz z prof. Andrzejem Horbanem, konsultantem krajowym w dziedzinie chorób zakaźnych, opracowało zalecenia dotyczące stosowania soczewek kontaktowych w czasie pandemii COVID-19. Pomimo teoretycznego ryzyka przeniesienia SARS-CoV-2 w trakcie zakładania soczewek kontaktowych, brak naukowych dowodów na związek pomiędzy użytkowaniem soczewek a transmisją zakażenia. Oczywiście osoby korzystające z soczewek kontaktowych powinny szczególnie przestrzegać zaleceń higienicznych, a więc myć dokładnie ręce i wycierać je jednorazowym ręcznikiem przed dotknięciem soczewek oraz pojemnika do ich przechowywania. Należy unikać dotykania lub pocierania oczu.
Czy znane są przypadki wniknięcia koronawirusa do organizmu drogą oczną?
PROF. JERZY SZAFLIK: Tak, jeden z chińskich specjalistów chorób płuc właśnie w ten sposób zakaził się wirusem. Niestety nie nosił okularów ochronnych ani gogli. Dlatego tak ważne jest, aby zgodnie z zaleceniami PTO okuliści nosili pełny strój ochronny.
Rozmawiał Paweł Kruś
Prof. Jerzy Szaflik jest szefem Centrum Mikrochirurgii Oka Laser. Prof. Jacek Szaflik jest kierownikiem Katedry i Kliniki Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i prezesem Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.