Pompa MiniMed 780G będzie pierwszą fabryczną pompą insulinową, która zwolni pacjenta z konieczności podejmowania większości decyzji terapeutycznych. Jego obowiązki będą się ograniczały w zasadzie tylko do sygnalizowania spożywania posiłków oraz ewentualnie wysiłku fizycznego. Pompa umożliwi niebywałą poprawę jakości jego życia. Będzie mógł wreszcie przestać myśleć non stop o cukrzycy ? mówi prof. Tomasz Klupa, kierownik Pracowni Zaawansowanych Technologii Diabetologicznych Katedry Chorób Metabolicznych UJ.
?Zaawansowana hybrydowa pętla zamknięta? ? tak mówi się o nowej pompie MiniMed 780G. Czy to jest system, na który czekają chorzy na cukrzycę?
Jej wejście na polski rynek będzie przełomem. Cukrzyca typu 1 to choroba, o której pacjent myśli 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Każda decyzja, którą podejmuje, np. dotycząca jakości i wielkości posiłku, podjęcia aktywności fizycznej, wiąże się z oszacowaniem, jak te czynności wpłyną na poziom glikemii. Nawet pompy nowej generacji czy systemy ciągłego monitorowania glikemii, które ułatwiają monitorowanie i leczenie cukrzycy, nie zwalniają pacjenta z obowiązku podejmowania codziennie dziesiątek, jeśli nie setek, decyzji terapeutycznych. Pompa MiniMed 780G będzie pierwszą fabryczną pompą insulinową, która zwolni pacjenta z konieczności podejmowania większości tych decyzji. Jego obowiązki będą się ograniczały w zasadzie tylko do sygnalizowania spożywania posiłków oraz ewentualnie wysiłku fizycznego. Podawanie insuliny będzie się odbywać automatycznie.
Dzięki temu zaistnieje możliwość uzyskania wyrównania metabolicznego na bardzo dobrym poziomie, niezależnie od stopnia ogólnocukrzycowej edukacji pacjenta. Automatyzacja systemu pozwala na uzyskanie dobrego wyrównania metabolicznego, niezależnie od tego, czy chory jest dobrze, czy słabiej wyedukowany. Najważniejsze jest jednak to, że pompa umożliwi niebywałą poprawę jakości jego życia. Będzie mógł wreszcie przestać myśleć non stop o cukrzycy.
Jak działa pompa 780G? Co pacjent będzie musiał wykonać, a czego już nie? Co ją wyróżnia spośród innych pomp insulinowych?
Jest prawdziwą rewolucją. Na przykład w trybie automatycznym nie ma ustawionego tempa i dawki wlewu bazalnego insuliny. W tej pompie algorytm, w trybie automatycznym, sam oblicza i podaje bazę na podstawie wcześniejszych danych oraz aktualnej glikemii z sensora. Wlew bazalny jest dostosowywany co 5 minut, w zależności od aktualnego zapotrzebowania na insulinę. Podobnie dzieje się u osoby zdrowej: tempo produkcji insuliny endogennej między posiłkami i w nocy jest bardzo zmienne, zależy od zapotrzebowania na ten hormon. W pompie MiniMed 780G tempo i wielkość wlewu podstawowego będzie co 5 minut dostosowywane do aktualnego zapotrzebowania na insulinę.
Czasem może to jednak nie wystarczyć; stężenie glukozy może np. wzrosnąć, jeśli pojawiają się silne emocje. Ale gdy nawet minimalnie przekroczy ono wartości optymalne dla pacjenta (czyli wzrośnie powyżej 120 mg/dl), pompa automatycznie poda tzw. autobolusy, czyli dodatkowe małe bolusy insuliny, które skorygują wzrost glikemii. Wielkość bolusów będzie zależała zarówno od aktualnego stężenia glukozy, jak i od szybkości narastania glikemii, dlatego możemy je nazwać bolusami inteligentnymi. W takiej sytuacji ryzyko przedawkowania insuliny jest minimalne, ponieważ pompa bardzo efektywnie radzi sobie z przyrostami glikemii.
