W ramach Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia zaproponowano skupienie inwestycji w pięciu głównych obszarach: w kadry, w edukację, profilaktykę i styl życia, w pacjenta, w naukę i innowacje oraz w system opieki kardiologicznej ? mówi minister zdrowia Adam Niedzielski.
Choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce i najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów. Czy dlatego powstał niedawno opublikowany projekt Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032?
Polska od dwóch dekad jest zaliczana przez Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne do krajów o wysokim ryzyku sercowo-naczyniowym. Główne, powszechne czynniki ryzyka chorób układu krążenia (ChUK) to: nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, zaburzenia lipidowe, otyłość i cukrzyca. Behawioralne czynniki ryzyka odpowiadają za 47% zgonów w Polsce oraz za utratę 35,8% lat przeżytych w zdrowiu (43% przez mężczyzn i 27,1% przez kobiety). Polacy najczęściej umierają z powodu chorób układu krążenia ? odpowiadają one za prawie 40% zgonów i są w dalszym ciągu najczęstszą ich przyczyną, przed nowotworami.
Narodowy Program Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032 stanowi zatem odpowiedź na obserwowane w Polsce problemy zdrowotne.
Jakie są jego główne cele?
Jednym z celów jest obniżenie zachorowalności i umieralności z powodu chorób układu krążenia, w tym w grupie mężczyzn w wieku 25-64 lata, oraz zbliżenie wskaźników stanu zdrowia w Polsce do średnich w UE.
Celem Programu jest też zmniejszenie różnic regionalnych w zachorowalności i umieralności z powodu chorób układu krążenia związanych z dostępnością do świadczeń zdrowotnych oraz zredukowanie poziomu klasycznych czynników ryzyka.
Bardzo istotna jest też poprawa organizacji badań naukowych w kardiologii i dziedzinach pokrewnych oraz zwiększenie potencjału badań naukowych i projektów innowacyjnych w zakresie m.in. identyfikacji populacji najbardziej narażonych na ryzyko zachorowania oraz głównych przyczyn rozwoju schorzeń układu krążenia, a także wypracowania rozwiązań diagnostyczno-terapeutycznych.
Kto jest inicjatorem tego wieloletniego programu? Kto zajmie się jego koordynacją i jakie będą jego zadania?
Z uwagi na kompleksowość projektowanych rozwiązań w obszarze kardiologii, zdecydowaliśmy o nadaniu Programowi rangi wieloletniej strategii. Programy wieloletnie ustanawia Rada Ministrów i realizują one strategie przyjęte przez rząd. Aktualnie trwają prace legislacyjne nad projektem uchwały wdrażającej Program.
Program przygotował prof. Tomasz Hryniewiecki, mój pełnomocnik do spraw Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032 we współpracy z Narodowym Instytutem Kardiologii Stefana kardynała Wyszyńskiego ? Państwowym Instytutem Badawczym. To właśnie Instytut będzie współrealizował i monitorował Narodowy Program Chorób Układu Krążenia. Pełnomocnikowi do spraw Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032 powierzyłem ocenę prowadzonych działań z zakresu chorób układu krążenia w Polsce, koordynację przygotowania i wdrożenia Programu, monitorowanie efektów jego realizacji, koordynację przygotowania rocznych harmonogramów realizacji Programu uwzględniających podział środków finansowych pomiędzy poszczególne obszary i działania Programu oraz koordynację sprawozdawczości.
W ramach Programu zaproponowano skupienie inwestycji w pięciu głównych obszarach: w kadry, w edukację, profilaktykę i styl życia, w pacjenta, w naukę i innowacje oraz w system opieki kardiologicznej.
Na czym mają polegać inwestycje w kadry?
Naszym celem jest zwiększenie liczby lekarzy specjalistów w dziedzinie kardiologii i lekarzy specjalności pokrewnych, a także poprawa skuteczności, jakości i atrakcyjności programów kształcenia przeddyplomowego i podyplomowego lekarzy i pielęgniarek.
A co się kryje pod nazwą ?inwestycje w system opieki kardiologicznej??
Chodzi o wypracowanie jednolitych standardów opieki kardiologicznej na rzecz pacjentów w trakcie i po zakończeniu leczenia. Obecnie większość chorób układu krążenia wykrywana jest w zaawansowanych stadiach, a brak koordynacji i pomiaru jakości udzielanych świadczeń skutkują opóźnieniem procesu diagnostyczno-terapeutycznego, ryzykiem nieprawidłowego kwalifikowania chorego do określonej metody leczenia i w konsekwencji niezadawalającymi wynikami leczenia. Konieczne jest zatem wypracowanie szybkiej ścieżki wprowadzania terapii kardiologicznych.