Jeśli chodzi o spadki glikemii, to ochrona przed nimi jest podobna jak w przypadku stosowania pompy MiniMed 640G: insulina przestaje być podawana z odpowiednim wyprzedzeniem, tak więc pacjent nawet nie ociera się o granice hipoglikemii. Różnica polega na tym, że w przypadku pompy MiniMed 640G pacjent mógł popełnić błąd, przedawkować insulinę, np. podając sobie zbyt dużą dawkę korekcyjną. W przypadku pompy MiniMed 780G korekty są podawane automatycznie przez pompę, dlatego ryzyko przedawkowania jest minimalne. Jedyną rzeczą, o której pacjent musi pamiętać, jest sygnalizowanie posiłków i przekazywanie pompie informacji o tym, ile mniej więcej węglowodanów zamierza spożyć. Jednak, jak wspominałem, nawet jeśli ta informacja będzie nieprecyzyjna, to pompa sobie z tym poradzi. Ważne, żeby była podana pierwsza wstępna dawka insuliny. Pacjent nie musi martwić się zawartością białka czy tłuszczów w posiłku. Choć mają one wpływ na stężenie glukozy ? szczególnie tłuszcze ? to jego wzrost jest stopniowy i umiarkowany, dlatego pompa sama skoryguje ten dodatek białka i tłuszczu.
Pompa może służyć zarówno chorym na cukrzycę typu 1, jak i typu 2? Czy są jakieś ograniczenia, czy wszyscy pacjenci mogą ją stosować?
Formalnie jest ona zarejestrowana dla osób powyżej 7. roku życia, z zapotrzebowaniem na insulinę co najmniej 8 jednostek na dobę.
Wydaje się, że nowa pompa będzie urządzeniem przede wszystkim dla bardzo dużej grupy pacjentów z cukrzycą typu 1. Doskonale sprawdzi się u chorych, którym zależy na jak najlepszym wyrównaniu cukrzycy, a także u tych, dla których najważniejsza jest poprawa jakości życia.
Do podniesienia bezpieczeństwa i komfortu życia pacjenta potrzebny jest ciągły podgląd poziomu glikemii. Co dodatkowego w tym zakresie wnosi pompa MiniMed 780G?
Pompa jest wyposażona w przekaźnik bluetooth: pacjent na bieżąco może przekazywać informacje o glikemii na dowolny odbiornik: np. smartfon, a w przyszłości zapewne i smartwatch. Jeśli chce, może też udostępnić w czasie rzeczywistym dane dotyczące swojej glikemii osobom z rodziny, lekarzowi prowadzącemu. Eksport danych nie wymaga dodatkowych czynności ze strony pacjenta. Odbywa się on w czasie rzeczywistym.
Dzięki temu np. rodzic może być pewny, że dziecko ma w danym momencie prawidłowy poziom glikemii?
Tak, w każdej chwili rodzic może sprawdzić nie tylko, jaką glikemię ma dziecko, ale też, jak radzi sobie z glikemiami pompa, kiedy był ostatni bolus, jak zmieniała się dawka podstawowa.
W związku z epidemią COVID-19 jest szereg utrudnień w kontaktach lekarzy z pacjentami. Jakie usprawnienia i korzyści w codziennej praktyce lekarskiej daje stosowanie MiniMed 780G? Wyniki może też zobaczyć lekarz? To ważne szczególnie obecnie w okresie pandemii, gdy częściej wizyty odbywają się w formie zdalnej.