Główne problemy w opiece nad pacjentami spowodowane są fragmentacją opieki medycznej i zagubieniem pacjenta w systemie, a także brakiem nadzoru i możliwości mierzenia jakości udzielanych świadczeń.
Odpowiedzią na wymienione problemy będą m.in. Centra Doskonałości Kardiologicznej (CDK). Będą one współpracować z lekarzami POZ i specjalistami pracującymi w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej na poziomie powiatu i całego województwa. Będą pełnić rolę wyspecjalizowanych i zintegrowanych ośrodków zapewniających nowoczesną koordynowaną diagnostykę i leczenie chorób sercowo-naczyniowych.
Czy program uwzględnia również dostęp polskich pacjentów do nowoczesnych terapii?
Tak. Zaplanowaliśmy m.in.: zwiększenie dostępności terapii kardiologicznych refundowanych na terenie UE, najnowszych metod terapeutycznych przez rozszerzenie wykazu leków refundowanych w terapiach kardiologicznych i innych związanych z chorobami układu krążenia oraz wdrażanie innowacyjnych usług, technologii i procedur medycznych.
Na inwestycje w kadry czy profilaktykę niezbędne są środki finansowe. O jakich kwotach mówimy?
Na realizację Programu w 2022 r. zaplanowaliśmy 24 mln zł. W latach 2023-2032 nakłady z budżetu państwa mogą sięgnąć 270 mln zł rocznie. Z uchwały wdrażającej Program, która zostanie przyjęta przez Radę Ministrów, będą wynikały kwoty na poszczególne inwestycje.
Jakie korzyści odniesie pacjent dzięki wdrożeniu Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia? Czy są już plany, jak będzie się zmieniał system opieki kardiologicznej?
Niestety obserwujemy niewielkie zainteresowanie programami profilaktycznymi. To przekłada się na niską wykrywalność schorzeń układu krążenia we wczesnych stadiach rozwojowych, a tym samym na mniejsze szanse wyleczenia oraz na zwiększające się koszty opieki zdrowotnej i społecznej.
Jak już wspomniałem, jeden z obszarów Programu to inwestycje w pacjenta. Planujemy wprowadzić nowe metody badań przesiewowych, w szczególności w kierunku wczesnego wykrywania tętniaków aorty brzusznej, piersiowej czy piersiowo-brzusznej, oraz genetycznie uwarunkowanych chorób serca, aby poprawić stan diagnozowania w zakresie m.in. hipercholesterolemii rodzinnej.
Ponadto wzmocnimy opiekę nad pacjentami z wysokim i bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, poprawimy wyniki leczenia zaburzeń lipidowych, zwłaszcza pacjentów z cukrzycą i nadciśnieniem tętniczym.
Program przewiduje działania edukacyjne i promocyjne oraz wdrożenie kompleksowej i koordynowanej opieki kardiologicznej w Polsce, poprawę dostępności do rehabilitacji kardiologicznej oraz opieki paliatywnej, a także poprawę jakości życia pacjentów w trakcie i po zakończeniu leczenia kardiologicznego.
Założeniem Programu jest zapewnienie obywatelom równego i adekwatnego do potrzeb zdrowotnych dostępu do wysokiej jakości świadczeń zdrowotnych.
Program jest zaplanowany na 10 lat. Czy ewaluacja efektów projektu będzie wykonywana co roku, czy po pełnym okresie jego trwania?
W perspektywie 10-letniej będziemy obserwowali poszczególne wskaźniki, czyli: przedwcześnie utracone lata życia na skutek chorób układu krążenia (PYLL), przeciętne trwanie życia w zdrowiu (HLY), dostępność specjalistów w dziedzinie chorób układu krążenia w centrach doskonałości kardiologicznej (CDK) w poszczególnych w województwach i regionach, a także wskaźniki związane z czynnikami ryzyka chorób układu krążenia.
Pełnomocnik będzie przedstawiał co roku sprawozdania i harmonogramy oraz analizy, oceny, wnioski z realizacji zadań określonych w Programie.
Rozmawiała: Anna Rogala