Z naszych doświadczeń doskonale wiemy, że jakość wizyty lekarskiej w dużej mierze zależy od tego, jaka będzie wartość danych uzyskanych od pacjenta. Jeśli pochodzą one wyłącznie z wywiadu, to jakość wizyty jest słabsza. Jeśli uda nam się ściągnąć dane z pompy, glukometru, systemu do ciągłego monitorowania glikemii, to wartość informacji zwrotnej, którą możemy przekazać pacjentowi, bardzo rośnie. Problemem jest to, że niektóre urządzenie wymagają pewnego czynnego działania, jeśli chodzi o przekazanie informacji lekarzowi: sczytania urządzenia, wygenerowania pliku, udostępniania danych do kodowania. W przypadku pompy MiniMed 780G, jeśli pacjent raz zdecyduje o udostępnieniu danych lekarzowi, kolejne udostępnianie nie wymaga już żadnych dodatkowych czynności. W każdym momencie, po zalogowaniu się na konto pacjenta, lekarz może sprawdzić, jak wyglądają u niego glikemie.
Najważniejsza jest niemal pełna automatyzacja podawania insuliny. To naprawdę przełom. Nawet gdyby pacjent nie przekazał pompie precyzyjnych informacji dotyczących tego, co zamierza zjeść, to ona dzięki inteligentnym systemom autokorekty, do pewnego stopnia sobie z tym poradzi. Wyniki nie będą idealne, ale wciąż będzie je można uznać za bardzo dobre. Jeśli pompa odczyta duży wzrost glikemii, niezwiązany z zasygnalizowaniem przez pacjenta posiłku, poda pseudobolus posiłkowy. On będzie nieco mniejszy od bolusa, który podałby sobie pacjent, jednak pozwoli to na sprawne skorygowanie glikemii.
Życzyłby Pan sobie, żeby Pana pacjenci mogli stosować tego typu pompy?
Zdecydowanie. Gdybyśmy mogli stosować tego typu urządzenia na szeroką skalę, moglibyśmy ogłosić koniec powikłań cukrzycy u pacjentów z cukrzycą typu 1: mikronaczyniowych, typowych dla choroby, jak retinopatia czy neuropatia. Być może byłyby nadal diagnozowane, jednak na bardzo wczesnych etapach. Problemy kliniczne związane ze ślepotą, niewydolnością nerek, zespołem stopy cukrzycowej po prostu by zniknęły. Tego typu urządzenia utrzymują stężenie glukozy na takim poziomie, że pacjenci są w pełni chronieni przed powikłaniami. Dlatego pompa MiniMed 780G to ogromny przełom.
Czy są badania kliniczne, które już potwierdziły fakt, że dzięki nowej pompie powikłania mogą zostać całkowicie wyeliminowane?
Mamy porównania stosowania pompy MiniMed 780G z innymi nowoczesnymi systemami podającymi insulinę. Efekty są dużo lepsze: niemal wszyscy pacjenci włączeni do badania osiągali założone cele terapeutyczne, czyli tzw. czas w glikemii docelowej powyżej 70 proc. Przekłada się to na stężenie hemoglobiny glikowanej 7 proc. i poniżej. Takie wyniki udało się uzyskać u niemal wszystkich pacjentów, niezależnie od kraju, w którym były przeprowadzane badania, czy stopnia edukacji pacjenta. Mamy dowód, że ta pompa jest bardzo efektywna, jeśli chodzi o poziom monitorowania glikemii. Czy wpłynie to na późne powikłania? Niemal na pewno tak, ponieważ jest związek między poziomem glikemii a powikłaniami. Stężenie hemoglobiny glikowanej poniżej 7 proc. praktycznie chroni przed powikłaniami cukrzycy. Takie są cele leczenia cukrzycy, zawarte również w zaleceniach PTD. Bardzo się cieszę, że jako klinika jesteśmy beneficjentami grantu firmy Medtronic; już w styczniu zaczną się u nas badania tej pompy u osób, które nigdy wcześniej nie korzystały z pomp. Zobaczymy, jak u nich sprawdzi się stosowanie tych pomp, zarówno w sensie wyrównania metabolicznego, jak i poprawy komfortu życia.
Rozmawiała Katarzyna Pinkosz